Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Kops en Wilders over de Nederlandse gasprijs als hoogste in Europa

Antwoord van Minister Jetten (Klimaat en Energie) (ontvangen 20 september 2022). Zie
ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 3826

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Nederlandse huishoudens betalen nu hoogste gasprijs
in Europa»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Wat vindt u ervan dat Nederland inmiddels de hoogste gasprijs heeft van de hele EU
(ruim twee keer zo hoog als het EU-gemiddelde en zelfs elf keer zo hoog als in Hongarije)?
Baart het u zorgen? Gaat u hier iets aan doen? Of vindt u het wel prima dat de Nederlanders
worden uitgeknepen?

Antwoord 2

Het kabinet heeft volle aandacht voor de hoge energierekening van huishoudens en de
impact hiervan op de koopkrachtontwikkeling. De prijzen zijn sinds het najaar fors
gestegen en de impact hiervan wordt steeds zichtbaarder. Bij overzichten van prijzen
in andere EU-landen wordt voor wat de Nederlandse situatie betreft vaak uitgegaan
van cijfers voor nieuwe variabele contracten, die duurder zijn dan bestaande contracten,
terwijl voor andere landen een gewogen gemiddelde wordt gehanteerd.

Daarnaast worden de meeste maatregelen die dit jaar getroffen zijn door het kabinet
om de gevolgen te compenseren, zoals de energietoeslag, hierin niet meegenomen. Een
dergelijke vergelijking geeft dus niet altijd een volledig beeld. Desondanks deelt
het kabinet de zorg over de gevolgen van deze stijging en houdt daarmee ook rekening
bij de begroting van 2023.

Vraag 3

Bent u ervan op de hoogte dat de gasprijs minder hard is gestegen in landen met een
groter aandeel kolen- en kernenergie in hun energiemix? Deelt u dan ook de mening
dat als u de Hemwegkolencentrale niet – lachend met de duim omhoog! – had gesloten,
de productiebeperking van de overige kolencentrales eerder had opgeheven, überhaupt
geen productiebeperking had ingesteld én eerder nieuwe kerncentrales had gerealiseerd,
wij nu minder in de penarie hadden gezeten?

Antwoord 3

De gasprijs ligt in Nederland volgens dit overzicht hoger dan in de rest van Europa,
wat het kabinet zorgen baart. De verschillen met sommige landen zullen waarschijnlijk
gedeeltelijk aan de specifieke marktomstandigheden en gedeeltelijk aan de presentatie
van de data te wijten zijn.

Zoals aangegeven in het antwoord op vraag 2 is het van belang om de kanttekeningen
bij het overzicht waarnaar verwezen wordt in overweging te nemen. Door deze beperkingen
kan niet eenduidig geconcludeerd worden op basis van dit overzicht dat de verschillen
in consumentenprijzen voor aardgas tussen Europese landen direct gerelateerd kunnen
worden aan de specifieke energiemix.

Vraag 4 en 5

Hoe oordeelt u over de uitspraak van de Minister-President: «We hebben op dit moment
al [energie]pakketten die behoren tot de grootste van Europa. Als je het vergelijkt
met andere landen, doen we al heel veel»?2 Staat u achter deze woorden of deelt u de conclusie dat andere landen in werkelijkheid
veel méér doen dan Nederland om de gestegen energielasten te compenseren (Oostenrijk
6,95% van het bbp, Duitsland 1,26% van het bbp, Nederland 0,76% van het bpp)?

Kunt u een volledig overzicht verstrekken van de prezieze maatregelen die ieder EU-land
inmiddels heeft genomen om de gestegen energieprijzen te verzachten en daarbij aangeven
hoeveel de stijging procentueel wordt gecompenseerd?

