Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van der Plas over het openbaar maken van boetes

Antwoord van MinisterStaghouwer (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) (ontvangen
13 juni 2022). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 2701.

Vraag 1

Bent u bekend met de artikelen: «Vee & Logistiek tekent bezwaar aan openbaren boetes
NVWA: «Werkt stigmatiserend»» en «Vee & Logistiek maakt bezwaar tegen openbaar maken
boetes»?1, 2

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) bij het openbaar maken
van documenten in het kader van een WOB-verzoek (in dit voorbeeld rapporten van bevindingen
en boeterapporten inzake diertransporten) geen onderscheid maakt tussen overtredingen
die terecht zijn geconstateerd en overtredingen waar de NVWA door de rechter in het
ongelijk is gesteld, overtredingen die nog onder de rechter zijn en overtredingen
die geseponeerd zijn? Zo ja, kunt u toelichten waarom dit onderscheid niet wordt gemaakt?

Antwoord 2

Via een Woo-verzoek (Wet open overheid, voorheen Wob-verzoek) worden enkel die documenten
openbaar gemaakt waarom wordt verzocht en die op grond van de Wet open overheid openbaar
gemaakt kunnen en moeten worden. Voor het openbaar maken van rapporten van bevindingen
is het niet van belang of hier nog een juridische procedure tegen open staat. Deze
rapporten worden geanonimiseerd openbaar gemaakt. Rapporten van bevindingen, voornemens
tot boeteoplegging en besluiten met opgelegde boetes maar ook bezwaarschriften, beslissingen
op bezwaar en uitspraken van de rechter maken onderdeel uit van een dossier van een
bedrijf en worden via een verzoek op de Wet open overheid openbaar gemaakt als hier
een verzoek voor wordt ingediend.

Vraag 3

Kunt u aangeven of in andere rapportages of persberichten van het ministerie en of
de NVWA dit onderscheid wel wordt gemaakt? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 3

Dit is afhankelijk van de achtergrond en het doel van de rapportages en persberichten
en welke informatie de NVWA of mijn ministerie hierin opneemt. Het is mogelijk dat
bij bepaalde berichtgeving geen onderscheid wordt gemaakt tussen opgelegde handhavingsbesluiten
die onherroepelijk zijn en gevallen die nog onder de bestuursrechter zijn, of waarvan
de rechter het bezwaar heeft gehonoreerd. Dit onderscheid wordt wel gemaakt in de
rapportage van grote slachthuizen met permanent toezicht waarin de naleving van het
slachtproces in beeld wordt gebracht voor de belangrijkste risicogebieden. In die
publicatie wordt onderscheid gemaakt tussen vaststaande boetewaardige overtredingen
en niet vaststaande boetewaardige overtredingen.

Vraag 4

Kunt u aangeven welke informatie in het dossier van een transporteur wordt bijgehouden?
Kunt u specifiek aangeven of in het dossier ook vermeld wordt als er in een zaak bezwaar
of beroep is aangetekend?

Antwoord 4

Een bedrijfsdossier omvat alle gegevens van de inspecties, audits, andere controles
en werkzaamheden en correspondentie met het bedrijf waaronder opgelegde handhavingsbesluiten,
ingediende bezwaar en beroepschriften, beslissingen op bezwaar en gerechtelijke uitspraken.

Vraag 5

Wat is de procedure/werkwijze als een transporteur bij de rechter in het gelijk wordt
gesteld? Wordt de betreffende overtreding dan uit het bedrijfsdossier geschrapt? Zo
nee, waarom niet en wat gebeurt er dan wel met deze «onterecht geconstateerde overtreding»?

Antwoord 5

Als een rechter het beroep tegen een eerder opgelegde boete gegrond verklaart, wordt
deze boete niet uit het dossier geschrapt. Die blijft onderdeel van het dossier, net
zoals de uitspraak van de rechter waaruit blijkt dat en waarom de boete is komen te
vervallen. Als uit de uitspraak volgt dat een boete onterecht is opgelegd, wordt de
boete terugbetaald. De NVWA vindt het van belang om altijd de geschiedenis van een
bedrijf, en daarom het complete dossier te behouden.

