Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Nispen over signalen van slechte zorg, fraude en hoge salarissen bij een instelling die zorg zou moeten leveren aan ex-gedetineerden

Antwoord van Minister Weerwind (Rechtsbescherming) (ontvangen 24 januari 2022). Zie
ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 1231.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht waaruit blijkt dat het met de zorg bij het Enschedese
Zorg en Research slecht gesteld was, maar de eigenaar financieel binnenliep? Kunt
u aangeven of deze signalen bij u bekend waren en zo ja, hoe lang al?1
2

Antwoord 1

Ja, ik heb hiervan kennisgenomen. De signalen die zijn genoemd in de berichtgeving
waren bekend bij de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI). De eerste signalen vanuit
ketenpartners zijn in maart 2020 geuit.

Vraag 2

Kunt u aangeven wat u precies gedaan heeft met de zorgen die de Reclassering bij uw
ministerie heeft uitgesproken over de kwaliteit van zorg bij Zorg en Research en wanneer
de reclassering deze zorgen voor het eerst heeft geuit?

Antwoord 2

De reclassering heeft deze zorgen voor het eerst geuit in september 2020. Mede op
basis van de signalen van ketenpartners, waaronder de reclassering en gemeente Enschede,
is DJI op 13 juli 2021 een materiele controle gestart naar de kwaliteit en rechtmatigheid
van de door deze zorgaanbieder geleverde en gedeclareerde zorg. DJI heeft besloten
het contract niet te verlengen. De zorgaanbieder heeft vervolgens een kort geding
aangespannen tegen DJI en vorderde daarbij het contract alsnog te verlengen. De rechter
heeft deze vordering afgewezen.3 Het contract liep dus van rechtswege af op 31 december 2021.

Vraag 3

Vindt u dat het toezicht op deze instelling voldoende was? Zo ja, waaruit blijkt dat?

Antwoord 3

Gedurende de contractperiode borgt DJI middels contractmanagement of zorgaanbieders
nog steeds aan de geldende eisen voldoen. Indien het contractmanagement daar aanleiding
toe geeft, kan DJI nader onderzoek instellen, een verbeterplan vragen of zelfs besluiten
geen patiënten meer te plaatsen. Zoals vermeld in het antwoord op vraag 2 was er aanleiding
om dit naderonderzoek te starten naar de kwaliteit en rechtmatigheid van de door deze
zorgaanbieder geleverde en gedeclareerde zorg. Daarmee heeft DJI opvolging gegeven
aan de ontvangen signalen.

Vraag 4

Bent u het er mee eens dat geld dat voor zorg, begeleiding en het voorkomen van nieuwe
criminaliteit bestemd is, niet zou moeten verdwijnen in de zakken van de directie?

Antwoord 4

Het geld dat aan de forensische zorg wordt besteed, is bedoeld voor de zorg aan forensische
patiënten om zo de maatschappij veiliger te maken. Daarvoor is een positief bedrijfsresultaat
tot een bepaald niveau noodzakelijk, zodat een instelling vermogen op kan bouwen ten
behoeve van toekomstige investeringen, maar ook om jaren te kunnen compenseren wanneer
zich door omstandigheden een negatief resultaat voordoet.

Vraag 5

Kunt u verklaren hoe het kan dat er bij Zorg en Research tonnen aan winst zijn gemaakt
en zeer forse bedragen aan salarissen aan de directie zijn uitgekeerd? Hoe is hier
toezicht op gehouden? Hadden alleen hierom al niet alle alarmbellen af moeten gaan
bij u?

Antwoord 5

DJI betaalt dezelfde tarieven aan Zorg en Research als aan andere aanbieders van deze
soort zorg. Dit is gebaseerd op het maximumtarief zoals dat door de Nederlandse Zorgautoriteit
is vastgesteld. Omdat dergelijke hoge winsten, zoals bij Zorg en Research, ongebruikelijk
zijn, kan dat aanleiding zijn om een onderzoek in te stellen naar de kwaliteit en
rechtmatigheid van de gedeclareerde zorg. Het eerdergenoemde onderzoek dat DJI uitvoert
naar de rechtmatigheid van de gedeclareerde zorg zal uitsluitsel moeten geven of inderdaad
sprake is van onrechtmatige declaraties, die konden leiden tot dergelijke hoge winsten
en hoge salarisuitkeringen. Om het toezicht van DJI op zorgaanbieders te verbeteren,
is de afdeling die de rechtmatigheid van declaraties controleert afgelopen jaar uitgebreid
en volgt dit jaar een verdere uitbreiding. Ook werk ik aan betere inkoopvoorwaarden
en aan een betere informatiepositie van DJI.

Vraag 6

Bent u het er mee eens dat dit voorbeeld aantoont dat de zorg in zijn essentie niet
aan de markt overgelaten kan worden, en de zorg in strafrechtelijk kader al helemaal
niet, omdat dit onaanvaardbare risico’s voor de veiligheid van de samenleving oplevert
en gepaard kan gaan met verkwisting van belastinggeld? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 6

De overgrote meerderheid van de aanbieders zijn professionele aanbieders die goede
kwaliteit leveren en rechtmatig handelen. Dit zijn zorgaanbieders die zich dagelijks
inspannen om goede zorg te leveren aan een moeilijke doelgroep om Nederland op die
manier veiliger te maken. Ik vind het dus nog steeds passend een deel van de zorg
in een strafrechtelijk kader door particuliere zorgaanbieders uit te laten voeren.

Vraag 7

Hoe kan het dat iemand die zelf eerder veroordeeld is, de baas kan zijn van een instelling
die zorg moet verlenen aan ex-gedetineerden? Kunt u uiteenzetten op welke wijze deze
directeur gescreend is voorafgaand aan het gunnen van de opdracht om zorg te leveren
aan ex-gedetineerden en hoe gekeken is of de zorginstelling wel geschikt was voor
het leveren van die zorg? Ziet u, naar aanleiding van deze zaak, reden om deze controles
wellicht te intensiveren? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 7

In deze aanbesteding heeft DJI de uitsluitingsgronden (gronden die verband houden
met strafrechtelijke veroordelingen op basis van een onherroepelijk vonnis) toegepast.4 Het gaat hierbij om de volgende uitsluitingsgronden: deelneming aan een criminele
organisatie, omkoping, fraude, witwassen van geld of financiering van terrorisme,
terroristische misdrijven of strafbare feiten in verband met terroristische activiteiten
of kinderarbeid en andere vormen van mensenhandel. DJI heeft in de aanbesteding al
deze gronden van toepassing verklaard conform de Aanbestedingswet. De veroordeling
van de bestuurder van deze organisatie viel niet in één van deze categorieën.

Tijdens de aanbesteding moesten inschrijvende partijen voldoen aan de door DJI gestelde
eisen. Zoals in mijn brief aan uw Kamer van 26 november 2021 is vermeld, ben ik de
inkoopprocedure aan het herzien om nog beter aan de voorkant van een aanbestedingsprocedure
te kunnen definiëren waar een zorgaanbieder aan moet voldoen.5

Vraag 8

Wat gaat u doen om het geld dat door Zorg en Research niet besteed is aan zorg terug
te halen, zodat het alsnog besteed kan worden aan zorg?

Antwoord 8

Op dit moment loopt het onderzoek naar de rechtmatigheid van de door Zorg en Research
gedeclareerde zorgprestaties. DJI zal op basis van de uitkomsten van het onderzoek
gepaste maatregelen treffen. Een terugvorderingsprocedure behoort tot de mogelijkheden.