Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van der Plas over het niet handhaven van het vuurwerkverbod

Antwoord van Minister Yeşilgöz-Zegerius (Justitie en Veiligheid), mede namens de Staatssecretaris
van Infrastructuur en Waterstaat (ontvangen 8 februari 2022). Zie ook Aanhangsel Handelingen,
vergaderjaar 2021–2022, nr. 1459.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Boa's gaan vuurwerkverbod niet actief handhaven wegens
gebrek aan personeel»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Heeft u voorafgaand aan het besluit tot een vuurwerkverbod overleg gehad met handhavende
instanties? Zo ja, welke signalen heeft u toen gekregen dat het verbod wegens capaciteitsgebrek
mogelijk niet te handhaven zou zijn? En van wie kwamen deze signalen?

Antwoord 2

Voorafgaand aan het besluit tot een tijdelijk vuurwerkverbod heeft het Veiligheidsberaad
gevraagd of er weer een tijdelijk vuurwerkverbod zou komen vanwege de overbelasting
van de zorg. Op 18 november 2021 heeft het Veiligheidsberaad samen met de VNG een
brief gestuurd naar de Minister van JenV om ook voor de afgelopen jaarwisseling een
verbod op vuurwerk in te stellen vanwege de druk op de zorg. Met de politie is overlegd
over de handhavingsconsequenties van een jaarwisseling met en zonder een tijdelijk
vuurwerkverbod. Uit deze overleggen kwam naar voren dat handhaving van het verbod
– onder andere door de enorme druk op de handhavende diensten vanwege de Covid-19-pandemie –
minder eenvoudig zou zijn dan onder normale omstandigheden. Om die reden hebben OM
en politie ervoor gekozen om in geval van schaarste aan capaciteit voorrang te geven
aan het beschermen van hulpdiensten en burgers boven het handhaven van het vuurwerkverbod
of de coronamaatregelen.

Vraag 3

Waren bij u al voor de jaarwisseling berichten bekend van gemeenten waar de lokale
driehoek aangegeven heeft niet actief te zullen handhaven, enkel bij gewelddadige
situaties of zware incidenten?

Antwoord 3

Onze overtuiging is dat de lokale driehoeken de door de politie gehanteerde prioritering
steunden om voorrang te geven aan de inzet voor de veiligheid van burgers en hulpverleners
boven handhaving van het vuurwerkverbod en de coronamaatregelen. De handhaving van
de coronamaatregelen en het tijdelijk vuurwerkverbod moest door grenzen aan de beschikbare
capaciteit veelal beperkt blijven tot handhaven van calamiteiten bij en escalaties
van overtredingen van het vuurwerkverbod of de coronamaatregelen.

Vraag 4

Heeft u contact gehad met de burgemeesters van alle gemeenten voorafgaand aan het
besluit tot een vuurwerkverbod? Indien ja: welke geluiden omtrent de haalbaarheid
van handhaving heeft u in dat overleg ontvangen? Zo nee: waarom niet?

Antwoord 4

Op 18 november jl. heeft het Veiligheidsberaad samen met de VNG een brief gestuurd
naar de Minister van JenV om ook voor de afgelopen jaarwisseling een verbod op vuurwerk
in te stellen vanwege de druk op de zorg. In die brief hebben het Veiligheidsberaad
en de VNG geen zorgen geuit over de handhaafbaarheid van het verbod.

Zie verder het antwoord op vraag 2.

Vraag 5

Wat heeft u met deze signalen gedaan?

Antwoord 5

Deze signalen zijn betrokken bij het besluit om te komen tot een tijdelijk vuurwerkverbod.

Vraag 6

Zijn deze signalen op enig moment een overweging geweest om het vuurwerkverbod in
te trekken? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 6

De ontvangen signalen gaven geen aanleiding om het intrekken van het tijdelijke vuurwerkverbod
te overwegen.

Vraag 7

Kunt u aangeven in welke mate het vuurwerkverbod er voor gezorgd heeft dat burgers
in met name België, en zelfs in Polen, veelal zwaarder vuurwerk dan het in Nederland
oorspronkelijk toegestane siervuurwerk hebben gekocht?

Antwoord 7

Er is geen excuus voor Nederlanders om vuurwerk, dat op dat moment illegaal in ons
land was, in het buitenland te kopen, hoe teleurstellend een tijdelijk verbod ook
geweest kan zijn. Het vervoeren en afsteken van consumentenvuurwerk was deze jaarwisseling
immers verboden vanwege corona met als doel om de zorg te ontlasten. Er zijn geen
cijfers bekend over de totale hoeveelheid vuurwerk dat in het buitenland is gekocht.
Evenmin is bekend welk aandeel van het vuurwerk gekocht in het buitenland als zwaar
en/of illegaal in ons land is aangemerkt. In antwoord op Kamervragen van het lid Van
der Plas (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 1440) heb ik aangegeven dat een deel van het vuurwerk dat in het buitenland wordt gekocht
in ons land verboden is, ook zonder het recente tijdelijke vuurwerkverbod. Nederland
hanteert voor consumentenvuurwerk extra beperkingen ten opzichte van het Europese
beleid. Vuurwerkaankopen in het buitenland voldoen daarom niet altijd aan de Nederlandse
regels. Het is bekend dat jaarlijks Nederlanders het vuurwerkbesluit proberen te omzeilen
door online of in het buitenland zwaarder vuurwerk te kopen dan in Nederland is toegestaan.
Het Openbaar Ministerie houdt cijfers bij van het aantal kilogram inbeslaggenomen
vuurwerk. In heel 2021 is 205.904 kilogram in beslag genomen. In heel 2020 was dat
122.815 kg en in 2019 61.429 kg.

