Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Beckerman over het Interventieteam

Antwoord van Staatssecretaris Vijlbrief (Economische Zaken en Klimaat) (ontvangen
25 maart 2022). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 1813.

Vraag 1

Klopt het dat er 50 miljoen euro is gereserveerd voor het interventieteam uit het
bestuursakkoord in Groningen, dat ingeschakeld kan worden wanneer mensen erg zijn
vastgelopen in de schadeafhandeling en/of versterking van hun huis, ook wel schrijnende
situaties genoemd?1 Zo ja, waar is dat bedrag op gebaseerd? Van hoeveel «schrijnende situaties» is er
uitgegaan? Van welk gemiddeld bedrag per persoon met een vastgelopen dossier is uitgegaan?

Antwoord 1

Ja, dat klopt. Op het moment van vaststellen van de hoogte van het bedrag was nog
niet in beeld om hoeveel situaties het exact zou gaan en welke bedragen hierbij zouden
komen kijken. Er is daarom gekozen om een ruim budget op te nemen voor vastgelopen
situaties.

Vraag 2

Is 50 miljoen euro voldoende voor alle «schrijnende situaties»? Geldt hier ook: wie
het eerst komt, het eerst maalt? Wat gaat u doen voor de «schrijnende situaties» die
er nog zijn als het geld op is?

Antwoord 2

Het bedrag is op het moment van beantwoording van deze vragen toereikend. Op dit moment
is 1,2 miljoen euro van beschikbaar gestelde bedrag van 50 miljoen euro aangewend
om vastgelopen dossiers op te lossen. Dit komt onder meer omdat het interventieteam
samen met het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG) en de Nationaal Coördinator
Groningen (NCG) ook oplossingen vindt in de reguliere processen van schadeafhandeling
en versterking. In deze gevallen wordt het budget van 50 miljoen euro niet aangesproken,
omdat de oplossingen betaald worden uit de reguliere middelen voor schade of versterken.
Ik blijf de uitputting van de middelen volgen.

Vraag 3

In hoeverre worden gedupeerden betrokken bij het «maatwerk»? Hoeveel rekening wordt
er gehouden met de wensen van de bewoners? Herkent u bijvoorbeeld het beeld dat mensen
in een schrijnende situatie gedwongen worden akkoord te gaan met een voorstel van
het interventieteam, omdat er letterlijk gezegd wordt: «Mocht u niet kunnen instemmen
met de inhoud van de vaststellingsovereenkomst zoals die nu voorligt, dan ziet het
interventieteam zich genoodzaakt haar bemiddeling te staken»?

Antwoord 3

Het interventieteam is erop gericht om in vastgelopen situaties een passende maatwerkoplossing
te zoeken samen met de bewoners. Er wordt getracht zoveel mogelijk aan te sluiten
bij de wensen van de bewoners. Het doel van het interventieteam is om bewoners in
vastgelopen situaties perspectief te bieden, opdat zij verder kunnen met hun leven.
Het interventieteam heeft hiertoe een ruim mandaat. Het interventieteam zoekt wanneer
nodig naar oplossingen buiten de bestaande kaders. Er worden scenario’s bedacht en
besproken met de bewoners en uiteindelijk worden één of meerdere oplossingen aangeboden.
Wat nodig en passend is, verschilt per casus en wordt ook per casus beoordeeld. Het
interventieteam legt altijd één of meerdere oplossingsrichtingen en aanbiedingen voor,
waarmee – naar het oordeel van het interventieteam – de vastgelopen situatie weer
vlot getrokken kan worden. Het is vervolgens aan de bewoners zelf om wel of niet,
en zo ja op welk voorstel, in te gaan. Er zijn helaas situaties waar intensieve bemiddeling
niet leidt tot een oplossing. Als het ondanks de inspanningen van het interventieteam
en de bewoner niet lukt om tot een oplossing te komen, komt er een finaal aanbod van
het interventieteam. Het is dan aan de bewoner om te besluiten of hij of zij wel of
niet van het aanbod gebruik wil maken. In enkele situaties heeft dit ertoe geleid
dat de bemiddeling is gestopt. Op individuele situaties kan ik helaas niet ingaan.

Vraag 4

Wat gaat u doen voor mensen die onder dwang een vaststellingovereenkomst hebben getekend,
maar waarbij later blijkt dat zij benadeeld zijn door het interventieteam?