Vraag 6

Deelt u de mening dat bij het openbaar maken van cijfers zonder de bijbehorende duiding
dat een zaak nog onder de rechter ligt, door een rechter in het ongelijk is gesteld
of geseponeerd is, een onzorgvuldige informatieverstrekking is, en dit een verkeerd
beeld van de sector geeft en dat daarmee op basis van onjuiste cijfers beleid wordt
gemaakt? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 6

Ik deel deze mening niet. Via een beslissing op een verzoek van de Wet open overheid
worden die documenten openbaar gemaakt waar om wordt verzocht en die openbaar gemaakt
kunnen en moeten worden. Het geven van een duiding van de openbaar te maken documenten
is geen onderdeel van een openbaarmaking op grond van een verzoek op grond van de
Wet open overheid. De documenten worden openbaar gemaakt zoals ze voorhanden zijn.
Maakt de NVWA op eigen beweging (actief) bepaalde gegevens en cijfers openbaar, zoals
in inspectiegegevens van grote slachthuizen dan gebeurt dit op grond van de Gezondheidswet
of de Wet open overheid. Voor de NVWA is het dan mogelijk om zelf de inhoud, duiding
en moment van openbaarmaking te kiezen. Voordat deze informatie openbaar wordt gemaakt
wordt bovendien aan degene over wie de informatie openbaar wordt gemaakt om een zienswijze
verzocht. Tegen het daarna te nemen openbaarmakingsbesluit staat nog bezwaar en beroep
open.

Vraag 7

Deelt u de mening dat een overtreding die open staat voor bezwaar en beroep pas een
overtreding is als deze in rechte onaantastbaar is geworden? Zo nee, waarom niet?
Kunt u aangeven waarom rechtsbescherming niet van toepassing is op deze categorie
ondernemers?

Antwoord 7

Ik deel deze mening niet. Ingevolge de Algemene wet bestuursrecht schort het indienen
van bezwaar en beroep de werking van een besluit niet op. De bevoegde autoriteit mag
tot op het bezwaar en beroep is beslist, uitgaan van de door haar geconstateerde overtreding
en het opgelegde handhavingsbesluit. De rechtsbescherming wordt geboden doordat tegen
ieder handhavingsbesluit de mogelijkheid van bezwaar en beroep open staat. Als later
uit een juridische procedure blijkt dat een overtreding onterecht is geconstateerd
en de boete onterecht is opgelegd, zal dit tot terugbetaling van de boete leiden.

Vraag 8

Kunt u aangeven of er vergelijkbare situaties zijn bij andere toezichthoudende (overheids)autoriteiten?
Bent u bereid dit bij uw collega’s na te vragen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 8

Aangezien de werking van een handhavingsbesluit alsmede de rechtsbescherming daartegen
uit de Algemene wet bestuursrecht volgt, is deze voor alle toezichthoudende autoriteiten
gelijk. Uit een rondvraag blijkt dan ook dat bij andere inspecties de toets op de
Wet open overheid leidt tot het openbaar worden van boetebesluiten. Zo is het beleid
van de Inspectie van het Onderwijs dat een bekostigingssanctie of een bestuurlijke
boete bij openbaarmakingsbesluit openbaar wordt gemaakt op basis van (thans) artikel 3.3
Woo. Het voornemen tot dat openbaarmakingsbesluit is vervat in het definitieve sanctiebesluit.
De Nederlandse Arbeidsinspectie is daarnaast op grond van enkele wetten verplicht
om specifiek omschreven resultaten van uitgevoerde inspecties openbaar te maken. Dit
betreft ook bestuurlijke boetes die op grond van de Wet minimumloon, de Wet arbeid
vreemdelingen en de Wet allocatie arbeidskrachten door intermediairs worden opgelegd.
Er zijn inspecties die de informatie naar aanleiding van een verzoek toesturen en
deze dus niet automatisch op hun website zetten (Agentschap Telecom) of de gegevens
enkel samengevat en geanonimiseerd publiceren (Nederlandse Emissieautoriteit). Bovendien
zal in het kader van de implementatie van de Wet open overheid en de Gezondheidswet
steeds meer overheidsinformatie actief openbaar gemaakt worden.

Vraag 9

Kunt u garanderen dat de door de NVWA geconstateerde overtredingen die geseponeerd
zijn of door de rechter in het ongelijk zijn gesteld, niet meetellen in het verscherpt
toezicht van de NVWA (een ondernemer komt onder verscherpt toezicht als betreffende
ondernemer in twee jaar tijd drie of meer overtredingen begaan heeft)? Zo nee, vindt
u dit acceptabel? Zo ja, wilt u een scan laten uitvoeren om zeker te stellen dat dit
niet aan de orde is?

