Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Van Nispen en Ellian over belangenbehartigers die betalen voor cliëntgegevens om zaken binnen te halen

Antwoord van Minister Weerwind (Rechtsbescherming) (ontvangen 12 april 2022). Zie
ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 2013.

Vraag 1

Bent u bekend met de praktijk van belangenbehartigers die gegevens van slachtoffers
kopen om zaken binnen te halen?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Bent u het ermee eens dat een zaak moet gaan naar degene die de belangen van het slachtoffer
zo optimaal mogelijk behartigt en niet naar de degene die het hoogste bedrag biedt
om de zaak te krijgen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 2

Ja, het is belangrijk dat vraag en aanbod van (juridische) diensten op een goede wijze
bij elkaar worden gebracht.

Vraag 3

Waarom is het toegestaan voor bijvoorbeeld assurantietussenpersonen om gegevens van
slachtoffers te verkopen aan belangenbehartigers? In welk opzicht heeft een slachtoffer
baat bij dat dit is toegestaan?

Antwoord 3

Slachtoffers van letselschade krijgen ongewild te maken met allerlei regels en procedures.
Omwille van het op goede wijze bij elkaar brengen van vraag en aanbod van (juridische)
diensten, onder meer via bemiddelingswebsites, is het onder omstandigheden mogelijk
dat een beloning wordt toegekend of ontvangen voor het verkrijgen of doorverwijzen
van opdrachten. Uitgangspunt hierbij is dat een letselschadeslachtoffer een vrije
keuze heeft en uiteindelijk terecht komt bij de voor hem of haar meest geschikte belangenbehartiger.
Zie voor wat de betreft de geldende norm- en regelgeving hierbij de beantwoording
van vraag 4. Het kan in bepaalde gevallen mogelijk ook zo zijn dat de doorverwijzer
bepaalde werkzaamheden verricht waarop de betaling ziet. Bij het verkopen van gegevens
van slachtoffers dient wel te worden voldaan aan de Algemene verordening gegevensbescherming
(AVG). Dit betekent dat er een rechtsgrondslag moet zijn om de gegevens te verstrekken.
In casuïstiek als deze is in beginsel toestemming van het slachtoffer de aangewezen
grondslag.

Vraag 4

Wat gaat u doen om het betalen van derden voor het verstrekken van persoonsgegevens
van slachtoffers om daarmee zaken te verwerven aan banden te leggen? Wat vindt u van
een provisieverbod bij letselschadezaken en bent u bereid dat te overwegen?

Antwoord 4

Er zijn verschillende beroepsgroepen die optreden als belangenbehartiger in letselschade
zaken. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om advocaten en assurantietussenpersonen. Advocaten
mogen onder voorwaarden een beloning toekennen of ontvangen voor het verkrijgen of
doorverwijzen van opdrachten. Advocaten zijn onderworpen aan toezicht en tuchtrecht
en kunnen ter verantwoording worden geroepen als zij beroeps- en gedragsregels niet
naleven. In het algemeen geldt dat de beschermde positie van de rechtzoekende (vrije
advocaatkeuze) niet mag worden uitgehold, er geen verstrengeling van financiële belangen
mag plaatsvinden (strijd met o.a. onafhankelijkheid), derden mogen geen belang krijgen
bij de uitkomst van de zaak (strijd met o.a. partijdigheid, belangenverstrengeling),
en de cliënt moet zicht hebben op wat er met de zaak gebeurt (strijd met o.a. integriteit).
Op assurantietussenpersonen rust een wettelijke zorgplicht (ex artikel 7:401 BW).
Een tussenpersoon moet handelen als een «redelijk bekwaam en handelend tussenpersoon».
Daarnaast volgen uit de Wet Financieel Toezicht (Wft) specifieke publiekrechtelijke
normen, zoals informatieverplichtingen. Op grond van de Wft zijn tussenpersonen verplicht
om voldoende en juiste informatie te geven. De Autoriteit Financiële Markten (AFM)
kan handhavend optreden bij schending van dergelijke normen. Wanneer bovendien sprake
is van evidente misstanden kan de AFM ingrijpen op grond van art. 4:24a Wft. Op grond
van dit artikel dienen financiële dienstverleners op zorgvuldige wijze de gerechtvaardigde
belangen van de consument of begunstigde in acht te nemen en te adviseren en handelen
in het belang van de consument of begunstigde.

Het is voor personen met letselschade van groot belang dat zij zich tot dienstverleners
kunnen richten, die werken volgens afgesproken kwaliteitsstandaarden. De professionals
uit de branche zijn verenigd in De Letselschade Raad (DLR). DLR heeft het Nationaal
Keurmerk Letselschade (NKL) in het leven geroepen. Het NKL is een overkoepelend kwaliteitskeurmerk
voor alle professionals werkzaam in de letselschadebranche. De organisaties die gezamenlijk
DLR vormen, nemen unaniem afstand van het betalen voor dossiers als methode om nieuwe
letselschadezaken te verkrijgen. In het NKL staan alleen partijen die zich houden
aan strikte regels die de bescherming van slachtoffers voorop stellen. Hier wordt
vanuit het NKL op toegezien. Voor slachtoffers dient het NKL dan ook als een waarborg
voor kwalitatief goede bijstand, door ervaren beroepsbeoefenaars. Het NKL stelt slachtoffers
zo in staat om geïnformeerd een keuze te maken voor professionele dienstverlening.
Vanuit DLR wordt gewerkt aan brede bekendheid van het NKL.

De bestaande norm- en regelgeving bieden voldoende adequaat bescherming aan slachtoffers
met letselschade tegen malafide praktijken, waardoor een provisieverbod wat mij betreft
nu niet aan de orde is.