Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Jasper van Dijk over politieke gevangenen in Turkije

Antwoord van Minister Hoekstra (Buitenlandse Zaken) (ontvangen 21 februari 2022).

Vraag 1

Bent u op de hoogte van het aantal politieke gevangenen dat momenteel in de gevangenis
in Turkije zit? Heeft u informatie dat het aantal politieke gevangenen afneemt? Wat
is uw beleid ten aanzien van politieke gevangenen in Turkije?

Antwoord 1

Nederland blijft zich grote zorgen maken over de rechtsstaat en de mensenrechtensituatie
in Turkije. Het kabinet kan echter niet met zekerheid vaststellen hoeveel personen
om politieke redenen vastzitten en wat hierbij de trend is. Betrouwbare cijfers daarover
zijn niet beschikbaar. Mensenrechten, waaronder het recht op vrijheid van meningsuiting
en recht op een eerlijke rechtsgang, vormen de hoeksteen van het Nederlands buitenlandbeleid.
Dit draagt Nederland internationaal uit, in multilaterale fora en in bilaterale gesprekken,
zo ook in gesprekken met de Turkse autoriteiten, op ambtelijk en politiek niveau.

Vraag 2

Heeft de Nederlandse regering in het geval van de bekende politieke gevangene Osman
Kavala bezwaar gemaakt bij de Turkse autoriteiten vanwege de verlenging van zijn gevangenschap?
Zo nee, waarom niet?1

Antwoord 2

Nederland hecht er sterk aan dat lidstaten van de Raad van Europa, ook Turkije, hun
verplichting nakomen om uitspraken van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens
(EHRM) na te leven. In de zaak van dhr. Kavala ligt er een duidelijke uitspraak waarin
het Hof Turkije oproept dhr. Kavala onmiddellijk vrij te laten. In de Raad van Europa
(RvE), die toeziet op naleving van deze uitspraak, is hier consequent door Nederland
met gelijkstemden landen toe opgeroepen. Op 2 februari 2022 besloot het Comité van
Ministers van de RvE tot het starten van een inbreukprocedure tegen Turkije vanwege
de detentie van dhr. Kavala. Nederland steunt de verklaring van de EU-woordvoerder
van de Hoge Vertegenwoordiger, Joseph Borrell, waarin wordt betreurd dat de Turkse
autoriteiten zich niet houden aan de uitspraak van het EHRM.2 In de verklaring worden ook de verplichtingen onderstreept die Turkije heeft als
verdragspartij van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Daarnaast woont
Nederland, met gelijkgestemde landen, zittingen bij in de rechtszaak tegen dhr. Kavala,
en stelt NL deze zorgen regelmatig aan de orde in bilateraal en multilateraal verband.

Vraag 3

Klopt het dat er zo’n 1600 gevangenen (waaronder politieke gevangenen) in Turkije
ziek zijn en niet adequaat verzorgd worden? Zo nee, wat zijn dan de cijfers?

Antwoord 3

Gelijkluidend aan de beantwoording op vraag 1 kan het kabinet niet met zekerheid vaststellen
hoeveel gedetineerden in Turkije ziek zijn en mogelijkerwijs niet adequaat verzorgd
worden. Eigenstandige, onafhankelijke cijfers hierover zijn niet beschikbaar.

Vraag 4

Klopt het dat doodzieke gevangenen ook niet de gelegenheid krijgen naar huis te gaan
om daar te sterven? Zo nee, wat is dan de situatie volgens uw informatie?

Antwoord 4

Zoals aangegeven in het algemeen ambtsbericht Turkije van maart 2021 is het kabinet
er mee bekend dat gevangenen beperkte toegang hebben tot gezondheidszorg en persoonlijke
hygiëne. Het kabinet beschikt niet over eigenstandige dan wel onafhankelijke, betrouwbare
informatie waaruit blijkt dat zieke gedetineerden geen gelegenheid krijgen om thuis
te sterven.

Vraag 5 en 6

Bent u op de hoogte van het feit dat oud-parlementslid Aysel Tuğluk, ziek en gevangen
is, sinds december 2016, en niet wordt vrijgelaten, zelfs niet ondanks haar ernstige
ziekte?3

Bent u bereid er bij de Turkse autoriteiten op aan te dringen zieke gevangenen, waaronder
politieke gevangene Aysel Tuğluk, over te brengen voor verdere verpleging in een ziekenhuis
of de gelegenheid te geven thuis te overlijden?

Antwoord 5 en 6

Het kabinet is bekend met de situatie van mevr. Tuğluk en deze wordt door de ambassade
in Ankara gemonitord. Volgens de laatste berichtgeving die bekend is bij het kabinet,
wordt haar gezondheidssituatie onderzocht door de relevante instituties, en is door
advocaten van mevr. Tuğluk verzocht om een aanvullend gezondheidsonderzoek door een
derde partij. Nederland kaart zorgen over de mensenrechtensituatie in Turkije regelmatig
en op alle niveaus aan en zal dit blijven doen, ook in Europees en internationaal
verband. Zoals aangegeven in antwoord 4 is het kabinet er bekend mee dat gevangenen
beperkte toegang hebben tot gezondheidszorg in Turkije. Nederland onderschrijft de
doelstellingen uit het EU actieplan Mensenrechten en Democratie uit 2020 waarin expliciet
de verbetering van de omstandigheden voor gedetineerden in derde landen wordt genoemd.
In dat kader zet Nederland in op het verbeteren van detentieomstandigheden in Turkije
middels een project van de Raad van Europa dat zich richt op de versterking van extern
toezicht op penitentiaire inrichtingen.