Mededeling (uitstel antwoord) : Uitstel beantwoording vragen van het lid Eerdmans over dwang richting gemeenten om asielzoekers op te vangen

Mededeling van Staatssecretaris Van der Burg (Justitie en Veiligheid), mede namens
de Ministers van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en Justitie en Veiligheid
(ontvangen 11 februari 2022).

Vraag 1

Is er volgens het kabinet sprake van een asielcrisis? Zo ja, sinds wanneer en waarom
heeft u dit tot nu toe consequent ontkend richting de Kamer? Zo nee, waarom sprak
het kabinet in haar brief van 14 december, waarin gemeenten zonder juridische basis
met een «aanwijzing» werden gedwongen asielzoekers op te vangen, dan wél van een crisis?1

Vraag 2

Als er inmiddels ook volgens het kabinet sprake is van een crisis, wanneer is deze
dan weer ten einde? Welke criteria hanteert u hiervoor?

Vraag 3

Als de crisis in uw ogen verband houdt met de hoge asielinstroom, waarom gaf het kabinet
in antwoord op eerdere Kamervragen dan aan dat er geen grens is aan wat Nederland
aankan qua asielinstroom?2

Vraag 4

Klopt het dat u na uw beëdiging contact heeft gezocht met burgemeesters en/of voorzitters
van veiligheidsregio’s om aan te geven dat «een aanwijzing in deze vorm niet meer
zal voorkomen» en tevens te verzoeken om desondanks alsnog uitvoering te geven aan
de brief van 14 december 2021?

Vraag 5

Heeft u in het gesprek de mogelijkheid open gehouden dat in de toekomst in een andere
vorm alsnog aanwijzingen kunnen volgen? Zo ja, op welke wijze?

Vraag 6

Wat is de laatste stand van zaken met betrekking tot de asielopvang naar aanleiding
van de «aanwijzing» van 14 december 2021? Hoeveel burgemeesters en/of voorzitters
van veiligheidsregio’s hebben u inmiddels laten weten op dit moment geen opvolging
meer te willen geven aan de brief van 14 december 2021 nu gebleken is dat de juridische
basis ontbreekt? Om welke gemeenten en/of veiligheidsregio’s gaat dit en heeft u hen
gegarandeerd dat u dat besluit respecteert?

Vraag 7

Erkent u dat de landelijke overheid op dit moment geen enkel wettelijk middel tot
haar beschikking heeft om decentrale overheden te dwingen asielopvang te realiseren?
Zo nee, welk wettelijk middel heeft u dan wel?

Vraag 8

Bent u ermee bekend dat de Rotterdamse burgemeester Aboutaleb, tevens de voorzitter
van de Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond, in een brief uit hoofde van laatstgenoemde
functie aan gemeenten binnen de veiligheidsregio meldt dat het besluit om mee te werken
aan het realiseren van opvanglocaties in gemeenten «normaliter een college- c.q. raadsverantwoordelijkheid»
is, maar dat «in een crisissituatie en ter voorkoming van een dergelijke situatie
de burgemeester bijzondere en verregaande bevoegdheden heeft»?

Vraag 9

Op welke burgemeestersbevoegdheden wordt in dit kader gedoeld? Welke definitie van
crisissituatie is op deze bevoegdheden van toepassing? Zijn deze bevoegdheden tevens
van toepassing op crisissituaties die geen gemeentelijk maar een landelijk karakter
hebben, zoals het geval is bij een hoge asielinstroom? Waar zijn de genoemde bevoegdheden
en criteria wettelijk vastgelegd?

Vraag 10

Wordt hierbij gedoeld op niveau GRIP-3; de situatie binnen de GRIP-structuur waarbij
de burgmeester in actie komt omdat er sprake is van de bedreiging van het welzijn
van de bevolking binnen de gemeente? Zo ja, deelt u de conclusie dat hiervan geen
sprake is wanneer de landelijke overheid te maken krijgt met een hoge asielinstroom
en dat in dat kader derhalve geen beroep kan worden gedaan op GRIP-3? Zo nee, waarom
niet?

