Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Beckerman over ‘versnellende factoren van de versterkingsoperatie die tot vertraging leiden’

Antwoord van Staatssecretaris Vijlbrief (Economische Zaken en Klimaat) (ontvangen
14 februari 2022). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 1235.

Vraag 1

Klopt het dat de versnellingsmaatregelen die de afgelopen jaren bedacht zijn nog niet
tot versnelling van de versterkingsoperatie hebben geleid? Wat is hierop uw reactie?

Antwoord 1

De afgelopen jaren is ingezet op verschillende maatregelen om de versterkingsoperatie
te versnellen. Zo is in januari 2020 (Kamerstuk 33 529, nr. 718) het versnellingsmaatregelenpakket vastgesteld. Het klopt dat zulke maatregelen doorgaans
een aanlooptijd hebben, waardoor de beoogde versnelling niet altijd direct zichtbaar
is. Bij de typologie-aanpak die in 2021 is gevalideerd, is die versnelling inmiddels
wel zichtbaar. Waar een reguliere procedure een gemiddelde looptijd van 163 dagen
kent, blijkt deze looptijd bij de typologie-aanpak in de praktijk gemiddeld 34 dagen.
Vanaf de tweede helft van 2021 zijn de eerste circa 950 typologische beoordelingen
uitgevoerd, waarmee de NCG een versnelling in de beoordelingen heeft kunnen realiseren.

Vraag 2

Kunt u in een overzicht weergeven wat de planning was voor 2021 binnen batch 1467,
batch 1588, batch 1581, batch 3260, batch 2018, batch P50 2018, batch Opname & Normering
Lokale Stuurgroepen en Batch HRA 2019? Hoeveel van die planning is uitgevoerd? Wat
is de planning voor 2022?

Antwoord 2

Het eind januari verschenen dashboard maakt de uitvoering van de planning over geheel
2021 inzichtelijk. Deze is te vinden op www.nationaalcoordinatorgroningen.nl. Onderstaande tabel geeft de voortgang per batch weer op 30 november 2021

Batch →

1467

1588

1581

3260

2018

P50 2018

O&N Lokale stuur-groepen

HRA 2019

Totale werkvoorraad

3349

1588

1565

3240

4300

1130

9447

2209

Nog te starten

0

0

0

10

6

1

2036

255

Opname

11

0

21

31

220

32

2060

491

Beoordeling

17

0

6

852

2198

18

2621

958

Planvorming

906

796

1403

2132

1778

953

2161

241

Uitvoering

728

659

117

181

33

81

17

36

Afgerond

1687

133

18

34

65

45

552

228

Over de gehele werkvoorraad behaalde de NCG in 2021 de resultaten zoals weergegeven
in onderstaande tabel.

 

Doelstelling

Behaald

Opname

4.000

4.068

Beoordeling

4.000

4.599

Versterking afgerond

1.500

1.804

– waarvan bouwkundig versterkt

n.v.t.

656

– waarvan «op norm»

n.v.t.

1.148

De planning voor 2022 is opgenomen in de lokale plannen van aanpak die de gemeenten
in het najaar van 2021 hebben vastgesteld en onderdeel vormen van het MJVP. Deze plannen
zijn te vinden op de sites va betreffende gemeenten. Op basis hiervan organiseert
de NCG de benodigde uitvoeringscapaciteit en communiceren gemeenten, NCG en corporaties
hierover naar bewoners. Dat gebeurt niet op basis van batches, maar op basis van projecten.
Daarbij hanteert de NCG voor 2022 de volgende doelstellingen

 

Doelstelling

Opname

2.000

Beoordeling

6.000

Versterking afgerond

4.000

– waarvan bouwkundig versterkt

1.000–1.500

Vraag 3

Wat was binnen de groepen «Heft in Eigen Hand» en «Eigen Initiatief» de planning voor
2021? Wat is daarvan daadwerkelijk gereedgekomen in 2021? Wat is de planning binnen
deze groepen voor 2022?

