Mededeling (uitstel antwoord) : Uitstel beantwoording vragen van het lid Omtzigt over het tijdelijke gedoogbesluit over gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen van het RIVM gedurende de coronacrisis in het voorjaar van 2020 toen duizenden mensen in verpleeghuizen overleden aan corona en er nauwelijks persoonlijke beschermingsmiddelen beschikbaar waren in de verpleeghuizen

Mededeling van Minister Kuipers (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen 20 juni
2022).

Vraag 1

Herinnert u zich dat in de Outbreak Management Team (OMT)-vergadering van 14 april
2020 een alarmerend stuk voorlag van vier hoogleraren ouderenzorg, die vroegen om
ruimer gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) in verpleeghuizen?

Vraag 2

Herinnert u zich dat u toegegeven heeft dat in de periode van 1 maart 2020 tot 14 april
2020 maar liefst 2649 mensen in verpleeghuizen gestorven zijn aan vastgestelde of
vermoedelijke corona?1

Vraag 3

Herinnert u zich dat het ministerie de volgende «verduidelijkende zin» aan het OMT-advies
heeft toegevoegd: «het uit voorzorg gebruiken van PBM bij patiënten die geen (verdenking
op) COVID-19 hebben is niet nodig en gelet op de aanhoudende schaarste aan BPM ook
niet gewenst», die eigenlijk precies de andere kant op ging dan het advies van de
bovengenoemde experts, maar ook van andere landen zoals de Verenigde Staten, waar
het advies was om iedereen beschermende kleding te laten dragen bij ook maar een coronabesmetting?2

Vraag 4

Herinnert u zich dat de uw voorganger, nadat dus het ministerie het OMT-advies had
laten aanvullen – in een richting die precies tegengesteld was aan die van experts
– aan de Kamer schreef: «Ondanks het feit dat deze procedure (waaronder testen door
RIVM en aanvullende RIVM-richtlijnen voor een aangepast gebruik van deze middelen)
niet geheel conform de wettelijke vereisten is, heeft de Staatssecretaris van SZW,
gelet op de uitzonderlijke situatie, ermee ingestemd dat deze handelwijze wordt gevolgd
en dat de Inspectie SZW tijdelijk de door het RIVM gehanteerde normen en instructies
voor gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen als uitgangspunt hanteert bij de
invulling van haar toezichtstaken»?3

Vraag 5

Bij wie heeft het initiatief gelegen om een gedoogbesluit te nemen dat inhield dat
de Inspectie SZW niet langer de Arbowet als uitgangspunt nam, maar de Rijksinstituut
voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM)-regels?4

Vraag 6

Kunt u toelichten wat het verschil is tussen het geven van een Aanwijzing aan de Nederlandse
Arbeidsinspectie (NLA) om wetgeving tijdelijk niet te handhaven en het genoemde gedoogbesluit,
wat ook leidt tot het tijdelijk hanteren van de RIVM-richtlijn door de NLA, die afwijkt
van de wettelijke vereisten?

Vraag 7

Kunt u de tekst van het gedoogbesluit zelf aan de Kamer doen toekomen, tezamen met
de precieze wettelijke grondslag (in gewone wetgeving of in noodwetgeving) en de wijze
waarop het kenbaar gemaakt is aan de onder toezicht gestelden en de algemene bevolking?

Vraag 8

Herinnert u zich dat u vorige week aan de Kamer schreef: «In Kamerstuk 1996–1997,
25 085, nr. 2 (gedogen in Nederland) is bepaald in welke gevallen mag worden gedoogd. Zo wordt
gedogen slechts aanvaardbaar geacht in (a) uitzonderingsgevallen, (b) als het wordt
beperkt in omvang en/of in tijd en (c) als er controle mogelijk is op het gedoogbesluit
(pagina 8 en 9 van voornoemd Kamerstuk). Aan die criteria is in dit geval voldaan»?

Vraag 9

Heeft u echt opgemerkt dat het Kamerstuk 1996–1997, 25 085, nr. 2 niet drie maar vier voorwaarden bevat, daar de relevante passage in dat Kamerstuk
luidt: «Naar het oordeel van het kabinet noopt dit ertoe uitdrukkelijk grenzen aan
gedogen te stellen, wil gedogen nog aanvaardbaar kunnen zijn. Gedogen is slechts aanvaardbaar:

a. in uitzonderingsgevallen

b. mits tevens beperkt in omvang en/of in tijd.

Voorts dient gedogen:

c. slechts expliciet en na zorgvuldige kenbare belangenafweging plaats te vinden, alsmede

d. aan controle te zijn onderworpen»?

Vraag 10

Kunt u aangeven hoe aan voorwaarde (c) is voldaan, namelijk waar het gedogen expliciet
gemaakt is door een besluit en welke zorgvuldige kenbare belangenafweging heeft plaatsgevonden?

Vraag 11

Kunt u aangeven of het voor een burger of bedrijf ook toegestaan was om de wettelijke
norm (de Arboregels) te volgen en niet de lagere norm (de RIVM-regels) voor het gebruik
van persoonlijke beschermingsmiddelen?

Vraag 12

Heeft de Inspectie SZW gehandhaafd op een wijze dat alleen de RIVM-regels gevolgd
mochten worden of stond de Inspectie ook toe dat de Arboregels gevolgd werden? Kunt
u dit uitgebreid toelichten?

