Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Tjeerd de Groot over zwendelkruiden

Antwoord van Minister Kuipers (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen 28 januari
2022). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 1241.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Vooral zout, meel en suiker in kruidenmixen, maar nauwelijks
kruiden» en het achterliggende onderzoek van de Consumentenbond?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Bent u het eens dat het bij de kruiden uit de steekproef, waarin soms slechts 0,04
procent kruiden zitten, gaat om consumentenmisleiding, gezien de naam kruidenmix doet
vernoemen dat dit het hoofdproduct is en de prijzen soms kunnen oplopen tot 100 euro
per kilo per product voor bijvoorbeeld uienpoeder? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 2

Ik ben het met u eens dat 0.04% kruiden in een kruidenmix erg weinig is. In het verleden
heeft de NVWA producenten hierop al aangesproken. Ook wijs ik de producenten op hun
verantwoordelijkheid om transparant te zijn in de informatie over de samenstelling
van hun producten en de consument op een eerlijke en objectieve wijze te informeren
over de samenstelling van de voedingsmiddelen en de consument niet op het verkeerde
been te zetten door te suggereren dat het product uitsluitend kruiden bevat. Anderzijds
moet de consument zich ervan bewust zijn dat een kruidenmix meer dan alleen kruiden
bevat. Door de ingrediëntendeclaratie goed te lezen, kan de consument zich hiervan
vergewissen.

Vraag 3

Bent u het eens dat producten waar slechtst 0,04 tot 12 procent kruiden inzitten,
geen kruidenmix mogen heten?

Antwoord 3

De informatievoorziening op de verpakking van de producten die door de Consumentenbond
zijn onderzocht voldoen aan de vereisten van de Europese Verordening voor voedselinformatie
voor consumenten (EU) 1169/2011 (etiketteringsverordening). De exacte samenstelling
van de kruidenmix is te lezen in de ingrediëntendeclaratie, daarmee voldoet het etiket
aan de vereisten vanuit de etiketteringsverordening.

Vraag 4

Hoe reflecteert u op de conclusie van de steekproef dat in sommige kruidenmixen al
meer dan de helft van de dagelijkse behoefte aan zout zit en mixen voor bijvoorbeeld
salade ook veel suiker bevatten? Bent u het eens dat deze consumentenmisleiding kan
leiden tot schadelijke gevolgen voor de gezondheid?

Antwoord 4

Het is van belang dat levensmiddelenfabrikanten werken aan het verbeteren en gezonder
maken van de samenstelling van bewerkte producten. Dit sluit aan bij de afspraak in
het Regeerakkoord over het verkennen van bindende afspraken met de industrie over
gezondere voedingsmiddelen. Het verminderen van de hoeveelheden zout, suiker en verzadigd
vet bij bewerkte producten draagt bij aan vermindering van inname van deze voedingsstoffen
en levert gezondheidswinst op. Het is daarom goed dat de producenten ook bij producten
zoals kruidenmixen werken aan een vermindering van de hoeveelheid zout. Alhoewel de
informatie op het etiket van de kruidenmix op grond van de wetgeving feitelijk correct
is, is het niet ondenkbaar dat consumenten zich niet bewust zijn van de grote hoeveelheden
zout in de kruidenmix.

Vraag 5

Welke stappen gaat u zetten, of heeft u reeds gezet, om deze misleiding in de toekomst
te voorkomen?

Antwoord 5

Het voorkomen van misleiding van de consument (via etikettering op levensmiddelenverpakkingen)
is iets waar mijn voorgangers zich in de afgelopen jaren hard voor hebben gemaakt.
Zo is er in samenwerking met de NVWA voor gezorgd dat de etiketteringswetgeving duidelijk
wordt uitgelegd in een handboek etikettering van levensmiddelen, die op de NVWA-website
is te vinden. Hiermee wordt beoogd dat fabrikanten de interpretatie van etiketteringswetgeving
kunnen nalezen en beter de wetgeving naleven. Momenteel wordt nog gewerkt aan richtlijnen
voor de vermelding van termen op het etiket, die de consument mogelijk kunnen misleiden.
Zo zijn bijvoorbeeld nadere regels gesteld aan het begrip «volkoren». Daarnaast wordt
binnenkort de nieuwe aanpak van productverbetering bekend gemaakt, waarmee we proberen
te voorkomen dat consumenten via bewerkte producten een teveel aan zout, suiker en
verzadigd vet innemen. De vernieuwde aanpak moet ertoe leiden dat in 2030 over de
gehele breedte van bewerkte productgroepen verbetering is gerealiseerd in de samenstelling.
Ook laat ik momenteel een ambtelijke verkenning uitvoeren naar opties om afspraken
over productverbetering ook juridisch afdwingbaar te maken, mocht dit in de toekomst
wenselijk zijn. Dit sluit aan bij de afspraak in het Coalitieakkoord over het verkennen
van bindende afspraken met de industrie over gezondere voedingsmiddelen.

