Schriftelijke vragen : Het bericht ‘Nederland doet te weinig om Bonaire te beschermen tegen bedreiging klimaatverandering’

Vraag 1

Kent u het bericht «Nederland doet te weinig om Bonaire te beschermen tegen bedreiging
klimaatverandering»1 en heeft u kennisgenomen van het rapport van het Instituut voor Milieuvraagstukken
(IVM) van de Vrije Universiteit Amsterdam over de impact van klimaatverandering op
Bonaire?2

Vraag 2

Wat is uw reactie op het rapport?

Vraag 3

Wat is uw reactie op de observatie van de directeur van het IVM dat «het opzienbarend
is dat de Nederlandse overheid wel uitgebreid onderzoek doet naar bijvoorbeeld de
overstromingsrisico’s voor Almere of Zaltbommel, maar nauwelijks zicht heeft op de
gevolgen voor mogelijk haar meest kwetsbare gemeente»?

Vraag 4

Hoe verantwoordt u dat er tot op heden geen substantieel onderzoek gedaan is naar
de effecten van klimaatverandering op Bonaire, Saba en Sint-Eustatius? Hoe verhoudt
zich dit tot het vele onderzoek naar klimaateffecten in Europees Nederland?

Vraag 5

Bent u bereid vergelijkbaar onderzoek zoals gedaan door IVM met betrekking tot Bonaire
uit te laten voeren voor Saba en Sint-Eustatius? Zo ja, per wanneer? Zo nee, waarom
niet?

Vraag 6

Schrok u er ook van toen u las dat Bonaire aan het einde van de eeuw voor een vijfde
deel permanent overstroomd zal zijn, ook als we de mondiale temperatuurstijging weten
te beperken tot 1.4 graden Celsius, en al in 2050 te maken zal krijgen met permanente
overstroming onder andere bij Lac Cai, Klein Bonaire en de salina’s (zoutpannen)?

Vraag 7

Wat vindt u ervan dat een deel van het Koninkrijk der Nederlanden onder water zal
verdwijnen, zelfs als de huidige mondiale reductiedoelstellingen worden gehaald?

Vraag 8

Nu opnieuw duidelijk is geworden dat elke tiende van een graad telt, is dit voor u
reden om de Nederlandse reductiedoelstellingen aan te scherpen en bij de aankomende
klimaattop (COP27) te pleiten voor snellere en ambitieuzere reductie en vergoeding
van klimaatschade (loss and damage) door rijke landen waaronder Nederland? Zo nee,
waarom niet?

Vraag 9

Hoe kan het dat er op Bonaire, Saba en Sint-Eustatius geen waterveiligheidsnormen
van toepassing zijn?

Vraag 10

Vindt u echt dat Bonaire, Saba en Sint-Eustatius geen waterveiligheidsnormen nodig
hebben, omdat het boven de zeespiegel is gelegen en geen dichtbevolkte en diep gelegen
polders kent zoals in het laaggelegen Europees Nederland (Aanhangsel Handelingen 2021/22,
nr. 2271)? Bent u bereid daarop terug te komen nu u de gevolgen kent van de klimaatcrisis
voor Bonaire? Zo nee, waarom niet?

Vraag 11

Vindt u het een wenselijke situatie dat daar waar in Europees Nederland de nadruk
ligt op bescherming tegen overstromingen, ligt het handelingsperspectief in Caribisch
Nederland in het tijdig waarschuwen van de bewoners en het inzetten van de crisisorganisatie
(Aanhangsel Handelingen 2021/22, nr. 2271)? Zou het niet rechtvaardiger zijn om ook op Bonaire, Saba en Sint-Eustatius te investeren
in het voorkomen van overstromingen? Zo ja, wanneer en op welke manier gaat het Rijk
daaraan bijdragen? Zo nee, waarom niet?

Vraag 12

Kunt u een overzicht geven van de generieke maatregelen van het Rijk waar Bonaire,
Saba en Sint-Eustatius gebruik van kunnen maken voor klimaatonderzoek, mitigatie en
verduurzaming, die geschikt zijn voor de lokale situatie (Aanhangsel Handelingen 2021/22,
nr. 2271)? Hoeveel geld heeft het Rijk gereserveerd voor onderzoek, mitigatie en verduurzaming
van Bonaire, Saba en Sint-Eustatius in de huidige beleidsplannen?

Vraag 13

Vindt u het op basis van de grote gevolgen van de klimaatcrisis voor Bonaire, en waarschijnlijk
ook voor Saba en Sint-Eustatius, terecht dat zij geen aanspraak konden en kunnen maken
op ondersteunende methodieken voor het uitvoeren van een klimaatstresstest in het
kader van het Deltaprogramma, 200 miljoen euro uit het Deltafonds voor versnelling
van de plannen, het robuuster maken van de zoetwatervoorziening en het waterveiligheidsprogramma,
waar gemeenten in Europees Nederland wel aanspraak op konden maken? Waarom is hiertoe
besloten (Aanhangsel Handelingen 2021/22, nr. 2271)?

Vraag 14

Hoe is het mogelijk dat er voor Bonaire, Saba en Sint-Eustatius geen klimaatadaptatiestrategie
is, terwijl dat er voor Europees Nederland al lang ligt?

Vraag 15

Hoeveel geld is er gereserveerd voor klimaatadaptatie binnen de huidige beleidsplannen,
zoals het Natuur- en milieubeleidsplan Caribisch Nederland 2020–2030? Acht u dit budget,
gezien de zorgwekkende conclusies uit het voorgenoemde rapport over Bonaire, voldoende
om Bonaire, Saba en Sint-Eustatius te beschermen tegen de gevolgen van klimaatverandering
in verschillende toekomstscenario’s?

Vraag 16

Vindt u het terecht dat de openbare lichamen primair zelf verantwoordelijk zijn voor
klimaatadaptatie, terwijl zij minder ondersteuning krijgen van het Rijk dan gemeenten
in Europees Nederland (zie vraag 7) en nauwelijks hebben bijgedragen aan het ontstaan
van de klimaatcrisis?

Vraag 17

Bent u bereid in gesprek te gaan met de openbare lichamen en in samenwerking en overeenstemming
met de inwoners van Bonaire, Saba en Sint-Eustatius over een volledig pakket aan adaptatiemaatregelen
en daarbij zowel financiële als organisatorische ondersteuning te bieden? Zo ja, per
wanneer? Zo nee, waarom niet?