Antwoord 3

In het programma Heft in Eigen Hand/ Eigen Initiatief bevinden zich 270 woningen.
Voor al deze adressen zijn de opname en beoordeling afgerond en is de planvorming
gestart. De planning voor dit programma was gemiddeld voor één pand per week de bouwkundige
versterking dan wel de sloop/nieuwbouw af te ronden. In 2021 zijn 40 panden in dit
kader versterkt. Waar dit niet is gelukt, komt dit doordat afstemming nodig is tussen
constructeur, aannemer en de bewoner. Voor 2022 verwacht de NCG wederom dat circa
50 panden kunnen worden afgerond.

Vraag 4

Klopt uw beantwoording op vraag negen van mijn Kamervragen van augustus 2020, waarin
u stelt dat er voor bewoners geen risico is wanneer budgetten ontoereikend zijn?1 Hoe staat dit in verhouding tot het ontraden van mijn motie die de regering oproept
tot het volledig compenseren van gedupeerden die eigen geld hebben moeten investeren
in het versterkingstraject?2

Antwoord 4

Ja, dit antwoord klopt. Wanneer de budgetten voor de versterking van een woning door
prijsstijgingen in de markt ontoereikend dreigen te raken, is geen sprake van een
risico voor de bewoner. De budgetberekeningen voor de bouwkosten die nodig zijn voor
de versterking worden door de NCG geïndexeerd. Daar waar sprake is van sloop-nieuwbouw
in aanvulling op versterking, zijn op projectniveau afspraken gemaakt over de dekking
van prijsstijgingen. Een recent voorbeeld is batch 1588.

Vraag 5

Vindt u het rechtvaardig dat mensen eigen geld moeten investeren in hun versterkingstraject
of schadeafhandeling, wanneer het gaat om «terugkrijgen wat je had»?

Antwoord 5

Zoals in de beantwoording van uw Kamervragen op 9 september 2021 (Kenmerk 2021D32705) door mijn voorganger is aangegeven, is het staande praktijk woningen op een dusdanige
manier te versterken dat deze naar aard, omvang en gebruik zoveel mogelijk vergelijkbaar
blijven. Soms is er geen alternatief voor een versterkingsmaatregel of veranderen
wettelijke bouweisen, hetgeen ertoe kan leiden dat de gebruiksoppervlakte iets kleiner
wordt. In die gevallen wordt in overleg met de eigenaar gekeken hoe deze maatregelen
op een zo goed mogelijke manier kunnen worden ingepast of gecompenseerd waardoor het
eindresultaat op de tevredenheid van de bewoner kan rekenen. Die werkwijze geldt voor
de hele versterkingsoperatie.

Het IMG heeft als taak om alle schade af te handelen. De IMG-deskundigen bekijken
per schade welke herstelmethode nodig is. Als dit betekent dat in plaats van één tegel,
een hele muur opnieuw betegeld moet worden, dan is dat wat zij opnemen in het adviesrapport
en wat het IMG vervolgens vergoedt. Naast een schadevergoeding kan een bewoner in
bepaalde omstandigheden ook kiezen voor herstel in natura. Het IMG laat in die gevallen,
in plaats van een schadevergoeding uit te keren, de schade door een geselecteerde
aannemer herstellen. Het IMG is dan verantwoordelijk voor de uitvoering en oplevering
van het herstel.

Vraag 6

Welke planning was er binnen de «Groninger Bouwimpuls» voor 2021? Hoeveel van de eerste
1100 woningen zijn er versneld aangepakt? Hoeveel van de 5000 die jaarlijks zouden
volgen zitten inmiddels in het traject? Hoe ver zitten ze in dat traject? Wat is precies
de planning binnen het Bouwakkoord voor 2022?3

