Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Van den Hil en Tielen over het bericht 'Medisch toerisme in de lift, maar ingrepen niet zonder risico: Deel van mijn wangen voel ik niet meer

Antwoord van Minister Kuipers (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen 30 juni
2022)

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Medisch toerisme in de lift, maar ingrepen niet zonder
risico: «Deel van mijn wangen voel ik niet meer»»?1

Antwoord 1

Ja, dit artikel is mij bekend. Daarnaast is tijdens het Notaoverleg «Cosmetische ingrepen
zonder medische noodzaak» van 28 maart jl. het onderwerp cosmetische behandelingen
in het buitenland uitgebreid aan bod gekomen.

Vraag 2

Bent u van mening dat malafide bemiddelingsbureaus die burgers bewust verkeerd voorlichten
over cosmetische ingrepen in het buitenland moeten worden aangepakt? Zo ja, welke
stappen bent u van plan te ondernemen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 2

Ik ben van mening dat bemiddelingsbureaus die burgers bewust verkeerd voorlichten
over cosmetische ingrepen in het buitenland aangepakt moeten worden. Echter, dergelijke
bemiddelingsbureaus vallen niet altijd onder het toezicht van de Inspectie Gezondheidszorg
en Jeugd (IGJ). Dit is alleen het geval als de activiteiten die zij uitvoeren vallen
onder de reikwijdte van zorg zoals bedoeld in de Wet kwaliteit, klachten en geschillen
zorg (Wkkgz). Het stellen van een diagnose, het ter handstellen van geneesmiddelen
of het leveren van nazorg zijn allemaal voorbeelden van zorgverlening. Als dergelijke
activiteiten in Nederland plaatsvinden, is de IGJ de aangewezen toezichthouder en
kunnen zij interveniëren met gebruikmaking van het hun ter beschikking staande instrumentarium.
Reisbemiddeling en het aanbieden van websites waarop te zien is welke operaties in
het buitenland mogelijk zijn, zijn geen zorg in de zin van de Wkkgz en vallen daarom
ook niet onder toezicht van de IGJ. Bij onrechtmatig handelen van bemiddelingsbureaus,
die niet onder het toezicht van de IGJ staan, staat wel de weg naar een civiele rechter
open.

Vraag 3

Aan welke voorwaarden moeten (buitenlandse) aanbieders van cosmetische ingrepen voldoen
om zich te vestigen in Nederland?

Antwoord 3

Allereerst wil ik benadrukken dat de cosmetische sector een brede sector is die reikt
van het aanbrengen van make-up en peelings, tot andere schoonheidsbehandelingen en
plastische chirurgie. Een deel van de beroepen in de cosmetische sector is gereguleerd
in de Wet Beroepen in de individuele gezondheidszorg (Wet BIG). Om de patiëntveiligheid
te waarborgen zijn bepaalde cosmetische ingrepen/handelingen voorbehouden handelingen
die alleen door een BIG-geregistreerde zorgmedewerker uitgevoerd mogen worden. Zo
mogen enkel bepaalde beroepsgroepen, zoals cosmetisch artsen en plastisch chirurgen,
behandelingen als snijden en injecteren uitvoeren.

Gezien het feit dat de cosmetisch arts en de plastisch chirurg geregistreerde gezondheidsberoepen
zijn, moeten buitenlandse aanbieders die dit beroep willen uitoefenen in Nederland
de BIG-toelatingsprocedure voor Buitenslands gediplomeerden doorlopen, conform de
Wet BIG. In deze procedure beoordeelt de Commissie Buitenslands Gediplomeerden Volksgezondheid
(CBGV) of de gevolgde opleiding en ervaring gelijkwaardig zijn aan de Nederlandse
vereisten van het beroep in het BIG-register. Als iemand niet voldoet aan de eisen
voor toelating tot het BIG-register, wordt bekeken of deze tekortkomingen kunnen worden
gecompenseerd door een aanvullende opleiding, een aanpassingsstage of een proeve van
vakbekwaamheid. Bovendien geldt voor werknemers van buiten de EER dat zij moeten voldoen
aan de voorwaarden voor toegang tot de Nederlandse arbeidsmarkt die zijn vastgelegd
in de Wet arbeid vreemdelingen.

