Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het de leden Kops en Mulder over de rampzalige gevolgen van de EU-klimaatplannen voor de landbouw

Antwoord van Minister Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit), mede namens
de Staatssecretaris Yeşilgöz-Zegerius (Economische Zaken en Klimaat) (ontvangen 12 november
2021). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 393.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Vernietigende analyse klimaatplan Timmermans: «Amper
klimaatwinst»»1 en de studie «Ökonomische und Ökologische Auswirkungen des Green Deals in der Agrarwirtschaft»?2

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Hoe reageert u op de conclusie van de genoemde studie dat de EU-klimaatplannen voor
de landbouw zullen leiden tot enorme prijsstijgingen, namelijk –/+ 58% voor rundvlees,
–/+ 48% voor varkensvlees, –/+ 36% voor melk, –/+ 18% voor oliezaden, –/+ 15% voor
groente en fruit en –/+ 12,5% voor graan?

Antwoord 2

Bij de conclusie en de doorrekeningen van prijsstijgingen van de door u genoemde studie
kunnen enkele vraagtekens worden gezet. Zo gaat de genoemde studie alleen over de
effecten van de van Boer tot Bordstrategie en slechts over een aantal van de daarin
genoemde maatregelen. De (synergie) effecten van de meeste voorstellen uit de van
Boer tot Bordstrategie worden namelijk niet meegerekend. Bovendien, zegt ook de studie,
hangt veel af van de wijze waarop alle maatregelen worden geïmplementeerd.

Een andere belangrijke kanttekening is dat de studie de prijsstijgingen heeft berekend
op basis van eigen hypothetische condities, zoals dat de landbouw onder het Europese
emissiehandelssysteem zou vallen waar de sector voor 100 euro per ton CO2 emissierechten zou moeten betalen voor alle broeikasgasuitstoot en dat de import
van soja, belangrijk voor diervoer, compleet verboden wordt. Deze aannames zijn niet
realistisch omdat ze geen onderdeel uitmaken van de klimaatplannen van de Europese
Commissie zoals gepresenteerd in het Fit-for-55 pakket of de Boer tot Bordstrategie.
Desalniettemin, zijn de analyses met de hiervoor gemaakte kanttekeningen nuttig, omdat
ze bijdragen aan inzichten over de mogelijke kosten voor de consument, de positie
van de boer en de EU agro-handelsbalans.

Vraag 3

Deelt u de mening dat voedsel betaalbaar moet zijn en blijven? Zo ja, deelt u dan
ook de conclusie dat deze prijsstijgingen onaanvaardbaar zijn?

Antwoord 3

Ik deel uw mening dat voedsel betaalbaar moet blijven. Dat laat echter onverlet dat
de reële maatschappelijke kosten van de voedselproductie hierin tot op zekere hoogte
verdisconteerd zouden moeten zijn.

Vraag 4

Gaat u deze prijsstijgingen voorkomen, bij voorkeur door de EU-klimaatplannen naar
de shredder te verwijzen? Zo nee, waarom worden de burgers keer op keer gepakt voor
onbetaalbare en onhaalbare klimaatgekte?

Antwoord 4

Zie de antwoorden op vragen 2 en 3.

Vraag 5

Wat vindt u ervan dat deze EU-klimaatplannen zullen leiden tot de kaalkap van bossen
voor nieuwe akkers? Doet u dat niet denken aan het drama dat biomassa heet, waarvoor
complete (oer)bossen worden gekapt, zoals in Estland en Letland, om in Nederlandse
centrales op te stoken?