Antwoord 6

De Groninger Bouwimpuls is een samenwerking van zes bouwbedrijven in een bedrijfsbureau
die een stimulans aan de versterking geeft. De opdracht voor de Bouwimpuls bevatte
de doelstelling in 2021 voor 1150 adressen een uitvoeringsontwerp op te leveren. Er
zijn momenteel 475 uitvoeringsontwerpen gereed en aan bewoners gecommuniceerd. Op
basis hiervan zal de bouw binnenkort starten. Circa 380 adressen zijn om uiteenlopende
redenen opgenomen in andere programma’s dan de Bouwimpuls. Bijvoorbeeld wegens herbeoordelingen,
of omdat de eigenaren toch voorkeur hadden voor een ander traject. De NCG plant momenteel
nieuwe adressen in voor deze vrijgekomen plaatsen. Daarnaast plant de NCG in 2022
voor 295 adressen de uitvoeringsontwerpen gereed te maken. Naast de afspraken over
het opleveren van uitvoeringsontwerpen, zijn de bedrijven uit de Bouwimpuls ook betrokken
bij de uitvoering van de versterking. In 2021 zijn in het kader van de Bouwimpuls
54 woningen gerealiseerd en opgeleverd. Daarnaast zijn 16 woningen na opname en beoordeling
op norm verklaard die woningen voldoen aan de veiligheidsnorm. De planning is om voor
het einde van het tweede kwartaal van 2023 500 woningen in het kader van de bouwimpuls
te versterken, waarvan 200–250 in 2022.

Vraag 7

Is het bouwakkoord een verbetering ten opzichte van de bouwimpuls? Zo ja, waar blijkt
dat uit? Zo nee, wat is daar de oorzaak van?

Antwoord 7

Het bouwakkoord en de bouwimpuls liggen in elkaars verlengde. In 2020 is in het Bestuurlijk
Overleg Groningen het Versnellingspakket vastgesteld, onder andere om de bouwcapaciteit
te vergroten. Op 1 juli 2020 is gestart met de Bouwimpuls. Kern van deze aanpak is
om in samenspraak tussen eigenaar en aannemer een versnelde aanpak van versterking
te realiseren. Vervolgens is in september 2020 tussen BZK, Bouwend Nederland en NCG
het Bouwakkoord ondertekend. Met het Bouwakkoord is, in aanvulling op de samenwerking
van de zes bedrijven uit de Bouwimpuls, ook een pool van bouwbedrijven ingericht,
waaraan inmiddels 73 bedrijven deelnemen. Andere aanvullingen ten opzichte van de
Bouwimpuls zijn het project «Eigenaar kiest Bouwer» en de toepassing van het «Groninger
Model» voor efficiëntere aanbesteding.

Vraag 8

Bent u op de hoogte van de opgetreden vertraging bij het project «Eigenaar Kiest Bouwer»?
Wat is daarop uw reactie?

Antwoord 8

Ik ben op de hoogte van vertraging binnen dit project. Aan dit project nemen in totaal
192 adressen eigenaren deel. Bij 16 van deze adressen is sprake van vertraging. In
circa de helft van de gevallen komt dit door de wettelijke periode die staat voor
de keuze voor een herbeoordeling. Bij de overige adressen spelen uiteenlopende redenen.
Net als in de reguliere operatie, kent het programma Eigenaar Kiest Bouwer projecten
waarbinnen verschillende stappen gezet moeten worden. Soms vragen deze stappen extra
tijd, waardoor vertragingen kunnen optreden. Het gaat bijvoorbeeld om het uitwerken
van het versterkingsadvies naar een uitvoerbaar plan, een haalbaarheidsstudie voor
nieuwbouw op basis van het voor versterken beschikbare budget, de instemming van de
eigenaar met het versterkingsadvies en het kiezen van een aannemer. Voor sommige van
deze stappen is specifieke kennis en ondersteuning nodig.

Vraag 9

Hoeveel bouwbedrijven zijn inmiddels aangesloten bij de pool, die in september 2020
werd opgericht, waaruit mensen kunnen kiezen om hun huis te versterken?

Antwoord 9

Inmiddels hebben 109 bedrijven zich aangemeld. Daarvan zijn er 73 gekwalificeerd en
geregistreerd. Bewoners kunnen kiezen uit deze 73 bedrijven. De NCG adviseert bewoners
daarbij welke aannemer het meest geschikt is voor hun specifieke versterking.

Vraag 10

Hoeveel bedrijven hebben zich gemeld om in de pool te komen? Welke procedure hebben
deze bedrijven doorlopen om mee te mogen doen? Op welke gronden zijn bedrijven eventueel
afgewezen voor de pool?