Vraag 13

Op basis van welke wetenschappelijke onderbouwing is voor de richtlijn gekozen (in
plaats van voor de Arbowet), die Inspectie SZW vanaf 15 april hanteert en waarover
de Minister voor Medische Zorg op 22 september 2020 het volgende schreef: «De uitgangspunten
die op verzoek heeft opgesteld zijn gebaseerd op de stand van wetenschap en worden
geschreven door een groep van deskundigen. De betrokken inspecties, IGJ en iSZW, toetsen
deze richtlijnen niet»?5

Vraag 14

Waren die twee inspecties wel goed op de hoogte van hetgeen waarop ze tijdelijk handhaafden?

Vraag 15

In hoeverre kwamen de professionele opvattingen van het RIVM en de NLA overeen als
het gaat om het gedoogbesluit en waar weken deze af?

Vraag 16

In hoeverre zijn de gedoogcriteria voor persoonlijke beschermingsmiddelen uniform
gehandhaafd door de NLA en in hoeverre heeft de NLA extra bevoegdheden gekregen om
te inspecteren/handhaven op dit besluit?

Vraag 17

Is het u opgevallen dat de NLA in haar jaarverslag rapporteert dat er bijna 6.000
corona gerelateerde meldingen zijn binnengekomen tot 8 november 2020, waarvan 15%
onvoldoende kan beschikken over persoonlijke beschermingsmiddelen?

Vraag 18

Zijn er bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) ook dergelijke meldingen binnengekomen?
Zo ja, van welke aard en hoe is daarop gereageerd?

Vraag 19

Voldeed de werkgever destijds aan zijn zorgplicht als hij de RIVM-richtlijnen volgde
(en niet de Arbowet)?

Vraag 20

Waarom stuurde de Staatssecretaris van SZW pas op 4 mei een brief aan de Inspectie
met toestemming om de RIVM-normen te gebruiken, terwijl de tijdelijke situatie met
betrekking tot het gedoogbesluit per 15 april inging? Was er voor 4 mei ook al ingestemd
met de handhavingsnorm en zo ja, op welke wijze?

Vraag 21

Wat was wettelijk gezien de handhavingsnorm tussen 15 april 2020 en 4 mei 2020?

Vraag 22

Hebben de heravaluaties plaatsgevonden waarover in de brief van 4 mei staat dat de
situatie elke twee weken geherevalueerd moest worden, te starten in de week van 26 april?
Kunt u aangeven op welke data die hebben plaatsgevonden en wat van elk daarvan het
resultaat was?

Vraag 23

Heeft de Inspectie een formeel verzoek gedaan aan de regering voor andere handhavingsnormen?
Zo ja, kunt u dat verzoek openbaar maken?

Vraag 24

Kunt u een nauwkeurige tijdlijn geven van welke wettelijke richtlijnen er van kracht
waren op het gebied van persoonlijke beschermingsmaterialen in verpleeghuizen in de
periode 1 januari 2020 – 31 december 2021 en welke handhavingsnormen? Kunt u in de
tijdlijn verwijzen naar de teksten van beleidsbesluiten?

Vraag 25

Heeft u geïntervenieerd in handhaving door de Inspectie (NLA), gezien het feit dat
Buurtzorg openlijk door u een reprimande kreeg voor het ter beschikking stellen, terwijl
de NLA moest handhaven op ruimere normen?

Vraag 26

Kunt u toelichten hoeveel en welke Aanwijzingen en/of gedoogbesluiten er verder zijn
gegeven vanuit het Ministerie van VWS en Ministerie van SZW aan de inspecties IGJ
en NLA in het kader van corona?

Vraag 27

Zou u de kern van de globale aandachtspunten die betrekking hadden op het mededingings-,
aanbestedings- en staatssteunrecht over het centraliseren van de PBM kunnen toelichten
en wat er van op papier gezet is aan de Kamer doen toekomen (het gaat om de adviezen
waarnaar u in de Kamervragen van 23 mei refereert)?

Vraag 28

Heeft u gezien dat het jaarverslag van de Inspectie SZW de volgende zin bevat: «In
maart 2020 zorgt de coronacrisis voor een acute en onzekere situatie die leidt tot
zeer ingrijpende maatregelen en aanwijzingen vanuit het kabinet. De precieze relatie
tussen de overheidsmaatregelen en de Arbo regels was niet gelijk duidelijk»?

Vraag 29

Kunt u een lijst aan de Kamer doen toekomen van alle aanwijzingen die de regering
in 2020 aan de Inspectie SZW heeft gegeven?

Vraag 30

Kunt u deze vragen ieder afzonderlijk binnen drie weken beantwoorden?

Mededeling

De vragen van het Kamerlid Omtzigt (Omtzigt) over het tijdelijke gedoogbesluit over
gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen van het RIVM gedurende de coronacrisis
in het voorjaar van 2020 (2022Z10730) kunnen tot mijn spijt niet binnen de gebruikelijke termijn worden beantwoord.

De reden van het uitstel is dat afstemming ten behoeve van de beantwoording meer tijd
vergt.

Ik zal u zo spoedig mogelijk de antwoorden op de Kamervragen doen toekomen.