Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Pouw-Verweij en Omtzigt over de mogelijke uitbreiding van het coronatoegangsbewijs (ctb), dat als bijlage was verstopt in een reactie van 21 december 2021 van de minister op de motie-Den Haan c.s. over geen groen vinkje in de CoronaCheck-app bij een besmetting (Kamerstuk 25295-1540)

Antwoord van Minister Kuipers (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen 25 januari
2022).

Vraag 1

Is het juist dat de Begeleidingscommissie Digitale Ondersteuning Bestrijding Covid-19
(Begeleidingscommissie), waarin zo’n vijftien deelnemers zitten met kennis van onder
meer epidemiologie, virologie, technologie, privacy en veiligheid, het Ministerie
van VWS adviseert over de digitale ondersteuning bij de bestrijding van het coronavirus?

Antwoord 1

Dat klopt.

Vraag 2

Ligt het voor de hand om deze Begeleidingscommissie om advies te vragen over de wetsvoorstellen
met betrekking tot uitbreiding van het ctb1 en de invoering van 2G2? Indien dat het geval is, waarom hebt u dat desalniettemin nagelaten?

Antwoord 2

Mijn ambtsvoorganger heeft in 2020 de onafhankelijke en multidisciplinaire Begeleidingscommissie
Digitale Ondersteuning Bestrijding Covid-19 (DOBC) ingesteld om gevraagd en ongevraagd
te adviseren over de ontwikkeling en inzet van de (mobiele) applicatie CoronaMelder
en eventuele andere digitale middelen die kunnen bijdragen aan de bestrijding van
COVID-19. Gedurende de pandemie is dit nader gespecificeerd naar ook advisering over
GGD-Contact en de CoronaCheck-app. Het ligt niet voor de hand dat de Begeleidingscommissie
adviseert over de genoemde wetsvoorstellen, omdat zowel de uitbreiding van het ctb,
alsook de invoering van 2G, beleidskeuzes zijn die buiten de reikwijdte van de opdracht
van de Begeleidingscommissie liggen.

Vraag 3

Deelt u de mening dat het advies van de Begeleidingscommissie over de mogelijke uitbreiding
van het ctb wezenlijke informatie is waarover de Kamer hoort te beschikken bij het
vormen van een oordeel over de memorie van toelichting op de drie genoemde wetsvoorstellen
over uitbreiding van het ctb en de invoering van 2G?

Antwoord 3

Het 29ste advies van de Begeleidingscommissie gaat nader in op de digitale toepassing van de
CoronaCheck-app, welke de inzet van ctb’s ondersteunt. Dit advies gaat daarbij specifiek
in op de technische implicaties en overwegingen omtrent onder andere privacy en security
en staat daarmee los van de memorie van toelichting op de drie genoemde wetsvoorstellen.
Het meesturen van dit advies bij de genoemde wetsvoorstellen leek daarom op dat moment
niet wezenlijk voor de voorbereiding hierop. Er is voor gekozen deze op te nemen in
een eerstvolgende brief, tezamen met advies 30 van de commissie die eenzelfde inhoudelijke
technische reactie behoeft.

Vraag 4

Waarom hebt u nagelaten het advies van de Begeleidingscommissie van 19 november 2021,
voorzien van een inhoudelijke reactie op de daarin ingebrachte overwegingen en bedenkingen,
naar de Kamer te sturen als relevante informatie, onder meer voor de inbrengen voor
het nader verslag bij de drie wetsvoorstellen op 5 januari 2022, en hebt u dit advies
in plaats daarvan echter verstopt als summier vermelde bijlage in uw reactie op een
motie over het niet verstrekken van een groen vinkje in de CoronaCheck-app bij een
besmetting van 21 december 2021?3

Antwoord 4

Zoals in het antwoord op vraag 3 geschreven gaat het advies van de Begeleidingscommissie
nader in op de digitale toepassing die de inzet van de ctb’s ondersteunt en technische
implicaties en overwegingen hierbij. Dit staat daarmee los van de drie genoemde wetsvoorstellen.
In het bijzonder wijst de commissie op het feit dat een «groen vinkje» in de CoronaCheck-app
statisch is en bij volledig gevaccineerde personen niet automatisch betekent dat deze
persoon ook niet besmettelijk is. De commissie draagt daarbij aan te onderzoeken hoe
het «groene vinkje» dynamischer kan worden gemaakt zonder hierbij afbreuk te doen
aan privacy en toegankelijkheid, waarbij in lijn met de epidemiologische situatie
kan worden besloten op basis waarvan een ctb wordt uitgegeven en geldig is.