Antwoord 5

Ik deel uw zorgen over de EU-klimaatplannen niet. De EU-klimaatplannen streven er
onder andere naar om in 2030 3 miljard extra bomen aan te planten en bestaand bos
te behouden en beter te beschermen. De studie focust zich alleen op een klein gedeelte
van de van Boer tot Bord strategie en houdt geen rekening met de andere klimaatplannen
en de effecten daarvan op landgebruik. Daarbij wordt uit de studie niet duidelijk
wat de invloed is van de hypothetische conditie "soja importverbod" op de vraag naar
meer akkerbouwgrond in Europa en waarom boskap noodzakelijk is om aan de vraag naar
akkerbouwgrond te voldoen. De indicatie van deze studie geeft wel reden om alert te
zijn op de mogelijke gevolgen van landgebruik.

Vraag 6

Deelt u de conclusie dat dit klimaatbeleid de natuur niet beschermt, maar juist vernietigt
en onmiddellijk moet stoppen?

Antwoord 6

Nee, deze conclusie deel ik niet. De EU Green Deal zorgt juist met haar «Fit for 55»
pakket en de EU-biodiversiteitstrategie voor betere natuurbescherming en synergie
tussen klimaatmitigatie en het versterken van biodiversiteit. Hierover bent u op 17
september jl. (Kamerstuk 22 112, nr. 329) en 10 juli 2020 (Kamerstuk 22 112, nr. 2897) geïnformeerd.

Vraag 7

Klopt het dat het hoofddoel van klimaatbeleid, waaronder de EU-Green Deal, CO2-reductie is? Hoe kan het dan dat uit de genoemde studie blijkt dat de plannen voor
de landbouw, mede als gevolg van de kaalkap, nauwelijks leiden tot een mindere CO2-uitstoot?

Antwoord 7

Het hoofddoel van klimaatbeleid is het tegengaan van de opwarming van de aarde door
de emissiereductie van broeikasgassen. De genoemde studie heeft niet naar de EU-klimaatplannen
gekeken. Op 17 september 2021 bent u over de EU-klimaatplannen geïnformeerd in de
brief Beoordeling van het Fit-for-55-pakket van de Europese Commissie (Kamerstuk 22 112, nr. 329) en de bijbehorende BNC-fiches. De voorgestelde EU-klimaatplannen moeten leiden tot
een netto-emissiereductie van ten minste 55% in 2030 ten opzichte van 1990 wat een
noodzakelijke stap is op weg naar klimaatneutraliteit in 2050 in de EU. Daarnaast
zal de Commissie binnenkort met een mededeling komen over de wijze waarop zij koolstofvastlegging
in bodems en bossen wil gaan reguleren en stimuleren, naast het feit dat ernaar gestreefd
wordt om 3 miljard extra bomen in Europa aan te planten. Verder zijn er in de het
voorstel voor aanpassing van de Richtlijn Hernieuwbare energie (RED) ook voorstellen
opgenomen om de duurzaamheidseisen voor gebruik van biomassa aan te scherpen. Deze
voorstellen kunnen op steun van NL rekenen.

Vraag 8

Deelt u de conclusie van prof. Henning dat de klimaatplannen «niet kostenefficiënt»
en «niet klimaateffectief» zijn? Deelt u bovendien de mening dat dit geen klimaatbeleid
is, maar wanbeleid dat burgers de (energie)armoede in stort?

Antwoord 8

Deze conclusie deel ik niet. Zoals hierboven beschreven heeft de Duitse studie alleen
gepoogd de effecten van de van Boer tot Bordstrategie in beeld te brengen en niet
het bredere EU-klimaatbeleid. Verder plaats ik kanttekeningen bij de gekozen hypothetische
condities en de beperktheid in reikwijdte van hetgeen de studie aan van Boer tot Bordstrategie-maatregelen
doorrekent. Het Nederlandse uitgangspunt is dat de klimaattransitie alleen op draagvlak
kan rekenen als deze voor iedereen betaalbaar is en blijft. Daarom richt de Nederlandse
aanpak zich op een zo kosteneffectief mogelijke transitie, waarbij negatieve sociaaleconomische
effecten zoveel mogelijk worden geadresseerd door middel van algemeen sociaal beleid.