Antwoord 4

Zoals beschreven in het antwoord op vraag 3 is het interventieteam erop gericht om
in vastgelopen situaties een passende maatwerkoplossing te vinden samen met de bewoners.
Het interventieteam doet dit vanuit een onafhankelijke positie. Het kan gebeuren dat
ondanks de inspanningen van het interventieteam toch niet tot een oplossing gekomen
kan worden die ook door de bewoners gedragen wordt. Ik ga ervan uit dat het interventieteam
in dergelijke gevallen er alles aan gedaan heeft om, binnen het brede mandaat, tot
een gedragen oplossing te komen. Het signaal dat bewoners onder dwang een overeenkomst
hebben getekend, herkent het interventieteam niet.

Vraag 5

Wat wordt precies bedoeld met «op te lossen»? Is het doel om gedupeerden in een schrijnende
situatie schadeloos te stellen, zodat deze mensen verder kunnen met hun leven? Zo
nee, wilt u uw antwoord toelichten? Vindt u bijvoorbeeld het advies: «U kunt zich
beter failliet laten verklaren» een oplossing voor een «schrijnende situatie»? Wilt
u uw antwoord toelichten?

Antwoord 5

Zoals aangegeven in het antwoord op vraag 3 heeft het interventieteam de opdracht
om bewoners in vastgelopen situaties perspectief te bieden, opdat zij verder kunnen
met hun leven. Het interventieteam zoekt daarbij wanneer nodig naar oplossingen buiten
de reguliere kaders. Het schadeloosstellen is de taak van het Instituut Mijnbouwschade
Groningen dat de schade afhandelt. Ik kan niet ingaan op specifieke casuïstiek.

Vraag 6

Hoe tijdelijk is deze regeling? Wanneer verwacht u dat deze eindigt? Denkt u dat alle
«schrijnende situaties» dan opgelost zijn?

Antwoord 6

Zolang het nodig is, zal er een grondslag zijn om vastgelopen situaties in Groningen
op te lossen. Het huidige mandaat van het interventieteam loopt tot de inwerkingtreding
van het wetsvoorstel tot Wijziging van de Tijdelijke wet Groningen in verband met
de versterking van gebouwen in de provincie Groningen (hierna: wetsvoorstel), waarmee
de versterking wettelijk geregeld wordt (Kamerstuk I, 35 603, nr. A). Na inwerkingtreding van dit wetsvoorstel kan de taak die nu is gemandateerd per
ministeriële regeling aan het IMG opgedragen worden. Een grondslag hiervoor is in
dit wetsvoorstel opgenomen.

Vraag 7

Waaruit bestaat de bijdrage, naast de financiële bijdrage, die Rijk en Regio willen
leveren aan schrijnende situaties?

Antwoord 7

Het interventieteam is opgericht om onafhankelijk te kijken naar wat nodig is in vastgelopen
situaties. De geboden hulp en ondersteuning kan bijvoorbeeld zijn het aanbieden van
bouwbegeleiding, het opkopen van een woning, zodat tijdelijke huisvesting gewaarborgd
is totdat er een andere duurzame oplossing is gevonden, het overnemen van de hypotheekschuld
of bijvoorbeeld het plaatsen van tijdelijke woonunits. Waar het interventieteam dat
wenst zullen het Rijk en de Regio het interventieteam daarbij ondersteunen.

Vraag 8

Wat is het verschil tussen de Commissie Bijzondere Situaties en het Interventieteam?

Antwoord 8

De Commissie Bijzondere Situaties (CBS) ondersteunt bewoners waar meervoudige problematiek
speelt; naast erkende aardbevingsschade of versterking kunnen er ook problemen spelen
op medisch, psychisch, financieel of sociaal vlak. Het interventieteam springt in
wanneer bewoners vastlopen in de reguliere processen, bijvoorbeeld door samenloop
van schade en versterking. Hierbij kunnen ook andere problemen een rol spelen, maar
anders dan bij de CBS is dat geen criterium om in aanmerking te komen.

Vraag 9

Komt het interventieteam bij mensen thuis of moeten bewoners naar het interventieteam
toe? Waar moeten bewoners zich dan melden?

Antwoord 9

Bewoners kunnen zich bij gemeenten melden voor het inschakelen van het interventieteam.
Als bij de behandeling van een casus een huisbezoek bijdraagt aan het beter inzicht
krijgen in de specifieke situatie, dan komt het interventieteam bij bewoners op bezoek.
Daarnaast vinden gesprekken plaats op het kantoor van de NCG, het IMG of op een van
de gemeentehuizen in de regio. De NCG, het IMG en gemeentes kunnen situaties voordragen
aan het interventieteam. Bewoners kunnen zich bij gemeenten melden; de desbetreffende
gemeente beoordeelt of een situatie in aanmerking komt voor het interventieteam.