Antwoord 10

Voor de eerste vraag verwijs ik graag naar mijn antwoord op vraag 9. Om zich aan te
melden moeten bedrijven een aantal basisgegevens digitaal overleggen, zoals KVK-gegevens
en omzet van het bedrijf. Vervolgens kijkt de NCG of de bedrijven voldoen aan a) minimumeisen
voor de projecten die zij moeten uitvoeren; b) regels omtrent VOG-verklaringen; c)
akkoordverklaring omtrent door NCG voorgeschreven modelovereenkomsten en d) toepasselijkheid
algemene voorwaarden en kaders zoals voorgeschreven in Groningen Maatregelen Catalogus.
Bedrijven die voldoen aan deze voorwaarden worden niet uitgesloten van deelname aan
de pool.

Vraag 11

Hoe gaat het met betalingen? Hoe worden depots gevuld en op basis waarvan? Hoeveel
(onder-)aannemers voeren wel werkzaamheden uit, maar krijgen niet of te laat betaald?

Antwoord 11

De NCG vult depots op basis van door de NCG te nemen subsidiebesluiten, bijvoorbeeld
op basis van de Regeling Versterken Gebouwen Groningen. Aannemers stellen voor betalingen
zelf een termijnschema op aan de hand van de geplande werkzaamheden. Zij krijgen op
basis van dit termijnschema betaald voor de prestatie die ze per termijn (correct)
leveren. Hiermee wordt de mate van voorfinanciering door aannemers tot een minimum
beperkt. De NCG heeft in 2021 97% van de facturen op haar naam binnen 30 dagen betaald.
Waar dit niet gelukt is, is er mogelijk vooruitlopend op een concrete opdrachtverlening
al werk uitgevoerd. Indien dit het geval blijkt, wordt vrijwel direct actie ondernomen
door de NCG om dit op te lossen.

Vraag 12

Hoeveel eigenaren hebben inmiddels een opdracht tot versterking verstrekt? Zijn dat
vooral woningbouwcorporaties of particuliere woningeigenaren?

Antwoord 12

De NCG heeft twee programma’s waarbinnen particuliere woningeigenaren zelf de opdracht
tot versterking verstrekken het programma Eigenaar Kiest Bouwer (EKB) en het programma
Heft in Eigen Hand/ Eigen Initiatief (HIEH/EI).

Binnen het programma EKB bevinden zich momenteel 192 adressen. Daarvan hebben eigenaren
van 21 adressen alsnog gekozen voor de NCG als opdrachtgever richting de aannemer.
De overige eigenaren verstrekken zelf de opdrachten aan aannemers. Hiervan hebben
15 eigenaren inmiddels ook de subsidie aangevraagd om de opdracht te verstrekken aan
een aannemer voor ontwerp en/of uitvoering. Voor vijf eigenaren is het gehele traject
afgerond.

Het programma HIEH/EI kent ruim 270 adressen. Hiervan zijn tot op heden 20 eigenaren
zelf uit het programma overgestapt naar met name de reguliere operatie, omdat zij
bijvoorbeeld de structuur van de reguliere operatie toch prettiger vonden. Van de
overgebleven groep van 250 adressen hebben 125 eigenaren tot op heden een opdracht
tot versterking verstrekt.

Woningbouwcorporaties verstrekken daarnaast voor bijna al hun woningen (10.600 adressen)
de opdracht volgens een werkwijze die lijkt op die van EKB.

Volledigheidshalve merk ik op dat eigenaren in batch 1588 ook zelf opdrachtgever zijn.
Onder het antwoord op vraag 2 vindt u een overzicht van de voortgang in deze batch.

Vraag 13

Hoe gaat het met de samenwerking tussen u, Bouwend Nederland, de Nationaal Coördinator
Groningen en de eigenaar?

