Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Palland en Koekkoek over het bericht ‘Grote woorden winnen in politiek Maastricht van sympathie’

Antwoord van Minister Schouten (Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen) (ontvangen
7 juli 2022).

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Grote woorden winnen in politiek Maastricht van sympathie»1 en het feit dat er in de gemeenteraad Maastricht discussie is ontstaan over de uitspraak
van de rechtbank Limburg d.d. 25/4/2022 inzake de Tijdelijke overbruggingsregeling
zelfstandig ondernemers (Tozo-)regeling voor grensondernemers, welke regeling de gemeente
Maastricht uitvoert/heeft uitgevoerd voor de groep grensondernemers?

Antwoord 1

Ja, ik ben bekend met het krantenbericht. Van hetgeen precies speelt binnen de gemeenteraad
ben ik niet op de hoogte. Dat is voor de gemeente Maastricht.

Vraag 2

Wat is uw reactie op de ontstane discussie in de gemeenteraad?

Antwoord 2

Als Minister laat ik mij niet uit over hetgeen in een gemeenteraad speelt. Dat is
aan de gemeente zelf.

Vraag 3

Klopt het dat er inmiddels hoger beroep is ingesteld? Kunt u aangeven wat de redenen
daarvoor zijn? Heeft het ministerie zich daarbij gevoegd?

Antwoord 3

Ja, ik verwijs verder naar de brief die ik op 16 juni 2022 aan de Kamer hierover heb
gestuurd. Ik breng nog onder de aandacht dat in twee rechtszaken hoger beroep is ingesteld.
In één van de twee zaken is het niet de gemeente Maastricht maar de grensondernemer
die het hoger beroep heeft ingesteld. Deze grensondernemer is door de rechtbank in
het ongelijk gesteld. Het ministerie wil als belanghebbende partij deelnemen aan beide
beroepszaken.

Vraag 4

Acht u het proportioneel dat, om eventueel verduidelijking te krijgen omtrent het
hybride karakter van de Tozo-regeling, de getroffen ondernemers (nog langer) moeten
wachten?

Antwoord 4

Het is belangrijk voor iedereen, dat de CRvB duidelijkheid geeft over de kwestie die
speelt in de twee rechtszaken. De CRvB zal zich in deze procedures uitspreken over
de vraag of de vrijheid van vestiging eraan in de weg staat, dat bijstand voor levensonderhoud
niet wordt verstrekt aan (bepaalde) personen die niet in Nederland wonen. Uit het
in Nederland afgesproken systeem volgt in deze zaken, dat het hoger beroep de uitvoering
van de gevolgen van de uitspraak van de Rechtbank opschort, omdat de Tozo is gebaseerd
op de Participatiewet.

Vraag 5

Zijn er andere mogelijkheden om verduidelijking te krijgen omtrent de duiding en eventuele
gevolgen van het «hybride karakter» van de Tozo-regeling anders dan via een hoger
beroep? Wordt die weg (ook) bewandeld?

Antwoord 5

Het is altijd mogelijk om (juridische) experts te raadplegen om verduidelijking proberen
te verkrijgen over de duiding en eventuele gevolgen van het «hybride karakter» van
de Tozo-regeling. Elke geraadpleegde expert kan daarbij vanuit een bepaalde (juridische
en/of feitelijke) invalshoek een advies geven. Zo’n advies is niet altijd eenduidig
omdat zaken verschillend kunnen worden gewogen. Daarom is het goed dat nu de hogere
(bestuurs)rechter deze zaak op een onafhankelijke en onpartijdige wijze gaat beoordelen.

Vraag 6

Klopt het dat de Europese Commissie eerder vragen heeft gesteld aan Nederland over
de Tozo-regeling in relatie tot het principe van vrije vestiging en Nederland daar
nog geen reactie op heeft gegeven? Zo ja, wanneer verwacht Nederland de vragen van
de Europese Commissie te beantwoorden? Kunt u de reactie alsdan ook ter informatie
met de Tweede Kamer delen?

Antwoord 6

Zoals Uw Kamer bekend is heeft de EK bij brief van 2 december 2020 gevraagd naar de
reactie van de Europese Commissie op de beantwoording van de vraag of het niet-exporteren
van de Tozo een belemmering is voor de vrijheid van vestiging. Mijn ambtsvoorganger
heeft hier bij brief van 28 januari 2021 antwoord op gegeven. Uw Kamer heeft daar
gelijktijdig een afschrift van ontvangen.

Vraag 7

Bent u van plan om in de toekomst de grenswerkers mee te nemen in alle nieuwe (tijdelijke)
regelingen en de regelingen te toetsen aan de grensregio toetsing?

Antwoord 7

In brede zin heeft het kabinet aandacht voor knelpunten in de grensregio’s. Recent
heeft de Minister van BZK hier namens het kabinet een brief over geschreven aan uw
Kamer2. Daaruit blijkt dat een gerichte aanpak van knelpunten van waarde kan zijn, bewustwording
en toetsing van beleid aan de voorkant negatieve grenseffecten mogelijk kan voorkomen,
en dat de aanpak van (grens)belemmeringen in grensregio’s verder ter hand zal worden
genomen.

Nederland hanteert, net als andere EU-lidstaten, het territorialiteitsbeginsel. Dat
betekent dat alleen mensen die rechtmatig in een bepaalde lidstaat woonachtig zijn
aanspraak kunnen maken op sociale bijstand in die bepaalde lidstaat.