Schriftelijke vragen : De gevolgen van het Energy Charter Treaty (ECT)

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Europe edging closer to withdrawal from Energy Charter
Treaty» van Euractiv?1

Vraag 2

Kunt u bevestigen dat Nederland bij de Europese Commissie heeft aangedrongen op scenario’s
voor uittreding uit het Energy Charter Treaty? Kunt dat toelichten? Kunt u in uw antwoord
betrekken waarom u vindt dat het moderniseren van het verdrag geen acceptabele optie
is?

Vraag 3

Wat is het standpunt van het kabinet over al dan niet moderniseren of uittreden uit
het Energy Charter Treaty precies?

Vraag 4

Deelt u de mening dat, eventueel samen met zoveel mogelijk (EU-)landen, uittreden
de beste optie is om te voorkomen dat klimaatactie duurder, trager en moeilijker wordt?
Zo nee, kunt u dan toelichten hoe het in stand houden van het mechanisme waardoor
vervuilende bedrijven in staat worden gesteld om miljarden van de staat te claimen,
bijdraagt aan betaalbaar en effectief klimaatbeleid?

Vraag 5

Bent u bekend met de publicatie in Science met de titel «Investor-state disputes threaten
the global green energy transition» van K. Tienhaara et al.2, waarin de auteurs het volgende hebben berekend: als overheden wereldwijd het advies
van het Internationaal Energie Agentschap willen volgen en geen winningsvergunningen
meer verstrekken, ook als er al een exploratievergunning is afgegeven, dan kunnen
bedrijven via buitenrechtelijke claimsystemen (ISDS) 60 tot 234 miljard dollar aan
schade verhalen bij die overheden voor upstream olie- en gasprojecten (midstream,
downstream, het intrekken van winningsvergunningen, steenkool en andere fossiele investeringen
zijn in dit onderzoek dus niet meegenomen)? Wat is uw reactie op dit artikel?

Vraag 6

Bent u het met de auteurs eens dat wanneer bedrijven ISDS-claims indienen of daarmee
dreigen het resultaat kan zijn dat beleid wordt vertraagd, deadlines voor moratoria
op olie- en gaswinning verschuiven, of veel ruimere compensatie wordt toegekend aan
investeerders dan met de nationale rechter mogelijk zou zijn? Kunt u aan de hand van
concrete voorbeelden in uw eigen woorden toelichten hoe deze risico’s zich kunnen
manifesteren in Nederland?

Vraag 7

Bent u het ermee eens dat het verstrekken van nieuwe vergunningen voor olie- en gaswinning
op de Noordzee, in de Waddenzee en in de rest van Nederland ons kwetsbaar maakt voor
claims zodra we besluiten met die winning te stoppen? Bent u het ermee eens dat dit
een onvermijdelijkheid is gezien de klimaatcrisis? Houdt u hier rekening mee bij de
reikwijdte en duur van nieuwe vergunningen? Zo ja, op welke manier verwerkt u de klimaatdoelen
en de daarmee samenhangende onvermijdelijke maatregelen in het vergunningsproces?
Zo nee, bent u bereid om dit alsnog te doen?

Vraag 8

Kunt u toelichten waar de risico’s voor toekomstige claims op basis van het ECT of
andere investeringsverdragen zitten? Heeft u dat in kaart gebracht? Zo nee, bent u
bereid een inventarisatie te maken van de buitenlandse investeringen in fossiele activiteiten
in Nederland (inclusief winning, transport, handel & verwerking en gebruik in energiecentrales,
industrie & vervoer) die onder de bescherming van handels- en investeringsverdragen
vallen en de mogelijke waarde van die investeringen?

Vraag 9

Wat is het kabinet van plan te doen aan de meer dan 70 bilaterale investeringsverdragen
van Nederland die mogelijke investeerders uit meer dan 70 landen bescherming geven
tegen voor hun nadelige gevolgen van Nederlandse klimaatactie en vice versa Nederlandse
investeerders beschermt tegen klimaatactie in die meer dan 70 landen? Hoeveel verdragen
zijn er aangepast sinds het vaststellen van de nieuwe modeltekst voor investeringsverdragen
uit 2018?

Vraag 10

Kunt u zich voorstellen dat doorgaan met controversieel beleid, waar de inzet op biomassa,
CCS en kernenergie onder vallen, een risico op nieuwe claims in de toekomst met zich
meebrengt? Zo ja, kunt u dit risico toelichten? Zo nee, welke waarborgen heeft u ingebouwd?

Vraag 11

Deelt u de mening dat wispelturig klimaat- en energiebeleid in elk geval het risico
op nieuwe claims in de toekomst niet mitigeert en mogelijk zelfs vergroot?

Vraag 12

Kunt u deze vragen – of in elk geval de eerste vier vragen – beantwoorden voor het
rondetafelgesprek over het Energy Charter Treaty op 2 juni?