Antwoord 4 en 5

Zoals aangegeven in het antwoord op vraag 2 heeft het kabinet dit jaar een fors pakket
koopkrachtmaatregelen getroffen. Ik ben van mening dat het kabinet veel doet, ook
in vergelijking met andere landen, om steun te bieden aan huishoudens. De ontwikkelingen
volgen elkaar snel op en de effectiviteit van de maatregelen is niet uitsluitend afhankelijk
van het totale budget dat ingezet wordt. Er dient vooral gekeken te worden naar het
effect op de huishoudens die deze steun nodig hebben. De Europese Commissie houdt
een overzicht bij van haar besluiten in het kader van staatssteunbesluiten onder het
Temporary Crisis Framework. Ik verwijs u graag naar dit overzicht voor de door lidstaten
getroffen maatregelen.3

Het kabinet heeft dit jaar circa 7 miljard euro aan koopkrachtmaatregelen getroffen,
waarvan circa 6,5 miljard euro gericht aan (kwetsbare) huishoudens. Het kabinet heeft
zich ingezet om de steun te richten op kwetsbare huishoudens, zodat het beschikbare
budget zoveel als mogelijk terecht komt bij de huishoudens die dit ook het hardst
nodig hebben. Zo heeft het kabinet circa 1,4 miljard uitgetrokken voor een tegemoetkoming
van 1.300 euro aan huishoudens met een laag inkomen, terwijl er bijvoorbeeld in Oostenrijk
met circa de helft van dit budget een bedrag van 150 euro compensatie aan huishoudens
geboden wordt. Daarbij is het ook van belang om integraal naar de koopkrachtontwikkeling
te kijken.

Zoals aangegeven wordt er momenteel gekeken naar de koopkrachtontwikkeling en wat
mogelijk is om huishoudens aanvullend tegemoet te komen aan de hoge inflatie. Hierbij
gaat de voorkeur uit naar gerichte maatregelen, omdat deze effectiever ingezet kunnen
worden om de huishoudens die de steun het hardst nodig hebben te helpen. Hierover
wordt uw Kamer met Prinsjesdag geïnformeerd.

Vraag 6, 7 en 8

Deelt u de mening dat energie een basisbehoefte is en voor iedereen betaalbaar moet
zijn? Zo ja, wat vindt u er dan van dat een nieuw energiecontract momenteel gemiddeld
€ 6.500 per jaar kost, ruim € 4.000 méér dan een jaar eerder?4 Hoe denkt u dat een gemiddeld huishouden dit in ‘s hemelsnaam kan betalen?

Deelt u de conclusie dat energie allesbehalve betaalbaar is en dat u veel te weinig
doet om de huishoudens te helpen? Wat gaat u wanneer voor hen doen om te voorkomen
dat zij hier helemaal aan onder doorgaan?

Indien u nog een greintje fatsoen hebt, bent u dan bereid om de vele miljarden bedoeld
voor stikstof, Afrika, Oekraïne, de EU etc. eerst aan uw eigen volk te besteden?

Antwoord 6, 7 en 8

Het kabinet heeft volle aandacht voor de hoge energierekening van huishoudens en de
impact hiervan op de koopkrachtontwikkeling. De prijzen zijn sinds het najaar fors
gestegen en de impact hiervan wordt steeds zichtbaarder. Het kabinet kijkt integraal
naar de koopkrachtontwikkeling en neemt daarbij de ontwikkeling van de energieprijzen
mee. Het is helaas niet mogelijk om de inflatie voor iedereen overal voor alle gevolgen
volledig te compenseren. Mede gelet op de ontwikkelingen, zit het kabinet niet stil.
Zonder hulp zouden er immers mensen in betalingsproblemen komen. Zo heeft het kabinet
voor dit jaar een pakket aan maatregelen getroffen. Daarin worden onder andere de
energiebelastingen, de brandstofaccijnzen en de btw op energie verlaagd. Tevens wordt
een energietoeslag van € 1.300 via de gemeenten verstrekt. Op Prinsjesdag wordt uw
Kamer hierover geïnformeerd, naast de koopkrachtmaatregelen die het kabinet wil nemen
om huishoudens te ondersteunen.

Toelichting:

Deze vragen dienen ter aanvulling op eerdere vragen terzake van het lid Van Haga (Groep
van Haga), ingezonden 10 augustus 2022 (vraagnummer 2022Z15501)