Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Baarle over transactiekosten die ten koste gaan van de uitkering van uitkeringsontvangers in het buitenland

Antwoord van Minister Van Gennip (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) (ontvangen 28 februari
2022). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 1667.

Vraag 1

Bent u op de hoogte van de transactiekosten, die in rekening gebracht worden bij mensen
met een uitkering bij het UWV die in het buitenland wonen, bijvoorbeeld mensen die
in Turkije woonachtig zijn?

Antwoord 1

Ik ben bekend met het signaal dat uitkeringsgerechtigden met een rekening bij een
Turkse bank een lager bedrag krijgen bijgeschreven dan dat UWV overmaakt. Ook ben
ik bekend met dat er transactiekosten door banken in rekening kunnen worden gebracht
als er een overboeking gedaan wordt naar een land buiten de Single Euro Payments Area
(SEPA).

Vraag 2 en 3

Klopt het dat deze transactiekosten verband houden met het feit dat het UWV sinds
8 november 2021 overgestapt is op het betalingssysteem Target-2? Is hier bij de overgang
voldoende rekening mee gehouden?

Waarom is het UWV overgestapt op Target-2? Hoe verhoudt dit zich tot het eveneens
bestaande Single Euro Payments Area (SEPA)-betalingssysteem?

Antwoord 2 en 3

Dit klopt, betalingen van UWV naar Turkije gaan sinds 8 november 2021 via het Target-2
systeem. Dit is een interbancair Europees betalingssysteem voor de verwerking van
eurobetalingen. Met de overgang naar Target-2 zijn er Turkse banken die andere kosten
voor de betalingen van het UWV naar Turkije berekenen.

De reden voor de overstap is dat de oude manier van betalen sterk verouderd was. UWV
was de laatste partij in Nederland die op de oude manier betalingen deed. Alle banken
in Nederland maken gebruik van het Target-2 systeem, en UWV voert alle betalingen
naar een bankrekening buiten het SEPA gebied nu ook op dezelfde wijze uit via dit
systeem.

Bij de transitie naar Target-2 was bekend dat er mogelijk gevolgen konden zijn voor
de uitkeringsgerechtigden, maar voor UWV was de impact per bank of per rekeninghouder
niet te duiden. De kosten die Turkse banken doorberekenen zijn niet bekend bij of
inzichtelijk voor UWV.

Vraag 4 en 5

Klopt het dat uitkeringsgerechtigden bij het UWV door de overgang nu enkele tientallen
euro’s per maand minder aan uitkering ontvangen?

Houdt dit ook verband met banken die nu, vanwege Target-2, hogere kosten in rekening
brengen?

Antwoord 4 en 5

UWV heeft het signaal gekregen dat twee grote Turkse banken sinds de overstap naar
Target-2 (meer) kosten in rekening brengen voor ontvangen betalingen. De bank rekent
hier mogelijk kosten voor door aan de klant, op basis van de bankvoorwaarden en het
type bankrekening van de klant.

Vraag 6, 7, 8 en 9

Is het bekend voor welke landen en banken dit geldt? Zijn er ook banken die deze extra
kosten niet in rekening brengen? Hoe kunnen deze andere banken beter in beeld gebracht
worden bij de uitkeringsgerechtigden?

Hoe groot is de groep die getroffen wordt door deze hogere transactiekosten en is
deze doelgroep goed in beeld?

Hoeveel extra kosten gaan hiermee gepaard per uitkeringsgerechtigde?

Gelden deze extra kosten ook voor andere sociale uitkeringen, toeslagen dan wel voor
pensioenen?

Antwoord 6, 7, 8 en 9

De overgang naar het Target-2 systeem raakt geen andere klanten van UWV want betalingen
naar andere landen buiten het SEPA gebied gingen al via Target-2. De kosten die Turkse
banken doorberekenen zijn niet bekend bij of inzichtelijk voor UWV. De klant krijgt
het bedrag op de betaalspecificatie in Euro gestort, het bedrag dat de bank inhoudt,
ziet UWV niet.

Er is alleen iets te zeggen over de totale export van uitkeringen naar Turkije in
2020. Mogelijke dat een deel van deze personen te maken krijgt met hogere doorberekende
bancaire kosten.