Vraag 6

Klopt het dat zonder vermelding van bepaalde ingrediënten op de voorkant van de verpakkingen,
het vernoemen van hoeveelheden achterwege mag blijven bij de ingrediëntenbeschrijving
op de achterkant van de verpakking? Bent u het eens dat dit een negatieve prikkel
kan opleveren met betrekking tot consumentenmisleiding? Zo nee, waarom niet? Zo ja,
bent u van plan hier stappen op te ondernemen?

Antwoord 6

Dat klopt. De ingrediëntendeclaratie moet op de achterzijde volledig en op volgorde
staan van meest gebruikte tot het minst gebruikte ingrediënt. Het daarbij specifiek
kwantificeren van de hoeveelheden die gebruikt zijn is optioneel. Ik ben niet van
mening dat dit een negatieve prikkel oplevert en consumenten kan misleiden. De consument
kan namelijk nagaan uit welke ingrediënten het product voornamelijk bestaat. Daarbij
zijn eventuele ingrediënten, zoals het aanwezige zout, ook aangegeven in de voedingswaarde
tabel.

Vraag 7

Klopt het dat uienpoeder onder de noemer van kruiden laten vallen, niet in strijd
is met de Warenwet? Zo ja, kunt u toelichten of dit gebaseerd is op een onderzoek
naar de consumentenbeleving?

Antwoord 7

In het Warenwetbesluit Specerijen en Kruiden staat beschreven wat onder kruiden en
specerijen moet worden verstaan: delen van planten die aromatisch smaken of ruiken
dan wel een scherpe smaak bezitten, en die bestemd zijn om aan eet- en drinkwaren
te worden toegevoegd. Ui(poeder) voldoet aan deze omschrijving, het is dan ook niet
in strijd met de wet om uienpoeder onder de noemer kruid/specerij te verhandelen.
Dit is niet gebaseerd op een onderzoek naar de consumentenbeleving.

Vraag 8

Bent u van mening dat de wet hiermee voldoende de consumentenbeleving borgt? Zo nee,
welke stappen gaat u nemen om de consumentenbeleving beter te borgen in de Warenwet,
zodat dit soort consumentenmisleiding voorkomen kan worden?

Antwoord 8

Ja, ik ben van mening dat de Warenwet de consumentenbeleving voldoende borgt. Op het
moment dat wij van mening zijn dat de Warenwet de consumentenbeleving niet meer voldoende
borgt of als wij meerdere signalen krijgen, dan zullen we uiteraard altijd kijken
naar of en hoe dit opgelost kan worden. Zo hebben we in het verleden al meerdere aanpassingen
en wijzigingen kenbaar gemaakt. Een voorbeeld hiervan is het Warenwetbesluit Meel
en Brood, waarin is gedefinieerd wat onder meergranen, volkoren, witbrood, bruinbrood
en speltbrood wordt verstaan.

Vraag 9

Deelt u de mening dat de gezondheidswaarde en hoeveelheden van deze producten prominent
op de verpakking moeten staan, zodat de consument zich ervan bewust is dat deze producten
nadelige gezondheidseffecten kunnen hebben en het product voornamelijk uit een goedkoper
bestanddeel bestaat? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 9

Ik deel de mening dat de gezondheidswaarde en hoeveelheden van de ingrediënten op
de verpakking van producten moet staan. Dit en andere vereisten zijn opgenomen in
de Europese Verordening voor voedselinformatie aan consumenten ((EU) 1169/2011). De
producent is verantwoordelijk om aan deze vereisten te voldoen en dus de gezondheidswaarde
en ingrediëntenlijst correct te vermelden. De goed geïnformeerde consument kan zich
op het etiket vergewissen van de samenstelling van het product.

Vraag 10

Kunt u deze vragen elk afzonderlijk en zo spoedig mogelijk beantwoorden?

Antwoord 10

Ja.