Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Kat naar aanleiding van het artikel 'Onder de radar'

Antwoord van Minister Schouten (Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen), mede namens
de Minister voor Rechtsbescherming (ontvangen 9 november 2022).

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Onder de radar»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Herkent u het bericht dat bij explosief oplopende betalingsproblemen en schulden de
grootste ellende ontstaat bij mensen die in een traject schuldhulpverlening (minnelijk
of wettelijk) of in een schuldenbewind zitten, omdat zij van een minimaal bedrag rond
moeten komen en daar geen boodschappen en andere uitgaven meer van kunnen doen?

Antwoord 2

Ja.

Vraag 3

Herkent u het bericht dat schuldhulpverleners, budgetbeheerders en bewindvoerders
met de handen in het haar zitten omdat het bedrag dat zij beheren om maandelijks alle
rekeningen te voldoen ernstig tekort schiet?

Antwoord 3

Ja.

Vraag 4

Herkent u het bericht dat bewindvoerders dan voor de keuze staan; moet ik leefgeld
geven of de energierekening betalen? Met dit soort dilemma’s heeft een bewindvoerder
te maken, zo ook een bewindvoerder uit Rijssen die het huishoudboekje niet meer sluitend
kan krijgen. De bewindvoerder ligt hier wakker van.

Antwoord 4

Ja.

Vraag 5

Wat gaat u doen zodat mensen die in een traject schuldhulpverlening (minnelijk of
wettelijk) of in een schuldenbewind zitten kunnen rekenen op bestaanszekerheid, op
een stabiel en voldoende besteedbaar inkomen?

Antwoord 5

Ondersteuning van mensen in een traject schuldhulpverlening (minnelijke of wettelijk)
of in een schuldenbewind is gericht op het oplossen van schulden of het stabiliseren
van de schuldensituatie. Deze hulp mag niet worden beëindigd. Daarover bestaat géén
discussie. Het kabinet heeft dit vastgelegd in (bestuurlijke) afspraken met VNG en
NVVK (financiële hulpverleners). Voor effectieve ondersteuning is een stabiel en voldoende
besteedbaar inkomen nodig. Het kabinet heeft maatregelen genomen om te bevorderen
dat ook deze groep een stabiel en voldoende besteedbaar inkomen houdt, zodat de hulp
door kan gaan. Gemeenten verstrekken een energietoeslag en als dat nodig is bijzondere
bijstand. Hiervoor ontvangen gemeenten extra middelen, ook voor 2022.2

Vraag 6

Wat gaat u doen om de bestaanszekerheid van minimum-, lage en middeninkomens structureel
te verbeteren?

Antwoord 6

Het Kabinet heeft op Prinsjesdag maatregelen gepresenteerd die ook op korte termijn
de koopkracht verbeteren en de kosten voor levensonderhoud beperken.3 Het gaat om:

– het verhogen van het minimumloon, uitkeringen, toeslagen en fiscale maatregelen;

– de energietoeslag 2023 naar voren halen;

– het tariefplafond voor energie;

– niet afsluiten van energie;

– het noodfonds met energieleveranciers;

– het scherper inzetten op vroegsignalering van schulden met energieleveranciers en
gemeenten; en

– het voortzetten van schuldhulpverlening.

Het kabinet heeft ook stappen gezet om de bestaanszekerheid beter te borgen. Deze
zijn toegelicht in de Aanpak geldzorgen, armoede en schulden, die het kabinet op 12 juli
2022 aan de Tweede Kamer heeft aangeboden.4

Vraag 7

De Raad voor Volksgezondheid & Samenleving (RVS) stelt voor een «nationaal perspectieffonds»
te creëren voor mensen bij wie het oplossen van schulden niet of moeilijk lukt. Gaat
u een «nationaal perspectieffonds» inzetten voor mensen die in een traject schuldhulpverlening
(minnelijk of wettelijk) of in een schuldenbewind zitten en het huishoudboekje niet
meer sluitend kunnen krijgen?

Antwoord 7

Zoals uiteengezet in de Aanpak geldzorgen, armoede en schulden5 geeft het kabinet invulling aan deze aanbeveling van de Raad voor Volksgezondheid
& Samenleving door de inzet van saneringskredieten te bevorderen. Saneringskredieten
bieden in combinatie met het Waarborgfonds saneringskredieten een vergelijkbare oplossing
als het «nationaal perspectieffonds» dat de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving
voorstelt. In het antwoord op vraag 8 licht ik dit verder toe.

Vraag 8

U heeft aangegeven saneringskredieten te willen bevorderen. Is de inzet van een energie
saneringskrediet via de gemeente een maatregel waarmee de overheid mensen met schulden
een menswaardig bestaan garandeert? Aan wat voor breed pakket aan maatregelen wordt
gedacht om de stijgende kosten in levensonderhoud te stoppen?

Antwoord 8

Saneringskredieten helpen ook mensen die door hoge energieprijzen en inflatie in de
problematische schulden zijn gekomen. Als gemeentelijke kredietbanken meer leningen
verstrekken nemen de financiële risico’s voor gemeenten toe. Om deze risico’s af te
dekken is het Waarborgfonds saneringskredieten met financiële ondersteuning van de
rijksoverheid ingesteld. Met gemeenten verken ik hoeveel extra budget hiervoor nodig
is. Dit wordt gefinancierd uit middelen voor flankerend beleid in 2023.6 Daarnaast worden aanvullende koopkrachtmaatregelen genomen, zoals toegelicht in antwoord
op vraag 6.

Bij een saneringskrediet brengen schuldeisers de openstaande rekeningen in verhouding
tot de afloscapaciteit van de persoon die schuldhulp krijgt. Dat betekent dat schuldeisers
een groot deel van de openstaande rekeningen kwijtschelden. Het restant wordt door
de gemeente afbetaald, die vervolgens een saneringskrediet verstrekt aan de cliënt.
Gemeenten combineren saneringskredieten met collectief schuldregelen. Daarbij geven
schuldeisers vooraf akkoord op betaalvoorstellen en handelen dossiers collectief af.
Ook enkele energieleveranciers doen daaraan mee. Naast saneringskredieten verstrekken
de gemeentelijke kredietbanken sociale leningen. Dat zijn kredieten zonder winstoogmerk
voor mensen of hun ondernemingen, die niet terecht kunnen bij een commerciële kredietverstrekker.
Deze kredieten kunnen een tijdelijke disbalans in inkomsten en uitgaven overbruggen
en financiële ondersteuning bieden in de aanloop naar of tijdens een lopende schuldregeling.

Vraag 9

Bent u bereid in gesprek te gaan schuldhulpverleners, budgetbeheerders en bewindvoerders
en energieleveranciers om mensen die in een traject schuldhulpverlening (minnelijk
of wettelijk) of in een schuldenbewind zitten te behoeden voor grote financiële problemen?

Antwoord 9

Zeker, de gesprekken lopen en worden voortgezet.