Vraag 11

Welke conclusie trekt u uit het feit dat zelfs bínnen de Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond
zeer verschillend wordt gedacht over de rol van gemeenten in de voorliggende casus,
getuige het feit dat de burgemeester van Albrandswaard heeft laten weten de noodopvang
te schrappen terwijl de burgemeesters van bijvoorbeeld Rotterdam en Barendrecht deze
wél conform de «aanwijzing» van 14 december 2021 uitvoeren?

Vraag 12

Hoe kan een hoge landelijke asielinstroom in Barendrecht en Rotterdam wél een crisissituatie
zijn (met bijbehorende vermeende bevoegdheden voor de burgemeesters om opvangplekken
te creëren), maar in Albrandswaard, waar de burgemeester het vraagstuk teruglegt bij
college en gemeenteraad, niet?

Vraag 13

Erkent u dat alleen dit grote verschil van inzicht al aantoont hoe arbitrair de veronderstelde
«bijzondere en verregaande bevoegdheden» voor burgemeesters in geval van een asielgerelateerde
«crisissituatie» zijn?

Vraag 14

Bent u ermee bekend dat de voorzitter van de Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond in
dezelfde brief aangeeft dat hij, indien gemeenten «blijvend geen uitvoering geven
aan de vordering tot medewerking», als voorzitter van de veiligheidsregio overweegt
zijn «verantwoordelijkheid op basis van de Wet Veiligheidsregio’s te nemen»?

Vraag 15

Op welke vordering tot medewerking doelt de voorzitter van de veiligheidsregio? Wie
heeft gemeenten binnen de context van asielopvang waartoe gevorderd en op basis van
welke wettelijke bevoegdheid?

Vraag 16

Welke bevoegdheden op basis van de Wet Veiligheidsregio’s heeft de voorzitter van
een veiligheidsregio om gemeenten de plicht tot asielopvang op te leggen? Om welke
wetsartikelen gaat dit?

Vraag 17

Hoe ziet dit er in de praktijk uit? Wanneer treden deze bevoegdheden in werking, wie
bepaalt aan de hand van welke criteria dat dit punt is aangebroken en welke concrete
stappen onderneemt de voorzitter van de veiligheidsregio in dat geval richting gemeenten?

Vraag 18

Deelt u de conclusie dat een hoge landelijke asielinstroom geen crisis is waar de
Wet Veiligheidsregio’s betrekking op heeft? Zo nee, welke definitie van crisis binnen
de Wet Veiligheidsregio’s heeft hier dan betrekking op?

Vraag 19

Doelt de voorzitter van de Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond in zijn brief op niveau
GRIP-4 wanneer hij het heeft over het nemen van zijn verantwoordelijkheid indien gemeenten
blijvend geen uitvoering geven aan de vordering tot medewerking? Zo ja, deelt u de
conclusie dat niveau GRIP-4 betrekking heeft op ramp- of crisissituaties die de gemeentegrenzen
bínnen een specifieke veiligheidsregio overstijgen -en dus niet op een situatie waarbij
de landelijke overheid wordt geconfronteerd met een crisis die geen betrekking heeft
op een specifieke veiligheidsregio? Deelt u tevens de conclusie dat in dit kader geen
beroep kan worden gedaan op niveau GRIP-4? Zo nee, waarom niet?

Vraag 20

Wilt u deze vragen afzonderlijk en binnen de gebruikelijke termijn beantwoorden?

Mededeling

Hierbij deel ik u, mede namens de de ministers van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
en van Justitie en Veiligheid, mede dat de schriftelijke vragen van het lid Eerdmans
(JA21), van uw Kamer aan de Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid over dwang
richting gemeenten om asielzoekers op te vangen (ingezonden 21 januari 2022) niet
binnen de gebruikelijke termijn kunnen worden beantwoord, aangezien nog niet alle
benodigde informatie is ontvangen.

Ik streef ernaar de vragen zo spoedig mogelijk te beantwoorden.