Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Simons over het artikel 'In 2021 vonden er bijna 12.000 pushbacks plaats aan Europese buitengrens'

Antwoord van Minister Hoekstra (Buitenlandse Zaken), mede namens de Staatssecretaris
van Justitie en Veiligheid (ontvangen 21 januari 2022).

Vraag 1 en 2

Bent u op de hoogte van de voortdurende trend van pushbacks van migranten aan de Europese
buitengrenzen, waarbij 12.000 migranten dit jaar illegaal de EU zijn uitgezet?

Bent u op de hoogte van het feit dat dit jaar meer dan 6.000 migranten op de Balkan
illegaal uit de EU zijn gezet, waarbij zij slachtoffer waren van fysieke mishandeling,
intimidatie, afpersing, vernietiging van eigendom en diefstal?

Antwoord 1 en 2

Het kabinet is bekend met aanhoudende berichten over pushbacks aan de Europese buitengrenzen,
waaronder in een aantal grensgebieden in de Balkan-regio. Het kabinet is tevens bekend
met berichten over mishandeling van migranten in Europese grensgebieden, inclusief
in de Balkan-regio.

Vraag 3

Bent u het ermee eens dat deze pushbacks van migranten een uitholling van het internationaal
recht betekenen, aangezien eenieder recht heeft om asiel aan te vragen in de EU, terwijl
dit recht hen ontzegd is door hen uit te zetten voordat zij asiel konden aanvragen?

Antwoord 3

Het kabinet deelt de zorgen van uw Kamer ten aanzien van de berichtgeving over pushbacks
en heeft uw Kamer hier meermaals over geïnformeerd.1 Lidstaten van de Europese Unie zijn zelf primair verantwoordelijk voor de uitvoering
van grenstoezicht. Voor lidstaten met buitengrenzen is dit niet altijd eenvoudig.
Het kabinet heeft dan ook begrip voor de moeilijke situatie waarin deze lidstaten
zich bevinden. Voor het kabinet staat echter buiten kijf dat bij grensbeheer van zowel
onze eigen grenzen, als de gemeenschappelijke Europese buitengrenzen internationaal
en Europees recht gerespecteerd dient te worden, waaronder nadrukkelijk respect voor
het principe van non-refoulement. Dit is ook van belang omdat we als waardengemeenschap
binnen de EU zorg moeten dragen voor het respecteren van de rechtsstaat en het Unierecht
in het algemeen.

Nederland brengt zorgen omtrent pushbacks over, zowel bilateraal, als bij de Europese
Commissie. De Commissie ziet, als hoedster van de verdragen, toe op de naleving van
Europees recht door de lidstaten. Het kabinet zal het belang van het respecteren van
fundamentele rechten aan de grens blijven benadrukken.

Vraag 4

Wat vindt u van de observatie in het NRC artikel2 dat dit jaar een nieuw dieptepunt is bereikt, waarbij martelingen van migranten binnen
de EU plaatsvinden zonder dat Europese regeringsleiders zich daartegen uitspreken
of actie ondernemen?

Antwoord 4

Uiteraard acht het kabinet dit bericht zeer zorgelijk. Fundamentele rechten dienen
altijd en overal gerespecteerd te worden. Ook dit benadrukt het kabinet waar nodig
in verschillende fora en op alle niveaus, waaronder de Europese Raad. Zo heeft Nederland
tijdens de Europese Raad van 21-22 oktober jl. in lijn met motie van het lid Piri3 zorgen uitgesproken over vermeende pushbacks en benadrukt dat het handelen aan de
grens altijd in lijn dient te zijn met Europees en internationaal recht. Ook heeft
Nederland dit onderwerp zowel tijdens de JBZ-raad als tijdens diverse bilaterale gesprekken
opgebracht het afgelopen jaar.

Vraag 5

Bent u bereid zich in Europees verband in te zetten om deze illegale pushbacks te
bestrijden en veroordelen? Zo ja, op welke wijze? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 5

Ja. Zoals eerder vermeld kaart het kabinet de problematiek op diverse momenten aan,
en zal dit blijven doen.

Vraag 6

Bent u bereid zich in bilateraal verband in te zetten om pushbacks te bestrijden bij
andere Europese lidstaten waar deze het meeste plaatsvinden, zoals Polen? Zo ja, op
welke wijze? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 6

Zoals uw Kamer bekend is, benadrukt Nederland ook in bilaterale contacten het belang
van naleven van Europees en internationaal recht in grensgebieden. Nederland heeft
met verschillende lidstaten op zowel politiek als (hoog)ambtelijk niveau gesproken
over de verplichting fundamentele rechten te respecteren en het belang van transparantie
aan de grens onderstreept.