Los van de overstap naar Target-2 zijn er signalen dat Turkse banken relatief hoge
transactiekosten rekenen voor overboekingen uit Nederland. Dit geldt ook voor andere
transacties dan UWV uitkeringen.

Ook bij betalingen naar andere landen buiten het SEPA gebied kan het voorkomen dat
een bank kosten in rekening brengt. In welke gevallen dit voorkomt en de hoogte van
die kosten zijn niet bekend.

Vraag 10, 11, 12 en 13

Heeft u de getroffen groepen en de extra kosten goed in beeld? Zo nee, kunt u hier
onderzoek naar doen?

Welke actie kunt u ondernemen om deze extra transactiekosten weer ongedaan te maken?
Bent u bereid om zich ervoor in te spannen dat mensen in het buitenland er niet financieel
op achteruit gaan vanwege de wijziging van het betalingssysteem? Zo nee, waarom niet?

Kunt u hierover in overleg gaan met de Nederlandse en buitenlandse banken die dit
betreft? Zo nee, waarom niet?

Kunt u hierover in overleg gaan met de toezichthouders op de banken, De Nederlandsche
Bank (DNB), de Europese Centrale Bank (ECB) en de Europese Bankautoriteit (EBA)? Zo
nee, waarom niet?

Antwoord 10, 11, 12 en 13

Hoewel het vervelend is dat uitkeringsgerechtigden met een Turkse bankrekening vanaf
november jl. extra kosten in rekening gebracht krijgen, is geen rol weggelegd voor
het Ministerie van SZW. De oorzaak van het doorberekenen van kosten is gelegen in
de bankvoorwaarden en het is niet aan SZW om daarover met de banken in overleg te
treden. Het is aan banken zelf om te bepalen welke kosten zij rekenen voor een buitenlandse
overboeking. UWV heeft geen invloed op de (hoogte van de) kosten die de begunstigde
banken in rekening brengen, niet in de oude en niet in de nieuwe situatie. Het klant
contact centrum van UWV verwijst de klant met vragen hierover naar de eigen bank.

Nederland heeft een efficiënt betalingsverkeer en ook binnen het eurogebied worden
betalingen efficiënt verwerkt. Internationale betalingen kunnen echter kostbaar en
tijdrovend zijn doordat de verschillende systemen achter het verwerken van de betalingen
niet goed op elkaar zijn aangesloten. In 2020 heeft de G20 daarom het verbeteren van
grensoverschrijdende internationale betalingen tot prioriteit gemaakt en een routekaart
opgesteld met 19 bouwstenen voor het verbeteren van grensoverschrijdende betalingen.1

Eén van de doelstellingen waarop de routekaart is gebaseerd, is om de kosten van grensoverschrijdende
betalingen omlaag te brengen. Andere doelstellingen zijn onder andere het vergroten
van inclusiviteit, transparantie en snelheid. De Nederlandsche Bank is namens Nederland
actief betrokken en neemt deel aan de werkgroepen die zijn gestart om elementen van
de routekaart verder uit te werken en met oplossingen te komen. Verschillende private
partijen, zoals banken, zijn hier ook bij betrokken omdat het realiseren van verbeteringen
internationale samenwerking vereist van private en publieke partijen. De routekaart
zal de komende jaren op internationaal niveau verder worden uitgevoerd.

Vraag 14

Kunt u deze hogere bankkosten betrekken bij het samenstellen van koopkrachtplaatjes
(mede door het Centraal Planbureau (CPB) en het Nibud)? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 14

De koopkrachtontwikkeling van huishoudens die buiten Nederland wonen wordt niet meegenomen
in de koopkrachtplaatjes van het CPB en SZW. Dat komt onder andere omdat deze mensen
belasting betalen in het land waarin zij woonachtig zijn, en de koopkrachtplaatjes
alleen kijken naar het Nederlandse belastingstelsel. Bovendien heeft een deel van
de uitkeringsgerechtigden te maken met hogere bankkosten. Dergelijke kosten kunnen
dan ook niet worden meegenomen in de koopkrachtplaatjes.