Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Kops en Wilders over stijgende gasprijs

Antwoord van Staatssecretaris Yeşilgöz-Zegerius (Economische Zaken en Klimaat), mede
namens de Minister van Economische Zaken en Klimaat (ontvangen 1 november 2021). Zie
ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 372. Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 451.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Bibberen om de gasprijs – Energierekening honderden
euro’s hoger»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de conclusie dat het te beschamend voor woorden is dat de zoveelste stijging
van de energierekening in aantocht is?

Antwoord 2

Er is terecht veel aandacht voor de betaalbaarheid van energie, zeker nu wereldwijd
de energieprijzen sterk stijgen. Het kabinet heeft geen directe invloed op de leveringstarieven
maar houdt de energieprijzen en de consequenties daarvan scherp in beeld.

Het kabinet erkent de zorgen rondom de stijgende energierekening. Om tegemoet te komen
aan burgers en MKB voor de stijgende energierekening op de korte termijn doet het
kabinet incidenteel en alleen voor 2022 een tweetal aanpassingen in de energiebelastingen.
Op deze manier is het mogelijk om op korte termijn een lastenverlichting te realiseren.
De stijgende gasprijs verhoogt de energierekening, daarom verhoogt het kabinet ten
eerste in 2022 incidenteel de belastingvermindering met 230 euro (inclusief btw).
De belastingvermindering is een vaste korting op het belastingdeel van de energierekening
en geldt voor iedereen. De stijgende gasprijs vertaalt zich eveneens in een stijgende
elektriciteitsprijs.

Daarom wordt ten tweede in de energiebelasting in 2022 incidenteel het tarief op de
eerste schijf elektriciteit verlaagd. Dit staat voor een huishouden met een gemiddeld
verbruik ongeveer gelijk aan een verlaging van ongeveer 200 euro (inclusief btw).
Een huishouden met een gemiddeld verbruik ontvangt dus in totaal een tegemoetkoming
van ongeveer 430 euro (inclusief btw) ten opzichte van waarvan is uitgegaan bij het
Belastingplan 2022. Ook stelt het kabinet 150 miljoen euro extra beschikbaar om kwetsbare
huishoudens met een hoge energierekening en/of een slecht geïsoleerde woning via de
gemeenten te helpen met de verduurzaming van hun (huur)woning. Voor verdere toelichting
verwijs ik naar brief die ik uw Kamer heb gestuurd op vrijdag 15 oktober jl. (Kamerstuk
29023–272). De middelen voor isolatie komen bovenop de door het kabinet bij de Miljoenennota
beschikbaar gestelde middelen van cumulatief 514 miljoen euro voor de start van een
Nationaal Isolatieprogramma voor huur- en koopwoningen.

Vraag 3

Hoe reageert u op de berekening van GasLicht.com dat de stroomrekening met 150 euro
zal stijgen en de gasrekening (door niet-toereikende gasvoorraden en stijgende gasprijzen)
met maar liefst 400 euro? Klopt dit?

Antwoord 3

Op dit moment is er sprake van een sterke stijging van de wereldwijde energieprijzen
door onder andere een aantrekkende wereldeconomie en uitgelopen onderhoudswerkzaamheden.
De exacte invloed die hogere gas- en elektriciteitsprijzen hebben op de energierekening
van een huishouden hangt af van het type contract met de energieleverancier en van
de prijsontwikkeling in de komende maanden. Die ontwikkeling is onzeker. Het CBS en
het PBL komen in het voorjaar van 2022 met een nieuw actueel beeld van de ontwikkeling
van de hele energierekening op basis van de prijzen in januari 2022. Het kabinet erkent
de zorgen die er zijn en heeft daarom de energiebelastingen aangepast om huishoudens
tegemoet te komen (zie ook antwoord 1).

Vraag 4

Hoe reageert u op de voorspelling van GasLicht.com dat niet-toereikende gasvoorraden
en stijgende gasprijzen in de toekomst vaker zullen voorkomen? Bent u ertoe bereid
om, net als bij olie, ook een strategische voorraad voor gas aan te leggen?

Antwoord 4

Het is op voorhand moeilijk te voorspellen of de huidige situatie met zeer hoge prijzen
en minder goed gevulde opslagen voor hoogcalorisch gas zich vaker gaat voordoen. Wel
is bekend dat de oorzaken van de hoge prijzen voor een groot deel incidenteel zijn.
Denk hierbij aan de aantrekkende wereldeconomie na de COVID-19 crisis en uitgelopen
onderhoudswerkzaamheden. Daarnaast zien we dat de prijzen op de beurs voor levering
van gas op langere termijn (na deze winter) weer normaliseren. Dit geeft aan dat de
markt op dit moment verwacht dat de prijzen na de winterperiode weer naar beneden
zullen gaan.