Vraag 4

Kunt u de Kamer inzicht geven in de landelijke registratie van complicaties van behandelingen
in het buitenland door de Nederlandse Vereniging voor Plastische Chirurgie (NVPC)?

Antwoord 4

Er is geen centrale (nationale) registratie van complicaties na ingrepen in het buitenland
omdat complicatieregistraties in de ziekenhuizen geen onderscheid maken tussen nationale
of buitenlandse complicaties. De NVPC is per 11 mei 2022 een nieuwe (openbare) registratie
gestart. Gezien de recente start zijn daar nog geen concrete bevindingen uit te halen.
Sinds de start van de nieuwe registratie zijn er 7 complicaties gemeld uit het buitenland
waarvoor nazorg is geleverd in Nederland. De nieuwe registratie zal hier in de toekomst
hopelijk beter inzicht in geven.

Vraag 5

Hoe gaat u ervoor zorgen dat deze bemiddelingsbureaus in ieder geval (gedeeltelijk)
onder het toezicht- en handhavingsgebied van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd
(IGJ) komen te staan?

Antwoord 5

Zoals ik bij vraag 2 reeds aangegeven heb, vallen dergelijke bemiddelingsbureau niet
altijd onder het toezicht- en handhavingsgebied van de IGJ. Dit is immers afhankelijk
van de activiteiten die zij uitvoeren. Alleen wanneer sprake is van zorg in de zin
van de Wkkgz, die in Nederland wordt geleverd, vallen de bemiddelingsbureaus onder
toezicht van de IGJ. Wanneer bemiddelingsbureaus niet onder het toezicht van de IGJ
vallen, staat bij onrechtmatig handelen de weg naar een civiele rechter open. Indien
wel sprake is van zorgverlening zoals bedoeld in de Wkkgz, is de IGJ de aangewezen
toezichthouder en kunnen zij interveniëren met gebruikmaking van het hun ter beschikking
staande instrumentarium.

Ten slotte wil ik nog benadrukken dat het de eigen verantwoordelijkheid van consument
is, wanneer hij of zij de keuze maakt om een niet medisch noodzakelijke behandeling
in het buitenland te ondergaan en hierbij gebruik te maken van deze bemiddelingsbureaus.

Vraag 6

Bent u bereid om op de website van de rijksoverheid, jezelfmooiermaken.nl, duidelijker
te verwijzen naar de beroepstitel «Cosmetisch arts KNMG» en naar de relevante informatie
die door veldpartijen al is samengesteld?

Antwoord 6

De website van rijksoverheid over cosmetische zorg is eind vorig jaar vernieuwd. Met
de informatie die op deze website staat, hoop ik de cliënt te ondersteunen in hoe
hij of zij zich vooraf goed kan laten informeren over een eventuele behandeling en
over de risico’s. Hier is onder andere informatie terug te vinden over de beroepstitel
«Cosmetisch arts KNMG». Ook wordt doorverwezen naar het «Register cosmetisch arts
KNMG» van de Nederlandse Vereniging Cosmetische Geneeskunde (NVGC). In dit register
is terug te vinden welke artsen de titel mogen voeren. Dit ondersteunt cliënten bij
het vinden van een geschikte arts voor een cosmetische ingreep.

Daarnaast wordt op de website doorverwezen naar het Kwaliteitskader Cosmetische Zorg
dat door het Zorginstituut Nederland in 2019 is vastgesteld. Hierin worden de landelijke
afspraken beschreven over hoe de cosmetische zorg georganiseerd moet zijn om ervoor
te zorgen dat een cliënt overal in Nederland dezelfde veilige en kwalitatief goede
cosmetische zorg krijgt.

Vraag 7

Welke stappen onderneemt u verder om burgers beter voor te lichten over de risico’s
die kleven aan cosmetische ingrepen zonder medische noodzaak in het buitenland? Ziet
u daarnaast ook de meerwaarde van het wijzen op counselingsmogelijkheden in deze campagne?

Antwoord 7

Zoals ik bij vraag 6 heb aangegeven, hoop ik met onze vernieuwde website over cosmetische
zorg, de cliënt te ondersteunen in hoe hij of zij zich vooraf goed kan laten informeren
over een eventuele behandeling en over de risico’s. Op de website is ook een voorlichtingsanimatie
te vinden en zijn adviezen terug te vinden voor cliënten die er toch voor kiezen om
hun ingreep in het buitenland te laten doen. Zoals toegezegd tijdens het nota-overleg
cosmetische ingrepen zonder medische noodzaak op 28 maart jongstleden heb ik deze
informatie ook via «socials» verspreid, zodat de doelgroep «jongeren» beter wordt
bereikt.