Mijn ambtsvoorganger heeft dit advies – tezamen met het 30e advies van de Begeleidingscommissie – ter harte genomen en toegepast in zijn onderzoek
omtrent de aangenomen motie Den Haan c.s. (over geen groen vinkje in de CoronaCheck-app
bij een besmetting4). Hierbij is onderzocht wat de mogelijkheden en overwegingen zijn in de uitvoering
van deze motie waarin de regering wordt verzocht de techniek van de CoronaCheck app
aan te passen zodat mensen die gevaccineerd zijn en daarna besmet raken geen QR-code
krijgen in de periode dat zij in isolatie moeten. Er is bewust voor gekozen om de
commissieadviezen 29 en 30 bij deze brief op te nemen gezien beide adviezen eenzelfde
inhoudelijke technische reactie behoeven op het gebied van het in stand houden van
de hoge eisen van gegevensbescherming in relatie tot aanpassing van geldigheid van
een ctb. In de vreactie op de motie Den Haan is daarbij dus wel degelijk ook een inhoudelijke
reactie gegeven op beide adviezen van de Begeleidingscommissies.

Vraag 5

Wat is de consequentie van het niet voldoen aan de actieve informatieplicht aan de
Kamer, nu het advies van de Begeleidingscommissie niet op ordelijke wijze kan worden
betrokken bij de schriftelijke voorbereiding van de besluitvorming over de genoemde
wetsvoorstellen?

Antwoord 5

Zoals aangegeven in mijn antwoord op vraag 3 en 4 voorzie ik hierin geen consequenties.

Vraag 6

Kunt u alsnog gemotiveerd ingaan op de constatering van de Begeleidingscommissie dat
het ctb inzetten als toegangsmiddel om zonder additionele sneltest werkplekken te
heropenen ertoe leidt dat besmette personen gedurende de werkdag andere personen kunnen
besmetten?

Antwoord 6

Het klopt inderdaad dat een geldige QR-code in de app (zogeheten «groene vinkje»)
bij volledig gevaccineerde personen niet automatisch betekent dat deze persoon ook
niet besmettelijk is. Sinds de invoering heeft het ctb als doel om eerder, meer mogelijk
te maken en de maatschappij (langer) open te houden. Hierbij geldt dat de inzet van
het ctb het besmettingsrisico op een ctb-plichtige locatie of bij een ctb-plichtige
activiteit kan verlagen, maar hier altijd restrisico’s op transmissie van het virus
zal blijven bestaan. Dit ondanks dat mensen gevaccineerd, getest of recent hersteld
zijn. Het klopt daarmee dat het risico bestaat dat een gevaccineerde persoon toch
drager is van het virus en, zoals u schrijft, gedurende een werkdag anderen kan besmetten.
Zoals in mijn laatste kamerbrief ook geschreven5, verwacht ik – mede gegeven de laatste inzichten – dat de effectiviteit van het ctb
sterk afhankelijk is van de epidemiologische situatie. Bovendien – zoals ook aangegeven
in de beantwoording op eerdere schriftelijke vragen6 – zie ik het als de eigen verantwoordelijkheid van mensen om rekening te houden met
anderen en zich bij een eventuele besmetting aan de op dat moment geldende richtlijnen
en basisregels te houden. Bij een positieve testuitslag (gevaccineerd of ongevaccineerd)
ga je thuis in isolatie, ga je niet naar buiten en gebruik je dus zeker niet de QR-code
voor toegang.

Vraag 7

Kunt u alsnog gemotiveerd ingaan op de oproep van de Begeleidingscommissie om met
het oog op het wantrouwen onder de bevolking digitale drang te voorkomen en aan niet
digitale dan wel analoge middelen de voorkeur te geven boven technologie?

Antwoord 7

Ik onderschrijf de oproep van de Begeleidingscommissie om digitale drang te voorkomen.
Toegankelijkheid en inclusiviteit zijn voor mij daarbij ook belangrijke aspecten.
Naast de CoronaCheck-app ter ondersteuning van de inzet van ctb’s is van begin af
aan ook ingezet op alternatieve routes voor mensen die de app niet willen of kunnen
gebruiken. Er zijn daarbij meerdere alternatieven beschikbaar waarbij geen smartphone
en/of internet nodig zijn voor het aanmaken van een bewijs.

Vraag 8

Kunt u alsnog gemotiveerd ingaan op het advies van de Begeleidingscommissie om het
ctb met het oog op een doeltreffende werking alleen nog te verstrekken op basis van
een negatieve test, wat een dynamische coronapas wordt genoemd, nu genoegzaam duidelijk
is dat vaccins niet volledig tegen besmetting beschermen terwijl de mate van bescherming
significant daalt?

Antwoord 8

De Begeleidingscommissie wijst hier op het feit dat een «groen vinkje» in de CoronaCheck-app
statisch is en draagt aan te onderzoeken hoe het ctb dynamischer kan worden gemaakt
door ook – breder dan de oplossing die de motie Den Haan voorstelt – te kijken op
basis waarvan een ctb wordt uitgegeven en geldig is. Zoals in de schriftelijke reactie
op de aangenomen motie benoemd zal ik in een later stadium op dit specifieke aspect
van het advies van de Begeleidingscommissie terugkomen.

