Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Dassen over de gevolgen van de keuze voor Amerikaans schaliegas als alternatief voor Russisch gas voor het behalen van onze klimaatdoelen

Antwoord van Minister Jetten (Klimaat en Energie), mede namens de Staatssecretaris
van Economische Zaken en Klimaat (ontvangen 29 augustus 2022). Zie ook Aanhangsel
Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 2974.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Texas en Louisiana moeten EU helpen af te kicken van
Russisch gas, maar tegen welke prijs?»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2, 3 en 4

Welke afspraken heeft Nederland en/of de Europese Commissie precies over leveringszekerheid
met de grote Amerikaanse gasbedrijven gemaakt die momenteel plannen maken om voor
tientallen miljarden aan nieuwe pijpleidingen, fabrieken en terminals te bouwen?

Zijn bij deze afspraken ook contractvoorstellen, commitments of andere beloftes gedaan,
waarbij sprake is van een verplichte afname over een bepaalde periode?

Indien dergelijke afspraken zijn gemaakt, wat houden deze afspraken precies in? Welke
rol heeft Nederland en/of de Europese Commissie daarin gespeeld?

Antwoord 2, 3 en 4

Het is aan de markt om te bepalen waar en voor welke prijs er gas wordt ingekocht
en verkocht. Dit volgt uit de spelregels die gelden op de interne markt en voor het
vrije verkeer van goederen. De Nederlandse Staat heeft geen enkele afspraak met Amerikaanse
gasbedrijven gemaakt. Ook de Europese Commissie heeft geen afspraken met marktpartijen
gemaakt over concrete leveranties van LNG-volumes aan de EU.

De Europese Commissie heeft het EU Energy Platform opgericht2 om op basis van vrijwilligheid te komen tot vraagbundeling van gas, LNG en waterstof.
Daarnaast heeft de Europese Commissie contacten gelegd met meerdere landen, waaronder
de Verenigde Staten, over gasleveringen aan de EU ter vervangen van Russisch gas.
Het is aan de markt om vervolg te geven aan die contacten en om tot concrete leveringsafspraken
te komen.

Vraag 5, 6 en 7

Heeft Nederland en/of de Europese Commissie ook eisen gesteld ten aanzien van maatregelen
die genomen moeten worden om de uitstoot van methaan bij de productie en het transport
van Amerikaans schaliegas tegen te gaan? Indien nee, waarom niet?

Indien er nog geen afspraken zijn gemaakt, welke voorstellen liggen er precies voor
de levering van extra Amerikaans liquid natural gas (lng) aan Europa en wanneer verwacht
u dat er een definitief besluit genomen zal worden?

Bent u bekend met het statement van de Europese Commissie over de meeting tussen president
Von der Leyen en de Amerikaanse president Biden op 25 maart jongstleden over de levering
van meer Amerikaans lng aan de Europese Unie, getiteld «The European Commission and
the United States open new chapter in their energy cooperation»?

Antwoord 5, 6 en 7

Er zijn afspraken gemaakt op mondiaal niveau over het terugdringen van de uitstoot
van methaan. Op 2 november 2021 hebben de Europese Commissie en de Verenigde Staten
met vele partnerlanden de Methaan Belofte (Global Methane Pledge)3 geïnitieerd. Dit initiatief streeft ernaar de uitstoot van methaan terug te dringen
met 30% in 2030 ten opzichte van 2020. Daarnaast heeft de Europese Commissie samen
met de Verenigde Staten op 25 maart 2022 een gezamenlijke taskforce4 ingesteld over leveringszekerheid van aardgas. Deze taskforce richt zich onder andere
op het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen (waaronder methaan) bij het
realiseren van de LNG-infrastructuur en specifiek het verminderen van methaanlekkages.

Vraag 8

Bent u bekend met het artikel «How long will Biden’s new alliance with LNG last?»
van de Houston Chronicle?

Antwoord 8

Ja.

Vraag 9

Deelt u de mening dat uit de twee bovenstaande artikelen blijkt dat Von der Leyen
en Biden hebben gesproken over een Europese markt voor Amerikaans lng tot in ieder
geval 2030, maar dat lng-exporteurs gewoonlijk nog langere contracten (namelijk van
20 jaar) hanteren, simpelweg omdat nieuwe faciliteiten niet voor een korte duur worden
gebouwd? Hoe verhoudt dit voorstel/deze afspraak tussen Von der Leyen en Biden zich
tot het behalen van de Nederlandse en Europese klimaatdoelen?

Antwoord 9

De ontmoeting tussen de voorzitter van de Europese Commissie, mevrouw Von der Leyen,
en de Amerikaanse president Biden heeft zich inderdaad gericht op de Europese markt
voor Amerikaanse LNG als gevolg van de geopolitieke crisissituatie in Europa en de
noodzaak om zo snel mogelijk de afhankelijkheid van de gasimport uit de Russische
Federatie te reduceren. De Nederlandse en Europese Klimaatdoelen gelden onverkort
en staan overeind, ongeacht de neveneffecten van meer import van LNG. We moeten zowel
de afhankelijkheid van Rusland zo spoedig mogelijk afbouwen én de klimaatdoelen halen,
waarbij het besparen van gas in beide gevallen een belangrijk onderdeel is. De behoefte
van LNG-producenten aan langetermijncommittering om nieuwe investeringen in LNG-installaties
te plegen is een commerciële afweging.

Vraag 10

Houdt u met het beantwoorden van de negende vraag rekening met de Scope 3 emissions
en op welke manier?

