Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Hijink over het feit dat patiënten soms zonder medische noodzaak moeten wisselen naar een andere dosering van medicatie, waardoor zij meer moeten bijbetalen voor dezelfde hoeveelheid werkzame stof
Vragen van het lid Hijink (SP) aan de Minister voor Medische Zorg over het feit dat patiënten soms zonder medische noodzaak moeten wisselen naar een andere dosering van medicatie, waardoor zij meer moeten bijbetalen voor dezelfde hoeveelheid werkzame stof (ingezonden 14 juli 2021).
Antwoord van Staatssecretaris Blokhuis (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (vragen
gesteld aan de Minister voor Medische Zorg, beantwoord door de Staatssecretaris van
Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen 5 oktober 2021).
Vraag 1
Wat is uw oordeel over het feit dat patiënten soms zonder medische noodzaak moeten
wisselen naar een andere dosering van de medicatie, waardoor zij meer moeten bijbetalen
voor dezelfde hoeveelheid werkzame stof?1
Antwoord 1
Er kunnen verschillende oorzaken zijn waarom patiënten moeten wisselen naar een andere
dosering van de medicatie zonder dat hier een medische reden voor is. Dit kan betekenen
dat patiënten dan met een (hogere) bijbetaling te maken krijgen. Deze situatie kan
ontstaan als gevolg van een landelijk tekort aan de bijbetalingsvrije optie. Het kabinet
vindt dit een onwenselijke situatie en heeft aan uw Kamer aangekondigd dit op te willen
lossen als onderdeel van een modernisering van het geneesmiddelenvergoedingssysteem
(GVS).2
Het kan ook voorkomen dat als gevolg van het inkoopbeleid van apothekers patiënten
moeten wisselen naar een andere dosering, waardoor de patiënt te maken kan krijgen
met een (hogere) bijbetaling. Dit kan worden voorkomen als arts en apotheker in overleg
met de patiënt een middel of een dosering kiezen zonder bijbetaling, of met een zo
laag mogelijke bijbetaling.
Vraag 2
Hoe vaak komt het voor dat patiënten te maken krijgen met hogere bijbetalingen als
gevolg van een andere dosering van de medicatie, terwijl de voorgeschreven hoeveelheid
werkzame stof hetzelfde blijft?
Antwoord 2
Ik weet niet hoe vaak dit voorkomt. Binnen de systematiek van het GVS kan het voorkomen
dat er op geneesmiddelen bijbetalingen ontstaan. Het GVS stelt namelijk vergoedingslimieten
gebaseerd op prijzen van producten die onderling vervangbaar met elkaar zijn. Hiermee
stimuleert VWS prijsconcurrentie tussen fabrikanten. Als een fabrikant een prijs vraagt
die hoger is dan de vergoedingslimiet, geldt er een bijbetaling voor de patiënt. Het
is dan aan arts en apotheker om in overleg met de patiënt een middel of een dosering
te kiezen zonder bijbetaling, of met een zo laag mogelijke bijbetaling.
Vraag 3
Komt dit ook voor bij medicijnen waar hoge bijbetalingen voor gelden?
Antwoord 3
Het is niet uitgesloten dat dit ook bij geneesmiddelen met hoge bijbetalingen voorkomt,
maar ik heb hier geen zicht op. Ik wil graag herhalen dat het in eerste instantie
aan fabrikanten is om bijbetalingen voor patiënten te voorkomen door hun prijzen te
matigen. Anders kunnen arts en apotheker in overleg met de patiënt waar mogelijk kiezen
voor een middel zonder bijbetaling of met een zo laag mogelijke bijbetaling. In dit
verband is het relevant te melden dat de eigen bijdragen aan geneesmiddelen tot en
met dit kalenderjaar gemaximeerd zijn op € 250 per patiënt per jaar. Uw Kamer heeft
op 8 juli 2021 een motie van het lid Ellemeet c.s. aangenomen, die het kabinet verzoekt
deze maximering te verlengen tot 1 januari 2023.3 Ik zal uitvoering geven aan deze motie en de Regeling zorgverzekering daartoe wijzigen
en publiceren in de Staatscourant.
Vraag 4
Wat is de oorzaak van het feit dat patiënten soms een andere dosering meekrijgen bij
de apotheek, zonder dat hier een medische noodzaak voor is?
Antwoord 4
Specifieke patiëntkenmerken (zoals het lichaamsgewicht), het ontstaan van een landelijk
tekort aan een bepaalde dosering of het inkoopbeleid van apothekers zijn oorzaken
waarom patiënten soms een andere dosering meekrijgen bij de apotheek.
Vraag 5
Bent u het ermee eens dat het onwenselijk is dat patiënten voor hetzelfde medicijn
in vergelijkbare gevallen verschillende bedragen moeten bijbetalen?
Antwoord 5
Het GVS stimuleert arts en apotheker om in overleg met de patiënt een geneesmiddel
of een dosering te kiezen zonder bijbetaling, of met een zo laag mogelijke bijbetaling.