Antwoord 9

Het verscherpt toezicht in het kader van transport van dieren gaat ervan uit dat als
er in de afgelopen twee jaar bij het transport van dieren vier of meer overtredingen
zijn begaan van Verordening (EG) nr. 1/2005, het bedrijf bij een volgende constatering
van een overtreding van deze verordening onder verscherpt toezicht wordt geplaatst.
Dit betekent dat er naar aanleiding van die nieuwe overtreding, naast een bestuurlijke
boete, een voornemen tot het opleggen van een (herstel)maatregel kenbaar gemaakt zal
worden. Verscherpt toezicht kan ook inhouden dat het bedrijf vaker zal worden gecontroleerd.
Het is altijd maatwerk.

Komt een van die eerdere overtredingen te vervallen door een gerechtelijke uitspraak,
dan telt deze niet mee om onder het verscherpt toezicht te vallen. Voor bedrijven
die onder verscherpt toezicht staan, wordt per geval bezien of het vervallen van een
overtreding moet leiden tot het niet langer toepassen van verscherpt toezicht. Aangezien
deze aanpak voor verscherpt toezicht pas in september vorig jaar in werking is getreden,
heeft dit nog niet tot aanvullende herstelmaatregelen geleid.

Vraag 10

Kunt u garanderen dat de door de NVWA geconstateerde overtredingen die nog onder de
rechter liggen en daarmee in rechte nog geen onaantastbare overtreding is niet meetellen
in het verscherpt toezicht van de NVWA? Zo nee, vindt u dit acceptabel? Zo ja, wilt
u een scan laten uitvoeren om zeker te stellen dat dit niet aan de orde is?

Antwoord 10

Vanaf het moment dat een boete is opgelegd telt de geconstateerde overtreding mee
in de afweging of het handelen van het bedrijf voldoende aanleiding geeft voor verscherpt
toezicht. De NVWA gaat bij de toepassing van verscherpt toezicht uit van de door haar
geconstateerde overtreding en het opgelegde handhavingsbesluit, tot op een ingediend
bezwaar en beroep is beslist. Zoals verwoord in antwoord op vraag 7, schort het indienen
van bezwaar en beroep de werking van een handhavingsbesluit niet op. In het geval
dat de overtreding door een gerechtelijke uitspraak komt te vervallen, zal deze niet
meer meetellen in het toepassen van verscherpt toezicht. Zie hiervoor het antwoord
onder 9.

Vraag 11

Kunt u garanderen dat de door de NVWA geconstateerde overtredingen die geseponeerd
zijn of door de rechter in het ongelijk zijn gesteld, niet meetellen in het boetebeleid
dat voortkomt uit de Wet dieren, specifiek de stapeling van boetes? Zo nee, vindt
u dit acceptabel? Zo ja, wilt u een scan uitvoeren om zeker te stellen dat dit niet
aan de orde is?

Antwoord 11

De recidivebepaling in het Besluit handhaving en overige zaken Wet dieren bepaalt
dat bij de straftoemeting een boete pas kan worden opgeteld als een eerdere boete
onherroepelijk is. Zolang een zaak nog onder de rechter is, is deze nog niet onherroepelijk
en wordt deze niet meegenomen in de optelling voor de op te leggen boete. Hetzelfde
geldt bij een boete die is komen te vervallen door een gerechtelijke uitspraak, ook
dan kan deze boete niet worden meegenomen in de optelling voor de recidive.

Vraag 12

Kunt u garanderen dat de door de NVWA geconstateerde overtredingen die nog onder de
rechter liggen en daarmee in rechte nog geen onaantastbare overtreding zijn, niet
meetellen in het boetebeleid dat voortkomt uit de Wet dieren, specifiek de stapeling
van boetes? Zo nee, vindt u dat acceptabel? Zo ja, wilt u een scan uitvoeren om zeker
te stellen dat dit niet aan de orde is?

Antwoord 12

Ik verwijs hiervoor naar mijn antwoord op vraag 11.

Vraag 13

Kunt u de juridische onderbouwing geven waarom geconstateerde overtredingen die in
rechte nog niet onaantastbaar zijn (of niet onherroepelijk zijn) meegenomen kunnen
worden in het verhogen van de strafmaat en/of onder verscherpt toezicht stellen? Kunt
u tevens de juridische onderbouwing en legitimiteit aangeven op basis waarvan geseponeerde
zaken of zaken die bij de rechter onderuit zijn gehaald onderdeel kunnen zijn van
het verhogen van de strafmaat (stapeling van boetes op grond van de Wet dieren) of
het onder verscherpt toezicht plaatsen door de NVWA?

Antwoord 13

Ik verwijs hiervoor naar mijn antwoorden op vragen 9, 10 en 11.