Vraag 10

Wanneer hebben gemeenten met maatschappelijke organisaties de inventarisatie gemaakt
van de bestaande problematiek? Hoeveel «schrijnende situaties» uit de inventarisatie
zijn inmiddels aangemeld bij het interventieteam? Door wie zijn ze aangemeld? Door
wie kunnen ze aangemeld worden? Hoeveel «schrijnende situaties» uit de inventarisatie
zijn nog niet aangemeld bij het interventieteam? Waarom zijn zij nog niet aangemeld?

Antwoord 10

Na de bestuurlijke afspraken versterking Groningen (6 november 2020) is begonnen met
het inventariseren van de problematiek. In opdracht van de regio is er een inventarisatie
gedaan van de problematiek bij gemeenten, het IMG en de NCG. Vastgelopen situaties
kunnen door de gemeenten, via hun burgemeester, doorlopend aangemeld worden bij het
interventieteam. Daarnaast kunnen het IMG en de NCG ook vastgelopen situaties aanmelden
bij het interventieteam. Momenteel zijn er 22 vastgelopen situaties aangemeld bij
het interventieteam. Hiervan zijn er twintig aangemeld door gemeenten, één door het
IMG en één door de NCG. Daarnaast is er structureel overleg met vertegenwoordigers
van de aardbevingsgemeenten over dossiers die dreigen vast te lopen. Dit betreft een
lijst van ongeveer tachtig adressen. Op adresniveau wordt bekeken welke acties nodig
zijn om te voorkomen dat de situatie vastloopt of hoe deze weer vlot getrokken kan
worden.

Vraag 11

Binnen welke kaders opereren de leden van het interventieteam? Waar zijn die te vinden?
Worden gedupeerden hier van tevoren van op de hoogte gebracht?

Antwoord 11

Het interventieteam heeft een ruim mandaat gekregen. U kunt dit besluit vinden op
de website van de overheid.2 Aan de hand van dit mandaat heeft het interventieteam de mogelijkheid om maatwerk
oplossingen te bieden in vastgelopen situaties. Daarnaast doet het interventieteam
een beroep op bestaande regelingen bij de NCG en het IMG. Het interventieteam kan
ook een beroep doen op andere regelingen, zoals gemeentelijke regelingen. In overleg
met bewoners, melden gemeenten bewoners aan bij het interventieteam.

Vraag 12

Kunt u de Kamer een overzicht sturen waarin staat opgenomen welke taken en verantwoordelijkheden
leden van het interventieteam hebben? Wie zitten er in het interventieteam? Zijn dit
mensen die zich fulltime inzetten voor «schrijnende situaties»? Wat is de doorlooptijd
voor het oplossen van een «schrijnende situatie»? Zijn daar eisen aan gesteld? Zo
ja, welke? Zijn de leden van het interventieteam onafhankelijk en zetten zij de belangen
van gedupeerden op de eerste plek? Waar blijkt dat uit?

Antwoord 12

De taken en verantwoordelijkheden zijn vastgelegd in het mandaatbesluit. Hiervoor
verwijs ik u naar het antwoord op vraag 11. Het interventieteam bestaat uit een onafhankelijke
voorzitter, een vertegenwoordiger van het IMG en een vertegenwoordiger van de NCG.
De leden zijn niet fulltime beschikbaar en worden in hun taken ondersteund door een
groep medewerkers van de NCG en het IMG. Per individuele situatie verschilt wat nodig
is om tot een oplossing te komen. De inzet is om de situatie op te lossen, zodat een
bewoner weer verder kan met zijn of haar leven. Zie hiervoor ook het antwoord op vraag
3. De doorlooptijd verschilt vanwege de individuele aanpak per vastgelopen situatie;
hier zijn geen eisen aan gesteld.

Vraag 13

Worden er verslagen van gesprekken gemaakt, waar gedupeerden mee instemmen, zodat
afspraken van beide kanten duidelijk zijn?

Antwoord 13

Voordat het interventieteam bewoners een oplossingsrichting biedt, wordt deze besproken
met bewoners. Afspraken die het interventieteam met bewoners maakt, worden altijd
vastgelegd. Dit gebeurt op verschillende manieren: in de vorm van een gespreksverslag
of in de vorm van een brief aan de bewoners. Als in een brief de afspraken en oplossingsrichtingen
verwoord worden, wordt de bewoners vervolgens gevraagd om op de brief te reageren
of voor akkoord te ondertekenen.