Antwoord 10

Zoals in antwoord op vraag 9 uiteen wordt gezet, betreft dit enkel vervanging van
een deel van het Russische gas. De klimaatdoelen blijven daarbij onverminderd gelden,
ongeacht of bij het vervangen van Russisch gas direct of indirect meer of minder uitstoot
van broeikasgassen plaatsvindt.

Vraag 11

Welke duurzaamheidsrisico’s ziet u bij het aangaan van langetermijncontracten met
Amerikaanse lng-exporteurs en hoe bent u van plan deze risico’s tegen te gaan?

Antwoord 11

Het is aan de marktpartijen om te bepalen voor welke duur ze een contract aangaan.
De overheid is hier geen partij in. Het Europese Fit for 55-maatregelen pakket5 heeft als doelstelling om in 2030 een netto-uitstoot van broeikasgassen van ten minste
5 procent verminderd te hebben en klimaatneutraliteit tegen 2050. Daarbij stelt het
pakket als doelstelling dat in 2030 40% van de energie uit hernieuwbare bronnen moet
komen, en in het Commissievoorstel van het RePowerEU-plan wordt dit doel opgehoogd
naar 45%. Het kabinet steunt de insteek dat diversificatie van fossiele energiebronnen
niet moet leiden tot een lock-invan fossiele brandstoffen.

Vraag 12 en 13

Erkent u dat bij het winnen en transporteren van schaliegas veel methaan vrijkomt
en dat bij het omzetten van gas naar lng veel energie wordt verbruikt? Hoe vindt u
het importeren van meer Amerikaans schaliegas in de vorm van lng passen bij de Nederlandse
en Europese klimaat- en duurzaamheidsdoelstellingen?

Bent u van mening dat Amerikaans schaliegas aanvaardbaar is als vervanging voor Russisch
gas, de consequenties voor het milieu en klimaat in acht nemend?

Antwoord 12 en 13

Het klopt dat aan de technieken die gebruikt worden bij het winnen van gas uit schalies
nadelen zijn verbonden; dit met de kanttekening dat gas uit schalies maar een deel
van de bron vormt van de geïmporteerde LNG uit de Verenigde Staten. Ook is het zo
dat het extra energie kost om gas om te zetten in LNG. Het kabinet hecht aan zowel
de klimaatdoelen als het versneld onafhankelijk worden van Russisch gas zoals ik ook
heb toegelicht in mijn brief van 22 april jl. (Kamerstuk 29 023, nr. 302). Eventuele nadelige effecten van LNG geïmporteerd uit onder andere de VS, doen niets
af aan de gestelde klimaatdoelen, maar helpen wel om als Nederland het aandeel Russisch
gas op korte termijn sterk te verminderen. Daarom vind ik deze nadelen aanvaardbaar.
Er wordt gekeken naar een heel palet aan maatregelen en mogelijkheden, waaronder besparingen
en het vergroten van de LNG-importcapaciteit, zie daarvoor mijn Kamerbrief d.d. 21 juli
2022 (Kamerstuk 29 023, nr. 337). LNG afkomstig uit de VS is daarin een alternatief dat een belangrijk deel van het
Russisch aardgas vervangt.

Vraag 14

Erkent u dat er voor het afnemen van extra Amerikaans schaliegas door de Europese
Unie meer infrastructuur zal worden gebouwd voor het produceren en vervoeren van dit
gas en dat dit ingaat tegen het dringende advies van het Intergovernmental Panel on
Climate Change (IPCC) om voor 2025 de uitstoot van emissies sterk te verminderen?

Antwoord 14

Het EU Fit for 55-maatregelenpakket6 heeft als doelstelling om in de EU ten minste 55% minder broeikasgassen uit te stoten
in 2030 ten opzichte van de uitstoot van 1990. Dit doel staat ongeacht de plannen
op het gebied van LNG.

Deze doelstelling wordt kracht bijgezet door het RePowerEU-plan van de Europese Commissie,
waarin wordt voorgesteld dat de EU-lidstaten inzetten op het verhogen van de doelen
ten aanzien van hernieuwbare energie, en verscherping van het doel voor energie-efficiëntie,
zie daarvoor mijn Kamerbrief d.d. 17 juni jl. (Kamerstuk 22 112, nr. 3438).

Daarnaast zijn de EU-lidstaten in aanvulling op dit plan overeengekomen in het EU
Winterpakket voor de komende winter ten minste 15% op de gasconsumptie te besparen,
zie daarvoor de Kamerbrief 21 juli 2022 inzake North Stream 1 (NS 1) pijpleiding (Kamerstuk
29 023, nr. 337).

Dat neemt niet weg dat de EU-lidstaten, waaronder Nederland, het verminderde aanbod
aardgas als gevolg van onder meer de uitfasering van de gasproductie in Groningen
en afnemende levering van aardgas door Rusland, de komende tijd moeten compenseren
door middel van toenemende LNG-import, bijvoorbeeld vanuit de Verenigde Staten.

Vraag 15

Indien ja, hoe maakt u de afweging dat het aanvaardbaar is dat de Europese Unie en
Nederland het verhogen van de productie van schaliegas in de Verenigde Staten voor
de lange termijn stimuleren? Welke overwegingen spelen hierbij een rol en welke waarde
hecht u aan de verschillende factoren in deze overwegingen?

Antwoord 15

Zie het antwoord vraag 12 en 13.

Vraag 16

Deelt u de menign dat het onverkoopbaar is dat wij binnen Europa niet kiezen voor
schaliegas vanwege de schadelijke gevolgen voor het milieu en klimaat, maar nu wel
indirect Amerikaanse schaliegasbedrijven vragen om hun productie op te schalen?

Antwoord 16

Zie antwoord vraag 5.