Met betrekking tot de vraag over strategische voorraden verwijs ik u graag naar de
brief van 23 september jl. (Kamerstuk 2021D34787) waarin is aangegegeven dat er geen noodzaak is voor het aanleggen van strategische
voorraden of een afvulverplichting voor energieleveranciers op korte termijn omdat
aan het beoogde doel al invulling is gegeven met de afspraken die zijn gemaakt met
Shell en ExxonMobil over het vullen van opslagen voor laagcalorisch gas.

Vraag 5

Deelt u de mening dat het tegenstrijdig is dat onze hypermoderne kolencentrales worden
gesloten, dat er massa’s onrendabele windturbines voor in de plaats komen en dat iedereen
nota bene van het gas af moet, terwijl Nederland daardoor juist steeds meer afhankelijk
wordt van gas?

Antwoord 5

Nee. Door de toename van wind en zon wordt de rol van kolen- en gascentrales in de
elektriciteitsopwekking steeds kleiner. Niettemin blijven er centrales nodig die elektriciteit
zullen leveren. De brandstof zal in dan toenemende mate Co2-vrij moeten zijn. Gascentrales
zullen in de toekomst vooral ingezet worden op momenten dat het aanbod vanuit wind-
en zonne-energie ontoereikend is en er onvoldoende goedkope importmogelijkheden zijn.

Vraag 6

Deelt u de mening dat het asociaal is dat huishoudens voor vele tienduizenden euro’s
van het gas af moeten, maar tot die tijd wel de hoofdprijs voor hun gasverbruik moeten
betalen? Deelt u de conclusie dat huishoudens hoe dan ook financieel worden uitgeknepen?

Antwoord 6

Op dit moment kunnen bewoners niet gedwongen worden van het aardgas af te gaan.2 Door over te stappen van aardgas naar duurzame bonnen wordt Nederland juist minder
afhankelijk van aardgas.

Een belangrijk element in de energietransitie in de gebouwde omgeving is het isoleren
van woningen en gebouwen. De huidige situatie met de hoge energieprijzen toont het
belang van het besparen op het gebruik van energie. Energiebesparende maatregelen
zoals isolatie van woningen kunnen hieraan bijdragen.

Vraag 7, 8

Deelt u de conclusie dat energie de afgelopen jaren een peperduur luxeproduct is geworden?
Zo nee, hoe is het dan mogelijk dat nu al een op de tien huishoudens de energierekening
amper nog kan betalen en het aantal energiearme huishoudens door de energietransitie
steeds verder zal oplopen?

Hoe zorgt u ervoor dat de energierekening omlaag gaat, energie weer betaalbaar wordt
en energiearmoede wordt uitgebannen?

Antwoord 7, 8

Het kabinet wil dat de energietransitie voor iedereen haalbaar en betaalbaar is. Het
kabinet monitort de energierekening nauwgezet, hiertoe heeft het kabinet het CBS en
het PBL gevraagd jaarlijks een update van de energierekening te publiceren. TNO heeft
recent in samenwerking met het CBS een onderzoeksrapport uitgebracht waarin energiearmoede
in Nederland in kaart is gebracht. Hierin wordt niet alleen naar de betaalbaarheid
van de energierekening gekeken maar ook de kwaliteit van de woningen en in welke mate
bewoners (financieel) in staat zijn deze te verduurzamen.

Het onderzoek van TNO bevestigt het beeld dat het verduurzamen van woningen zowel
kan leiden tot een lagere energierekening, meer comfort en minder gezondheidsklachten
voor huishoudens als dat het resulteert in klimaatwinst. Het kabinet vindt het daarom
van belang hier stappen in te blijven zetten. Om huishoudens te helpen bij het verduurzamen
van hun woning heeft het kabinet bijvoorbeeld het Nationaal Warmtefonds opgericht
en worden subsidies voor eigenaar-bewoners (ISDE) en VvE’s (SEEH) beschikbaar gesteld.
Ook heeft het kabinet bij de Miljoenennota cumulatief 514 miljoen euro beschikbaar
gesteld voor de start van een Nationaal Isolatieprogramma voor huur- en koopwoningen.
Aanvullend stelt het kabinet 150 miljoen euro extra beschikbaar om kwetsbare huishoudens
met een hoge energierekening en/of een slecht geïsoleerde woning via de gemeenten
te helpen met de verduurzaming van hun (huur)woning.

Het kabinet deelt de zorgen rondom de hogere energieprijzen en monitort de situatie
nauwgezet. Om op de korte termijn tegemoet te komen voor de stijgende energierekening
als gevolg van de hoge gasprijzen heeft het kabinet besloten tot incidentele aanpassingen
in de energiebelasting (Kamerstuk 29 023, nr. 272). Of een huishouden zijn energierekening kan betalen, hangt niet alleen af van de
uitgaven aan energie, maar ook van het besteedbare inkomen en de andere noodzakelijke
uitgaven van huishoudens. Het kabinet weegt daarom in de koopkrachtbesluitvorming
jaarlijks integraal alle plussen en minnen voor huishoudens, waaronder de energierekening.