Vraag 14

Wat wordt precies bedoeld met de zin uit het bestuursakkoord: «Funderingsproblematiek
zonder relatie met schade en versterking valt buiten de scope van deze tijdelijke
regeling»? Wordt de funderingsproblematiek buiten deze regeling gehouden? Kunt u uw
antwoord toelichten?

Antwoord 14

Als het gaat om de problematiek van de gebouwen in technische zin, behandelt het interventieteam
alleen problematiek die te relateren is aan schade en versterking. Funderingsproblematiek
die hieraan gerelateerd is, kan derhalve behandeld worden.

Vraag 15

Klopt het dat het interventieteam hypotheken verstrekt namens De Staat der Nederlanden,
als onderdeel van een «oplossing»? Zo ja, wat zijn dan de condities? Verschillen de
voorwaarden van deze hyptheken van de voorwaarden van hypotheken verstrekt door banken?
Waarom wordt gekozen voor een hypotheek en niet voor een andere vorm van geldverstrekking?

Antwoord 15

Een mogelijke oplossing kan zijn dat de Staat der Nederlanden een hypotheek verstrekt
of overneemt van een bank. Dit is echter geen gebruikelijke oplossing. In één situatie
heeft het interventieteam aan het IMG en de NCG geadviseerd om namens de Staat een
lening (met recht van hypotheek) te verstrekken aan bewoners, omdat de bank de overeenkomst
van geldlening had opgezegd en dreigde de woning van de bewoners executoriaal te verkopen.
Over de specifieke voorwaarden kan ik geen mededelingen doen.

Vraag 16

Kan het interventieteam ook gebruikmaken van versterkingskosten van de Nationaal Coördinator
Groningen of wordt alles betaald uit de pot van 50 miljoen euro?

Antwoord 16

Voor het antwoord op deze vraag verwijs ik u naar het antwoord op vraag 2.

Vraag 17

Hoe staat het met het monitoren van deze regeling? Klopt het dat er eind 2021 een
evaluatie plaats zou vinden? Zo ja, kunt u die de Kamer doen toekomen?

Antwoord 17

Het interventieteam heeft een tussentijdse rapportage opgesteld. Deze is recent per
Kamerbrief met de Kamer gedeeld.3 Voor het zomerreces wordt een nieuwe rapportage opgesteld. Zoals toegezegd in de
eerder genoemde Kamerbrief wordt ook deze rapportage met uw Kamer gedeeld.

Vraag 18

Gaat dit monitoren slechts over de causaliteit tussen verergering van schade, het
veiligheidsniveau van de woning en het ontstaan van nieuwe schade of wordt er ook
gemonitord hoe het met de bewoners van de woning gaat, of ze hun leven weer op kunnen
pakken en of ze schadeloos zijn gesteld? Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord 18

De rapportage gaat in op de voortgang van de afhandeling van vastgelopen situaties.

Vraag 19

Kan in een overzicht worden weergegeven hoeveel geld er na een half jaar is gebruikt
van de 50 miljoen euro? Welk deel is daarvan terecht gekomen bij gedupeerden? Welk
deel dekt de proceskosten?

Antwoord 19

In de recente rapportage van december 2021 is geen financieel overzicht opgenomen.
In de volgende rapportage zal dit wel het geval zijn. Het budget van 50 miljoen euro
wordt niet gebruikt om proceskosten te dekken. De onafhankelijke voorzitter is onbezoldigd.
In het antwoord op vraag 2 is aangegeven dat het interventieteam tot nu toe 1,2 miljoen
euro besteed heeft.

Vraag 20

Kan er ook geld van het «knelpuntenbudget» ingezet worden voor het oplossen van knelpunten
in «schrijnende situaties»? Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord 20

Bij vastgelopen situaties zal waar mogelijk gezocht worden naar een oplossing binnen
bestaande reguliere kaders. Dit betekent dat ook de knelpuntenpot ingezet kan worden
bij het realiseren van een oplossing: de knelpuntenpot is onderdeel van het budget
dat de NCG binnen de reguliere werkwijze heeft om knelpunten op te lossen. Wanneer
een vastgelopen situatie niet op een reguliere manier opgelost kan worden, kan er
een beroep gedaan worden op het budget voor vastgelopen situaties.