Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Kat en Podt over het artikel 'Zorgwekkende’ cijfers uit achterstandswijken: ‘Schrok van armoede onder de Syriërs’'

Antwoord van Minister Schouten (Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen), mede namens
de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (ontvangen 25 februari 2022).

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Zorgwekkende» cijfers uit achterstandswijken: «Schrok
van armoede onder de Syriërs»?1

Antwoord 1

Ja, daar ben ik mee bekend.

Vraag 2

Bent u bekend met het gegeven dat bij Syrische statushouders de schuld als gevolg
van een lening bij de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) voor de taallessen een belemmering
vormt om deel te nemen aan de maatschappij? Is er op dit moment voldoende coulance
in de terugbetaling van DUO-leningen om te voorkomen dat mensen die net of buiten
eigen schuld de inburgeringstermijn overschrijden direct diep in de schulden zitten?

Antwoord 2

Voor asielstatushouders geldt dat de lening die kan worden afgesloten voor het volgen
van inburgeringslessen wordt kwijtgescholden als binnen de wettelijke termijn aan
de inburgeringsplicht wordt voldaan. Indien er sprake is van een verwijtbare termijn
overschrijding van de inburgeringstermijn dan moet deze lening worden terugbetaald.
Hier geldt wel bij dat voor de terugbetaling er een inkomenstoets plaats vindt om
te bepalen hoe hoog het maandelijks aflosbedrag is. Daarnaast wordt de restschuld
na 10 jaar kwijtgescholden. Wanneer binnen 6 maanden na overschrijding van de termijn
alsnog wordt voldaan aan de inburgeringsplicht, kan de lening op verzoek gedeeltelijk
worden kwijtgescholden. Dit gebeurt volgens een staffel die op 13-12-2021 is gepubliceerd
(https://zoek.officielebekendmakingen.nl/stcrt-2021-49155.html).

Vraag 3

Hoe verklaart u het lage aantal Syriërs (1 op de 1000, zelfs onder het gemiddelde
van Nederland (2 op de 1000)) dat gebruik maakt van schuldsanering terwijl het aantal
Syriërs dat werk zoekt (55%) en een laag inkomen heeft (61%) schrikbarend hoog is?

Antwoord 3

Het is lastig een antwoord te geven op deze vraag, omdat wij hier geen specifieke
informatie over hebben. In algemene zin zie ik een mogelijke verklaring. De groep
Syriërs weet de weg naar de schuldhulpverlening niet te vinden. Op het moment dat
mensen in beeld zijn bij de gemeente voor hulp bij hun inkomen of zorg, dan verwacht
ik dat de gemeente het ook signaleert als er problemen zijn op andere leefgebieden.
Zoals problemen met schulden. Ik bespreek graag met de VNG of we hier gezamenlijk
meer in kunnen en moeten doen. Daarnaast zal het kabinet zich inzetten om vroeg ondersteuning
te bieden bij het ontstaan van geldzorgen, zeker bij kwetsbare groepen. We willen
schulden voorkomen of snel oplossen. Het streven is om een gezamenlijke uitwerking
van de schuldenaanpak in het tweede kwartaal van 2022 gereed te hebben. Het kabinet
zal hierbij mede prioriteit geven aan preventie en vroegsignalering. Zoals ik u schreef
in de Planningsbrief2 van SZW, streef ik ernaar om voor de zomer een brief over de hoofdlijnen van de invulling
van het programma schuldenaanpak aan de Tweede Kamer te versturen.

Vraag 4

Kan er aan statushouders ook een saneringskrediet worden aangeboden als er sprake
is van een hoge schuld als gevolg van de kosten van inburgering? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 4

Ja aan statushouders kan ook een saneringskrediet worden aangeboden als er sprake
is van een hoge schuld die onder meer ontstaan is als gevolg van de kosten van inburgering.
Een saneringskrediet is een effectief instrument om schuldenrust te creëren voor mensen
met meerdere schuldeisers.

Vraag 5

Worden statushouders voldoende bereikt via reguliere vormen van schuldhulpverlening
en financiële educatie? Zijn hier cijfers over? Zo nee, bent u bereid dit de komende
tijd actief te monitoren?

Antwoord 5

Wij hebben geen specifieke cijfers over schuldhulpverlening en financiële educatie
voor statushouders. Wel heeft SZW bijvoorbeeld de ontwikkeling door het Nibud van
een geldplan voor statushouders mede gefinancierd.3 Divosa heeft daarnaast diverse benchmarks waarmee gemeenten over elkaar kunnen leren.
Bijvoorbeeld op het gebied van armoede en schulden, en op het gebied van statushouders.4

Vraag 6

Zijn er voorbeelden van gemeenten die specifieke ondersteuning bieden aan statushouders
gericht op het voorkomen, beheersen en verminderen van schulden (bijvoorbeeld in de
eigen taal, via sleutelpersonen, met communicatie gericht op de specifieke doelgroep,
met uitleg over het Nederlandse financiële systeem)? Is er voldoende aanbod van dit
soort ondersteuning om financieel vaardig te worden? Worden goede voorbeelden gedeeld?

Antwoord 6

Zeker zijn er goede voorbeelden. Deze wordt door gemeenten onderling gedeeld, bijvoorbeeld
via de eerder genoemde benchmark van Divosa. Specifiek voor schuldhulpverlening subsidieert
SZW het programma Schouders Eronder (Schouders Eronder is een samenwerkingsverband
tussen Divosa, Landelijke Cliëntenraad, NVVK, Sociaal Werk Nederland en VNG). In dit
programma is ook specifieke aandacht voor statushouders en door het programma is een
kennisbank

ontwikkeld waar relevante inzichten worden gedeeld.5 SZW heeft daarnaast het programma Vakkundig aan het werk van ZonMw mede gefinancierd.
Diverse projecten richten zich op onderzoek naar effectieve hulp aan statushouders.6