Vraag 8

Weegt het positieve effect van het vuurwerkverbod (minder slachtoffers op de spoedeisende
hulp (SEH)) op tegen de negatieve gevolgen ervan qua overlast, illegale handel, vuurwerkslachtoffers
en verschuiving naar alternatieve vormen van knalwerk?Zo ja, Kunt u dit onderbouwen?

Antwoord 8

Ja, zoals in de brief van 7 januari 2022 over het landelijk beeld van de jaarwisseling
21/22 (Kamerstuk 28 684, nr. 690) en de antwoorden op de Kamervragen van het lid Van der Plas (BBB)is aangegeven was
het tijdelijk vuurwerkverbod ingesteld om de zorg te ontzien. Dat verbod heeft effect
gehad, zij het minder dan tijdens de jaarwisseling 2020–2021 toen er vanwege Covid-19
pandemie ook een tijdelijk vuurwerkverbod gold. Vergeleken met de meest recente jaarwisseling
zonder tijdelijk vuurwerkverbod, namelijk de jaarwisseling van 2019–2020, zijn de
letselcijfers met 40% gedaald. Uit de rapportage van de politie2 blijkt dat er, zowel in vergelijking met de vorig jaarwisseling als in vergelijking
met het gemiddelde van de afgelopen vier jaarwisselingen, minder incidenten waren
waarop inzet door de politie is gepleegd. De politie hanteerde in geval van schaarste
de eerder genoemde prioritering van de veiligheid van burgers en hulpverleners boven
het handhaven van de coronamaatregelen en het vuurwerkverbod. Opvallend in de politiecijfers
is de toename van het aantal (zware) mishandelingen en bedreigingen ten opzichte van
vorig jaar, zij het dat het aantal vrijwel identiek is aan het gemiddelde over de
afgelopen 4 jaarwisselingen. Er waren meer overlastmeldingen in de wijk dan het gemiddelde
de afgelopen vier jaar maar minder dan vorig jaar.

Vraag 9

Snapt u dat het vertrouwen in de overheid en het draagvlak in de samenleving verder
onder druk komen door te staan door het op het laatste moment instellen van een vuurwerkverbod
dat vervolgens niet gehandhaafd wordt? En welke invloed heeft dat volgens u op het
vertrouwen in de rechtsstaat en de overheid in het algemeen?

Antwoord 9

Ik begrijp heel goed dat het voor veel mensen erg teleurstellend is dat er een vuurwerkverbod
is ingesteld. Het doel van het instellen van het tijdelijke vuurwerkverbod was het
ontlasten van de zorg. De grilligheid van de Covid-19-pandemie maakt dat het niet
verantwoord is lang voor de jaarwisseling een beslissing te nemen over een tijdelijk
vuurwerkverbod. Wij staan achter de prioritering van OM en politie om in geval van
schaarse handhavingscapaciteit voorrang te geven aan het beschermen van mensen. Uit
de cijfers van de politie over het landelijk beeld van de jaarwisseling3 blijkt dat ook is gehandhaafd op vuurwerk. Uit de cijfers van in beslag genomen vuurwerk4 blijkt dat tot en met de laatste week van het jaar vuurwerk in beslag is genomen.

Vraag 10

Wilt u zo snel mogelijk de complete afzonderlijke cijfers van ziekenhuisopnames, IC-opnames,
en patiënten op de spoedeisende hulp van 31-12-2021 en 01-01-2022 aan de Tweede Kamer
toesturen met de redenen van opname en/of behandeling in procenten weergegeven? Graag
uitgesplitst in vuurwerk dat normaal gesproken in Nederland zou zijn toegestaan en
al eerder als illegaal verklaard vuurwerk. En ook graag – voor zover bekend – de aard
van de verwondingen, per vuurwerktype.

Antwoord 10

De genoemde cijfers vindt u in het rapport Ongevallen met vuurwerk, jaarwisseling
2021–2022 dat op 7 januari naar Uw Kamer is verzonden5. Gegevens over IC-opnamen zijn niet beschikbaar. De rapportage met een aanvullende
analyse van de letselcijfers van afgelopen jaarwisseling zal in het tweede kwartaal
van 2022 naar uw Kamer verzonden worden.

Vraag 11

Kunt u aangeven of u en de Veiligheidsregio’s het vuurwerkverbod in Nederland een
succes vonden of niet en kunt u dit onderbouwen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 11

Doel van het tijdelijke vuurwerkverbod was het ontlasten van de zorg vanwege de Covid-19-pandemie.
Het tijdelijke vuurwerkverbod heeft ook dit jaar weer gezorgd voor substantieel minder
druk op de zorg door vuurwerkslachtoffers. Het verbod is doeltreffend geweest. Vergeleken
met de jaarwisseling van 2020–2021 – toen er eveneens sprake was van een tijdelijk
vuurwerkverbod – zijn er echter wel meer vuurwerkslachtoffers gevallen, echter nog
steeds 40% minder dan in de laatste jaarwisseling voor corona.

Vraag 12

Kunt u deze vragen één voor één beantwoorden en binnen twee weken aan ons doen toekomen?

Antwoord 12

De vragen zijn zo snel mogelijk beantwoord.