Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Sjoerdsma over de berichten dat er een superjacht van de Russische oligarch Potanin in Nederland ligt en een omstreden Rus met vastgoed in Amsterdam buiten schot van sancties blijft
Vragen van het lid Sjoerdsma (D66) aan de Minister van Buitenlandse Zaken over de berichten dat er een superjacht van de Russische oligarch Potanin in Nederland ligt en een omstreden Rus met vastgoed in Amsterdam buiten schot sancties blijft (ingezonden 5 oktober 2022).
Antwoord van Minister Hoekstra (Buitenlandse Zaken), mede namens de Minister voor
Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, de Minister voor Volkshuisvesting
en Ruimtelijke Ordening en de Staatssecretaris van Financiën (Toeslagen en Douane)
(ontvangen 8 november 2022).
Vraag 1
Bent u bekend met het bericht op NOS «Nederland wil nieuwe sancties tegen Rusland,
hoe gaat het tot nu toe»?1
Antwoord 1
Ja.
Vraag 2
Bent u bekend met het bericht op NRC.nl «Omstreden Rus blijft buiten sancties met
bezit in Amsterdam»?2
Antwoord 2
Ja.
Vraag 3
Herinnert u zich de brief van 6 juli 2022 (Kamerstuk 36 045, nr. 104) waarin u stelt dat «het kabinet uitgesproken voorstander is van een gezamenlijk
optreden van de Europese Unie (EU) en partners daarbuiten en daartoe geregeld oproept
binnen de EU en daarover ook in gesprek treedt met deze landen» en daarnaast dat er
«op doorlopende basis verschillende lijsten naast elkaar worden gehouden en waar opportuun
listings worden overgenomen»?
Antwoord 3
Ja.
Vraag 4
Herinnert u zich dat jachten vallen onder luxegoederen in Verordening (EU) Nr. 833/2014
onder bijlage XVIII, punt 17, artikel ex 8903 00 00?3
Antwoord 4
Ja.
Vraag 5
Kunt u bevestigen dat dit het verbiedt in Nederland gebouwde jachten indirect of direct
te verkopen, te leveren of over te dragen aan of uit te voeren naar natuurlijke personen,
rechtspersonen, entiteiten of lichamen in Rusland, of voor gebruik in Rusland?
Antwoord 5
Ja. Het verkopen, leveren of overdragen van jachten aan personen en rechtspersonen
in Rusland, is verboden. Verder dient, indien een (rechts)persoon is gesanctioneerd,
al zijn/haar bezit bevroren te worden, ook eventueel in Nederland aanwezige schepen.
Ook mogen aan gesanctioneerde (rechts)personen geen tegoeden en economische middelen
ter beschikking worden gesteld.
Wanneer deze situaties niet aan de orde zijn, kan er onder bepaalde omstandigheden
nog steeds in opdracht van Russische eigenaren worden gebouwd aan schepen. Het bouwen
aan schepen waarvan de contracten zijn afgesloten voorafgaand aan de aanscherping
van de sancties, is niet verboden. Deze schepen mogen echter niet worden geleverd
zolang de huidige sancties van kracht zijn.
Vraag 6
Is er contact geweest tussen bevoegde overheidsinstanties en de scheepswerf over algemene
richtlijn en dit specifieke schip en het geldende exportverbod voor zulke goederen?
Antwoord 6
De Douane heeft in het kader van de handhaving van de sancties op Rusland de relevante
scheepswerven op het gebied van jachtbouw in Nederland in kaart gebracht en onderzoeken
ingesteld bij deze werven. Tijdens deze onderzoeken zijn de werven voorgelicht over
de geldende beperkingen en is onderzocht in hoeverre de activiteiten van deze werven
de sancties raken. In deze gevallen staat de Douane doorlopend in contact met deze
werven.
Over individuele gevallen doet het kabinet geen uitspraak.
Vraag 7
Klopt het dat Vladimir Potanin nog niet op de EU-listings staat maar wel op de Verenigd
Koninkrijk (VK)-listings? Zo ja, kunt u er in de Raad voor pleiten Potanin op de EU-listings
te laten zetten zodat deze aan Poetin gelieerde oligarch niet langer jachten of andere
bezittingen kan laten maken of kopen in de EU, of vrij door de EU kan reizen?
Antwoord 7
Het klopt dat Vladimir Potanin niet op de EU-sanctielijst staat maar wel op de VK-
sanctielijst. De Europese Unie blijft zich inzetten om maximale druk uit te oefenen
op Rusland om de agressie in Oekraïne te beëindigen. Nederland draagt hier actief
aan bij. Verder werkt Nederland met internationale partners om sanctieomzeiling gezamenlijk
aan te pakken. Over individuele voorstellen voor listingsworden in het openbaar echter geen uitspraak gedaan (in verband met het anticipatie-effect).
Vraag 8
Kunt u bevestigen dat het «project 1010» jacht een Russische Ultimate Beneficial Owner
(UBO) heeft? Is dit de oligarch Vladimir Potanin?
Antwoord 8
Over individuele gevallen doet het kabinet geen uitspraak.
Vraag 9
Klopt het dat het jacht onder de werknaam «project 1010» is omgevlagd in de periode
vanaf 23 februari 2022?4 Zo ja, wat betekent dit?
Antwoord 9
Over individuele gevallen doet het kabinet geen uitspraak. Het bouwen aan schepen
is niet verboden zolang de eigenaar niet is gesanctioneerd. De schepen mogen echter
niet worden geleverd aan de gesanctioneerde (rechts)persoon, en tevens niet gebruikt
worden door (rechts)personen in Rusland zolang de huidige sancties van kracht zijn.