Consumenten die (in het buitenland) een cosmetische operatie willen ondergaan moeten
zich vooraf goed laten informeren over de behandeling en de risico’s die daaraan verbonden
kunnen zijn en over de deskundigheid van de behandelaar. De consument is hier zelf
verantwoordelijk voor, het gaat hier om niet verzekerde en niet medisch noodzakelijke
ingrepen.

Vraag 8 en 9

Op welke manieren betrekt u de veldpartijen bij voorlichtingscampagnes en informatieverstrekking
over cosmetische ingrepen in het buitenland, bijvoorbeeld door gebruik te maken van
door hen gemaakte folders?

Op welke manier geeft u de voorlichting over malafide bemiddelingsbureaus een plek
in de toekomstige voorlichtingscampagne, conform een eerder aangenomen motie?2

Antwoord 8 en 9

Ik wil hier graag benadrukken dat het geven van voorlichting over cosmetische ingrepen
geen kerntaak van de overheid is. Veldpartijen hebben mij en mijn voorgangers gevraagd
hieraan een bijdrage te leveren en dat doe ik van harte, maar zoals gezegd zijn cosmetische
ingrepen geen medisch noodzakelijke zorg.

De verantwoordelijkheid om zich goed te laten informeren ligt bij de consument. Deze
dient zich vooraf relevante vragen te stellen, zoals: heb ik de eventuele risico’s
goed afgewogen en heb ik te maken met een deskundige behandelaar. Het is daarom van
belang om bewustwording aan de voorkant te creëren zodat consumenten zich voldoende
laten informeren over een cosmetische ingreep en de eventuele risico’s die hieraan
verbonden kunnen zijn, ook/zeker als men kiest voor een behandelaar in het buitenland.
Daarbij is goede informatievoorziening belangrijk, zodat mensen zelf een weloverwogen
keuze kunnen maken en de risico’s van ingrepen begrijpen. Dit geldt ook wanneer een
cliënt ervoor kiest om in zee te gaan met een bemiddelingsbureau die cosmetische behandelingen
in het buitenland aanbiedt.

De consument kan bij zijn of haar keuze gebruik maken van diverse communicatiekanalen
en middelen die worden aangeboden door veldpartijen, ook in het buitenland. Daarnaast
probeer ik cliënten met de informatie die op de website van de rijksoverheid over
cosmetische zorg is te vinden te ondersteunen bij hun keuze. Hiermee hoop ik bij te
dragen aan een stukje inzicht en doorverwijzing in de keuze die de consument maakt.

Vraag 10

Hoe bent u van plan om, conform een hiertoe aangenomen motie, het gecertificeerde
beroep «Cosmetisch arts KNMG» breder onder de aandacht te brengen bij het bredere
publiek?3

Antwoord 10

Ik ben hierover in gesprek met onder andere de Koninklijke Nederlandsche Maatschappij
tot bevordering der Geneeskunst (KNMG) en de Nederlandse Vereniging Cosmetische Geneeskunde
(NVCG). Gezamenlijk zullen wij dit oppakken en ervoor zorgen dat het beroep «Cosmetisch
arts KNMG» meer bekendheid zal krijgen bij het bredere publiek.

Vraag 11

Bent u van mening dat influencers, online (Youtube)kanalen en online platforms transparant
moeten zijn over risico’s bij cosmetische producten of behandelingen waar ze reclame
voor maken? Zo nee, waarom niet? Zo ja, hoe zet u zich in om dit te bewerkstelligen?

Antwoord 11

Voor medisch cosmetische behandelingen geldt een reclamecode. Dit zijn afspraken waar
adverteerders zich aan moeten houden. Reclame mag bijvoorbeeld niet gericht zijn op
minderjarigen en geen garantie geven over het resultaat. Wanneer een advertentie over
een medisch cosmetische behandeling misleidend is, kan een klacht worden ingediend
bij de Reclame Code Commissie. Daarnaast geldt voor influencers, online (Youtube)kanalen
en online platforms een Reclamecode Social Media & Influencer Marketing.