Antwoord 13

Er is tussen mij, de NCG en Koninklijk Bouwend Nederland (KBNL) een gezamenlijk commitment
om tot versnelling te komen. Met de NCG werk ik eraan de planningen en de randvoorwaarden
te realiseren om de bouwcapaciteit optimaal te kunnen benutten. De NCG onderhoudt
hiertoe intensief contact met de bouwsector. Er is overleg over specifieke versterkingsprojecten,
bijvoorbeeld rondom de planning, maar ook over de operatie in het algemeen. NCG sluit
hiertoe op structurele basis aan bij het mkb-overleg van KBNL in Noord-Nederland.
Daarnaast zorgt de NCG voor continue begeleiding van eigenaar en bewoner gedurende
het versterkingstraject door een bewonersbegeleider. Deze is gedurende het eerste
aanspreekpunt voor de bewoner gedurende het hele versterkingstraject. Ook bij de trajecten
waarbij eigenaren zelf de opdracht tot versterking verstrekken, in «Eigenaar Kiest
Bouwer» en «Heft in Eigen Hand/ Eigen Initiatief», is de NCG als procesbegeleider
betrokken om een goede samenwerking tussen de verschillende partijen te borgen.

In november 2021 hebben de NCG en het Ministerie van BZK, in nauwe samenwerking met
KBNL, een bouwtop georganiseerd. Hier hebben bouwers duidelijk aangegeven wat zij
nodig hebben om hun beschikbare capaciteit in te kunnen zetten ten behoeve van de
versterkingsoperatie. Er is behoefte aan eenvoudigere procedures rondom contracten
en lagere administratieve lasten. Ook willen bouwers graag eerder in het versterkingsproces
aan tafel zitten, door te werken via bouwteams. Door met bouwteams te werken, kan
ook de eigenaar eerder inzicht krijgen in het versterkingstraject. Eind januari spreekt
de NCG opnieuw met de bouwsector om vervolg te geven aan de voorgestelde oplossingen
voor de gesignaleerde knelpunten. Hier kom ik later dit kwartaal uitgebreider op terug
in reactie op uw motie (Kamerstukken 2020–2021, 33 529, nr. 919).

Vraag 14

Wat is er uitgekomen van de beloofde vaart die de typologieaanpak zou brengen? Klopt
het dat de beoordeling ongeveer drie tot maximaal zes maanden duurt?4 Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord 14

Het klopt dat de beoordeling van een individueel gebouw met de NPR tussen de drie
en zes maanden kan duren. Daarbij moet elk individueel gebouw in de computer zorgvuldig
en handmatig worden gemodelleerd waarna het computerprogramma dat ingenieursbureaus
gebruiken gaat rekenen bij welke seismische belasting welke onderdelen van het gebouw
bezwijken. Het is om deze reden dat toegewerkt is naar de typologieaanpak, waarbij
gebouwen die gelijk zijn maar één keer worden doorgerekend.

De typologieaanpak zorgt voor meer vaart in het tempo waarmee gebouwen kunnen worden
beoordeeld. Voor meer dan 60% van de werkvoorraad van de NCG is een door het ACVG
gevalideerde typologie beschikbaar en aanvullende typologieën worden uitgewerkt. De
looptijd van opname tot indienen rapport is bij typologie korter dan de reguliere
procedure. Waar een reguliere procedure een gemiddelde looptijd van 163 dagen kent,
blijkt deze looptijd bij de typologie-aanpak in de praktijk gemiddeld 34 dagen.

Vraag 15

Bent u ervan op de hoogte dat 96 huizen in Tuikwerd, een wijk in Delfzijl, versterkt
zullen worden volgens een typologie-aanpak?

Antwoord 15

In de wijk Tuikwerd staan 1007 woningen. Daarvan zijn er inmiddels 279 beoordeeld
volgens de NPR. Deze woningen worden versterkt of de eigenaren kunnen kiezen voor
herbeoordeling. De overige 728 woningen zullen volgens de typologieaanpak beoordeeld
worden.

Vraag 16

Weet u dat het gaat om voormalige huurwoningen die grotendeels verkocht zijn, zowel
aan particulieren als aan investeerders?

Antwoord 16

Woningbouwcorporatie Acantus heeft in deze wijk inderdaad woningen verkocht aan verschillende
partijen.

