Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van der Plas over door de Belastingdienst ontvangen (fraude)signalen

Antwoord van Staatssecretaris Van Rij (Financiën – Fiscaliteit en Belastingdienst)
(ontvangen 8 november 2022). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2022–2023,
nr. 572.

Vraag 1

In de brief van de Staatssecretaris van 22 april 2021 wordt gemeld dat binnengekomen
signalen die als gevolg van het stopzetten van de fraudesignaleringsvoorziening (FSV)
niet konden worden opgepakt op dat moment was opgelopen tot circa 13.000 signalen,
inclusief Toeslagen. Om welk aantal gaat dit per 1 oktober 2022?1

Antwoord 1

Tijdens het vragenuur van 18 oktober jl. over berichtgeving in NRC2 heb ik het getal van 25.000 signalen in dat artikel bevestigd. Het betrof een interne
schatting, die sindsdien is aangescherpt. De Belastingdienst ontvangt via verschillende
kanalen intern en extern informatie die als «signaal» gekwalificeerd kan worden. Per
maand komen er ongeveer 800 mails met signalen binnen in de postbussen die daarvoor
hoofdzakelijk gebruikt worden. Hoeveel individuele signalen de mails precies bevatten
kan alleen bepaald worden door ze inhoudelijk te beoordelen, wat nu niet gebeurt.
Gegeven dit maandelijks aantal zijn er naar schatting 22.400 signalen binnengekomen
sinds het stilleggen van dit signalenproces in juli 20203.

Daarnaast kunnen burgers vermoedens van (kleinschalige) belastingfraude schriftelijk
bij het Belastingkantoor in de betreffende regio delen. Naar schatting betreft het
enkele honderden signalen. Het valt niet precies te zeggen hoeveel signalen de brieven
die langs deze weg zijn binnengekomen bevatten, omdat ze momenteel niet beoordeeld
en als signaal geregistreerd worden.

Voor Toeslagen geldt dat de aanpak van misbruik en oneigenlijk gebruik, het Intensief
Toezichtproces (ITO), stilligt en wordt herijkt. Op dit moment liggen er ongeveer
7.000 berichten waaraan nog geen gevolg is gegeven. Het proces zal geborgd en gefaseerd
worden opgestart, naar verwachting in begin 2023. Dit betreft een ander proces dan
het signalenproces van de Belastingdienst. De Staatssecretaris van Toeslagen en Douane
zal u hierover verder informeren.

Op basis van de bovenstaande stromen zijn er dus naar schatting ongeveer 30.000 signalen binnengekomen sinds het uitzetten van de bovenstaande signalenprocessen.
Dit is inclusief het aantal van 13.000 signalen tot april 2021. Ook dat aantal betrof
een schatting.

Vraag 2

Klopt het dat meldingen van fiscale fraude via Misdaad Anoniem wel doorgezonden worden
naar de Belastingdienst, maar hier niet in behandelingen zijn genomen? Zo ja, om hoeveel
meldingen gaat dat tussen 22 april 2021 en 1 oktober 2022? Zo nee, wat is de tijd
tussen melding en het oppakken hiervan bij de Belastingdienst?

Antwoord 2

Meldingen via Meld Misdaad Anoniem worden beoordeeld door de informatiedesk FIOD.
De FIOD pakt de signalen die relevant zijn voor strafrechtelijk onderzoek zelf op.
De voor de Belastingdienst relevante meldingen worden doorgestuurd naar de Belastingdienst.
Gegeven het stilliggen van dit signalenproces bij de Belastingdienst worden deze meldingen
daar niet opgepakt, maar wel bewaard. In de periode van april 2021 tot oktober 2022
heeft de FIOD ongeveer 1.200 signalen van Meld Misdaad Anoniem zelf opgepakt en ongeveer
2.000 signalen naar de Belastingdienst doorgestuurd.

Vraag 3

Klopt het dat meldingen bij een belastingkantoor wel worden doorgezonden naar de centrale
Belastingdienst, maar hier niet in behandelingen zijn genomen? Zo ja, om hoeveel meldingen
gaat dat tussen 22 april 2021 en 1 oktober 2022?

Antwoord 3

Er is binnen de Belastingdienst geen scheiding tussen lokale belastingkantoren en
een «centrale Belastingdienst». Wel is het zo dat burgers vermoedens van (kleinschalige)
belastingfraude schriftelijk bij het Belastingkantoor in de betreffende regio kunnen
delen. Vóór het stilleggen van dit signalenproces werden deze meldingen vervolgens
ook in dat kantoor opgepakt. Sindsdien worden deze meldingen inderdaad niet behandeld.
Naar schatting betreft het enkele honderden signalen. Het valt niet precies te zeggen
hoeveel signalen de brieven die langs deze weg zijn binnengekomen bevatten, omdat
ze momenteel niet beoordeeld en als signaal geregistreerd worden.

Vraag 4

Klopt het dat meldingen bij de informatiedesk Fiod niet in behandelingen zijn genomen?
Zo ja, om hoeveel meldingen gaat dat tussen 22 april 2021 en 1 oktober 2022?

Antwoord 4

Dat klopt niet. Meldingen die binnenkomen bij de informatiedesk FIOD worden daar beoordeeld.
De uitkomst van behandeling kan drieërlei zijn: Ten eerste kan de melding als niet-relevant
worden beoordeeld en dan wordt deze afgesloten. Ten tweede kan het om een voor de
FIOD relevante melding gaan. In dit geval blijft de melding binnen de FIOD en wordt
daar behandeld. Ten derde kan de melding relevant zijn voor een partner, zoals de
Belastingdienst. In dit geval wordt de melding naar desbetreffende partner doorgestuurd.
Zoals hierboven uitgelegd behandelt de Belastingdienst deze meldingen momenteel niet.

Vraag 5

Is het fraudebeleid naar de mening van de Staatssecretaris momenteel «in control»?
Zo nee, welke acties en deadlines hiervoor lopen er momenteel nog?

Antwoord 5

De aanpak van fraude maakt onderdeel uit van de handhavingsstrategie van de Belastingdienst.
De aanpak van fiscale fraude is belangrijk, omdat het niet opvolgen van fiscale fraude
het maatschappelijk draagvlak voor het betalen van belasting aantast. Daarom vind
ik het niet goed dat een deel van de signalen over mogelijke fraude op dit moment
niet kan worden opgevolgd. Ik heb uw Kamer daar in het vragenuur van 18 oktober jl.
en op 30 mei jl. met de voortgangsrapportage4 over het programma Herstellen, Verbeteren, Borgen (HVB) nader over geïnformeerd.
Er vindt desondanks nog steeds intensief en regulier toezicht plaats, zodat mogelijke
fraude wordt aangepakt. Een voorbeeld hiervan is de aanpak van verhuld vermogen, die
zich richt op het identificeren en tegengaan van het verhullen van inkomen en vermogen.
Meldingen aan de FIOD die om onderzoek van de FIOD vragen worden nog steeds opgepakt.
Er wordt ook de samenwerking gezocht met andere overheidsinstanties, bijvoorbeeld
wanneer de reikwijdte van de mogelijke regelovertreding verder gaat dan het fiscale.
Casussen uit het toezicht die kwalificeren voor het strafrecht worden overgedragen
aan de FIOD. De FIOD is daarmee – onder gezag van het OM – een belangrijke speler
in het opsporen en de bestrijding van fiscale fraude. De Belastingdienst werkt aan
de versterking van de fraudeaanpak en het hervatten van het signalenproces met als
doel de aanpak van fraude slagvaardiger en beter uitlegbaar te maken.