Vraag 9

Kunt u alsnog gemotiveerd ingaan op de oproep van de Begeleidingscommissie, die kort
samengevat erop neerkomt om niet tot een grootschalige uitrol van het ctb over te
gaan en zodoende te voorkomen dat het huidige en toekomstige vertrouwen in digitale
overheidshulpmiddelen ter bestrijding van ziektes of andere calamiteiten blijvend
schade oploopt?

Antwoord 9

De keuze voor een bredere inzet van het ctb is een keuze van kabinet en parlement.
De drie wetsvoorstellen die onder andere de verbreding van de inzet van het ctb mogelijk
kunnen maken, liggen momenteel ter behandeling nog voor bij uw Kamer. Het ligt niet
voor de hand dat de Begeleidingscommissie hierover adviseert, omdat de uitbreiding
van het ctb beleidskeuzes zijn die buiten de reikwijdte van de opdracht van de Begeleidingscommissie
liggen. Zoals in de beantwoording op eerdere vragen geschreven is in de reactie op
de aangenomen motie Den Haan inhoudelijk gereageerd op de adviezen van de Begeleidingscommissie
die ten grondslag liggen aan de oproep die zij hebben gedaan, waarbij het gaat om
het «groene vinkje» in de CoronaCheck-app en het dynamisch maken hiervan, als ook
het publieksvertrouwen in digitale middelen. Ik ben het verder met de Begeleidingscommissie
eens dat er prudent moet worden omgegaan met de inzet van digitale middelen waarbij
te allen tijde moet worden afgewogen of een digitale oplossing het juiste middel is
om in een bepaalde context en situatie toe te passen.

Vraag 10

Kunt u ingaan op het advies van de Begeleidingscommissie van 8 februari 2021 waarin
wordt gepleit voor meer toezicht op de beveiliging van nieuwe covid-dataknooppunten;
verbindingen dus tussen commerciële testbedrijven alsook tussen de GGD’en en het RIVM?7

Antwoord 10

Zoals ik uw Kamer heb geïnformeerd in de kamerbrief van 23 februari 2021, heeft de
Regiegroep Digitale Ondersteuning Test- en Traceerketen (DOTT) dit advies van de Begeleidingscommissie
destijds ontvangen. Het advies is door de regiegroep meegenomen in de uitvoering van
één van de verbeterplannen die zij hebben opgesteld in navolging op de datadiefstal
bij de GGD dat begin 2021 plaatsvond.

In nadere reactie op het advies om meer toezicht op de beveiliging van covid-dataknooppunten
en verbindingen te realiseren deel ik graag het volgende: op dit moment monitor ik
voortdurend of er dreigingen of kwetsbaarheden zijn in de systemen die VWS zelf heeft
ontwikkeld en levert. Dit zodat de veiligheid van gegevens kan worden gewaarborgd
en fraude kan worden herkend. Dit doe ik met behulp van de Kwetsbaarheden Analyse
Tool (KAT) waarover mijn ambtsvoorganger uw vaste commissie Digitale Zaken kort geleden
een brief heeft doen toekomen.8 Daarnaast worden strenge aansluitvoorwaarden gesteld aan testaanbieders die aangesloten
willen worden op de CoronaCheck-app. Na aansluiting is een testaanbieder allereerst
zelf verantwoordelijk voor het loggen en monitoren van de eigen systemen. Mijn ministerie
monitort in het kader van stelselcontrole daarnaast zelf ook of aangesloten partijen
de voorwaarden naleven. Met pentesten wordt onderzocht of er kwetsbaarheden zijn die
moeten worden opgelost. Voor andere partijen, zoals ook GGD’en en RIVM geldt uiteraard
dat de verantwoordelijkheid om zorg te dragen voor beveiliging en monitoring hierop
primair daar belegd is.

Vraag 11

Kunt u aangeven wat u hebt ondernomen om een datalek te voorkomen, in de wetenschap
dat de Begeleidingscommissie bij herhaling op dit gevaar heeft gewezen, reeds ruim
voordat dit zich daadwerkelijk voordeed bij de GGD?

Antwoord 11

De GGD GHOR heeft primair gezien de verantwoordelijkheid om zorg te dragen voor de
eigen systemen. Zoals mijn ambtsvoorganger over het specifieke datalek waaraan u refereert
reeds aan uw Kamer heeft geschreven, hebben de verschillende waarborgen die er al
zijn ten behoeve van de omgang met gegevens deze datadiefstal niet kunnen voorkomen.
Voor een tijdlijn met de historie van deze specifieke casus als ook implicaties en
acties die naar aanleiding hiervan zijn ondernomen, verwijs ik u graag naar de kamerbrief
die op 2 februari 2020 aan uw Kamer is toegestuurd.9

Vraag 12

Bent u bereid om bovenstaande vragen afzonderlijk en binnen tien dagen te beantwoorden?

Antwoord 12

Ik heb ernaar gestreefd uw vragen zo snel als mogelijk te beantwoorden.