Vraag 17

Wat vindt u er van dat de eigenaren mogen kiezen voor versterking of herbeoordeling
volgens de nieuwste Nederlandse-Praktijk-Richtlijn-normen (NPR-normen), maar dat er
per blok van zeven woningen eenzelfde keus moet plaatsvinden?

Antwoord 17

Het betreft in Tuikwerd constructief verbonden panden. Het is in de meeste gevallen
onvermijdelijk dat eigenaren van constructief verbonden panden, zoals bijvoorbeeld
rijtjeswoningen, eenzelfde keuze moeten maken. De versterking van zulke woningen kan
doorgaans enkel met een gezamenlijke versterking in de hele constructie worden gerealiseerd.
Mede omwille van de veiligheid dient een constructief verbonden bouwwerk daarom als
geheel te worden versterkt.

Eigenaren van wie de woningen constructief verbonden zijn, zullen daarom tot een gemeenschappelijke
keuze moeten komen voor versterking op basis van het oude versterkingsadvies of herbeoordeling.
Dit komt niet alleen in Tuikwerd voor, maar is een bekend gegeven op meerdere plekken
in de versterkingsoperatie. Dit vraagt steeds om een proces waarbij bewoners hun eigen
wensen kunnen meenemen, en ze tegelijkertijd met de buren tot een gezamenlijk plan
moeten komen. De NCG zal de buren hierbij ondersteunen en zal een zorgvuldig proces
opzetten waarbij eigenaren onderling overeenstemming kunnen bereiken over de te maken
keuze. Daarbij kan de NCG al een indicatie geven van de mogelijke uitkomst van een
herbeoordeling of het pand aan de veiligheidsnorm voldoet of niet. Ook kunnen deze
eigenaren advies inwinnen bij een onafhankelijke adviseur. Hierdoor kunnen eigenaren
een overwogen keuze maken. In het geval de buren verschillende wensen hebben en er
samen niet uit lijken te komen, zal de NCG zich blijven inspannen om via overleg en
bemiddeling met de eigenaren tot een gezamenlijke beslissing te komen.

Vraag 18

Wat vindt u ervan dat investeerders een vertragende factor zijn in óf de versterking,
óf de uitkering van de 30.000 euro? Wat vindt u ervan dat bewoners dus nog langer
moeten wachten?

Antwoord 18

In het kader van de bestuurlijke afspraken krijgen alle eigenaren van wie het adres
met verouderde inzichten is beoordeeld, de keuze om een nieuwe beoordeling aan te
vragen. Eigenaren hebben zes maanden de tijd om deze keuze te maken. Deze periode
is voor alle eigenaren gelijk. Doorverkoop van een woning heeft geen effect op deze
termijn.

Vraag 19

Wat zijn de gevolgen van dat wachten voor de bewoners, in ogenschouw nemend dat de
bouwkosten steeds stijgen en het leven duurder wordt?

Antwoord 19

Zoals ook blijkt uit de beantwoording van vraag 4 en vraag 5, worden de budgetten
voor de bouwkosten die nodig zijn voor de versterking geïndexeerd. Hiermee zorgt de
NCG ervoor dat bewoners geen eigen geld hoeven te investeren om een woning terug te
krijgen die naar aard, omvang en gebruik vergelijkbaar is.

Vraag 20

Deelt u de mening dat, wanneer er per huis een plan geweest zou zijn, de mensen die
de keuze vlot maken al op zijn minst verder zouden zijn dan nu?

Antwoord 20

Indien u bedoelt dat er in situaties zoals in Tuikwerd per individueel huis in plaats
van per constructief verbonden blok een versterkingsplan wordt gemaakt, deel ik die
mening niet. Zoals ook in het antwoord op vraag 17 beschreven, is het bij constructief
verbonden woningen in de meeste gevallen niet mogelijk om woningen individueel te
versterken. Ook een plan per huis zal daarom pas ten uitvoer kunnen worden gebracht
nadat dit is afgestemd op het plan voor het hele blok. Daarvoor is het nodig dat alle
eigenaren de tijd hebben gehad een weloverwogen beslissing te nemen.