Vraag 10
Klopt het dat Vladimir Potanin eerder een jacht in Nederland heeft laten bouwen en
deze heeft ondergebracht op de Malediven, om Verenigde Staten (VS) en EU-sancties
te kunnen ontwijken? Zo ja, welke schepen?
Antwoord 10
Over individuele gevallen doet het kabinet geen uitspraak. Wel is het zo dat wanneer
eigenaren van schepen niet op een sanctielijst staan er aan deze schepen gebouwd mag
worden indien er sprake is van een contract dat dateert van vóór 26 februari 2022.
Deze schepen mogen echter niet verkocht, geleverd, overgedragen aan of uitgevoerd
worden naar (rechts)personen of entiteiten in Rusland of voor gebruik in Rusland.
In het geval van eigendom van wel gesanctioneerde (rechts)personen worden de schepen
bevroren op het moment dat de (rechts)persoon op de sanctielijst wordt geplaatst.
Vanaf dat moment is ook aanbouw niet langer toegestaan.
Het kabinet zet zich daarnaast actief in om signalen van mogelijke omzeiling tijdig
te identificeren en waar nodig tegen te gaan. Verder werkt Nederland met internationale
partners om sanctieomzeiling gezamenlijk aan te pakken.
Vraag 11
Bent u bereid een grondig onderzoek te starten naar de UBO van dit superjacht en er
gedurende dit onderzoek alles aan te doen om te voorkomen dat dit superjacht vertrekt
uit Nederlandse wateren?
Antwoord 11
Zolang er nog wordt gebouwd kan een scheepswerf onder voorwaarden proefvaarten uitvoeren.
Deze zullen gemeld worden bij de Douane en onder toezicht gehouden worden door de
Nederlandse Kustwacht. In Nederland worden EU-sancties strikt geïmplementeerd. Wanneer
er aanwijzingen zijn dat er sancties worden overtreden, wordt altijd onderzoek gedaan
en waar nodig handhavend opgetreden.
Vraag 12
Bent u bereid samen met buurlanden die aangrenzende zeewateren hebben te coördineren
om ervoor te zorgen dat dit superjacht ook in wateren van het VK of EU-buurlanden
alsnog kan worden aangehouden? Zo ja, hoe gaat u dat doen?
Antwoord 12
Indien jachten die geraakt worden door de sancties de Nederlandse wateren dreigen
te verlaten, wordt passende actie ondernomen. Afstemming met omliggende landen maakt
hier deel van uit.
Vraag 13
Hoe kan het dat het vastgoed van Volozj onopgemerkt is gebleven tijdens het implementeren
en handhaven van de Europese sanctieverordening?
Antwoord 13
Zoals omschreven in het nieuwsartikel, wordt in sommige gevallen gebruik gemaakt van
complexe grensoverschrijdende eigendomsstructuren. Dergelijke constructies maken het
identificeren van de uiteindelijk belanghebbende van dergelijk bezit moeilijk.
In het geval dat gesanctioneerde (rechts)personen vastgoed bezitten in Nederland,
wordt dit bevroren op het moment dat de (rechts)persoon op de sanctielijst is geplaatst.
Vanaf dat moment is verhandelen niet toegestaan. Bewoning is echter niet verboden,
bevriezen staat namelijk niet gelijk aan onteigening. Tevens zijn gesanctioneerde
(rechts)personen sinds eind juli verplicht om hun bezit in Nederland te melden bij
de overheid.
Vraag 14
Bent u bereid beslag te leggen op het vastgoed van Volozj aangezien Volozj zelf op
de EU-sanctielijst staat?
Antwoord 14
Eigendom van gesanctioneerde (rechts)personen wordt bevroren, dit is niet hetzelfde
als in beslag nemen of onteigenen. Er is in deze gevallen geen juridische grondslag
voor beslaglegging of onteigening.
Vraag 15
Wilt u de eigendomsconstructies die gebruikt worden door op sanctielijst staande Russen
beter onderzoeken en in het vervolg eerder ingrijpen?
Antwoord 15
Zoals eerder aan uw Kamer gemeld en tevens geconstateerd in het rapport van de nationaal
coördinator Blok, staan complexe eigendomsstructuren stevig op de radar als belangrijke
uitdaging bij sanctienaleving. Door de overheid wordt – conform een van de aanbevelingen
van het rapport Blok – gewerkt aan een duurzame structuur waardoor gemakkelijker gegevens
uitgewisseld kunnen worden tussen overheidspartijen betrokken bij sanctienaleving.
Dat is echter geen garantie dat complex opgezette eigendomsstructuren snel aan het
licht komen.
Binnenkort wordt uw Kamer geïnformeerd over de stand van zaken ten aanzien van sanctienaleving
en in het bijzonder de aanbevelingen van de nationaal coördinator Blok.
Vraag 16
Kunt u deze vragen gezien de aard van de zaak met spoed en afzonderlijk beantwoorden?
Antwoord 16
Ja.
Ondertekenaars
-
Eerste ondertekenaar
W.B. Hoekstra, minister van Buitenlandse Zaken -
Mede namens
A. de Vries, staatssecretaris van Financiën -
Mede namens
H.M. de Jonge, minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening -
Mede namens
E.N.A.J. Schreinemacher, minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking
Bijlagen
Gerelateerde documenten
Hier vindt u documenten die gerelateerd zijn aan bovenstaand Kamerstuk.