Als het om medisch-inhoudelijke redenen niet verantwoord is of als sprake is van een
landelijk tekort kan hiervan worden afgeweken. Hiermee wordt zoveel mogelijk voorkomen
dat patiënten voor hetzelfde geneesmiddel in vergelijkbare gevallen verschillende
bijdragen moeten betalen.
Vraag 6
Wat zijn volgens u de mogelijkheden om dit te voorkomen?
Antwoord 6
Het is aan arts en apotheker om in overleg met de patiënt een geneesmiddel of sterkte
te kiezen zonder bijbetaling, of met een zo laag mogelijke bijbetaling. Het kan voorkomen
dat patiënten een geneesmiddel met een bijbetaling moeten gebruiken, omdat er een
landelijk tekort is aan de bijbetalingsvrije optie. Het kabinet vindt dit een onwenselijke
situatie en heeft aan uw Kamer aangekondigd dit op te willen lossen als onderdeel
van een modernisering van het geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS).4
Vraag 7
Bent u het ermee eens dat het onwenselijk is dat mensen bij moeten betalen voor medicijnen
die ze nodig hebben om gezond te blijven?
Antwoord 7
Ik vind dat het in eerste instantie aan de fabrikant is om bijbetalingen voor patiënten
te voorkomen. Het GVS is ontworpen om fabrikanten te stimuleren om een geneesmiddel
aan te bieden voor een prijs die onder of op de vergoedingslimiet ligt. Bijbetalingen
ontstaan immers alleen als de fabrikant een prijs vraagt die hoger is dan de vergoedingslimiet.
Dit stimuleert prijsconcurrentie tussen fabrikanten en matigt daarmee de prijzen van
geneesmiddelen. Het GVS stimuleert vervolgens artsen en patiënten om een doelmatig
geneesmiddel zonder bijbetaling te kiezen. Met het oog op de houdbaarheid van de zorguitgaven,
vindt het kabinet deze stimulans tot doelmatigheid belangrijk en daarmee dus ook wenselijk.
De eventuele bijbetalingen zijn gemaximeerd tot € 250 euro per patiënt per jaar, omdat
het kabinet de stapeling van zorgkosten wil beperken voor mensen die veel zorg nodig
hebben.
Vraag 8
Bent u het ermee oneens dat het oneerlijk is dat mensen die een operatie moeten ondergaan
– met uitzondering van het eigen risico – niet hoeven bij te betalen terwijl dit bij
een aantal geneesmiddelen dat in het pakket zit wel het geval is?
Antwoord 8
Nee, ik vind het niet oneerlijk. Iedereen in Nederland heeft toegang tot kwalitatief
goede zorg tegen een betaalbare prijs. Daar betalen we allemaal aan mee via belastingen,
premies en eigen betalingen. De financiering van de zorg is in hoge mate gebaseerd
op solidariteit: als je gezond bent, betaal je mee voor wie ziek is; als je jong bent,
betaal je mee voor ouderen; en als je veel verdient, betaal je mee voor mensen met
lage inkomens. Juist om het draagvlak voor die solidariteit te bewaren, is gekozen
voor een systeem van eigen bijdragen en het eigen risico. Zowel bij een operatie als
bij het gebruik van geneesmiddelen geldt het eigen risico. Alleen als de fabrikant
het geneesmiddel boven de vergoedingslimiet prijst, hebben patiënten daarnaast ook
te maken met een bijbetaling. Deze bijbetaling is dan wel gemaximeerd op € 250 per
patiënt per jaar, om de stapeling van zorgkosten voor mensen die veel zorg nodig hebben
te beperken.
Op 5 juli 2021 heeft de toenmalige Minister voor MZS de monitor maximering eigen bijdragen
geneesmiddelen 2020 naar de Tweede Kamer gestuurd.5 Daarin is te lezen dat in 2020 twaalf miljoen mensen één of meerdere extramurale
geneesmiddelen uit het GVS gebruikten en dat de kosten daarvan € 2,4 miljard bedroegen.
In 2020 betaalden twee miljoen mensen in totaal bijna € 66 miljoen bij voor hun geneesmiddelen.
Voor driekwart van hen was de totale bijbetaling in dat jaar maximaal € 10.
Vraag 9
Waarom worden medisch noodzakelijke geneesmiddelen niet gewoon vergoed?
Antwoord 9
Het doel van het stellen van vergoedingslimieten en de eigen bijdrage is om de betaalbaarheid
en doelmatigheid van onze zorg te bevorderen. Het GVS is zo ontworpen dat fabrikanten
worden gestimuleerd om een geneesmiddel aan te bieden zonder dat er een bijbetaling
ontstaat voor de patiënt. Het systeem stimuleert immers, door het stellen van vergoedingslimieten
voor onderling vervangbare geneesmiddelen, concurrentie tussen fabrikanten. Ook stimuleert
het systeem artsen om in overleg met de apotheker en patiënt te kiezen voor een geneesmiddel
zonder bijbetaling.
De consequentie van dit ontwerp is dat patiënten die gebruik maken van een geneesmiddel
met een prijs boven het vergoedingslimiet hiervoor een eigen bijdrage betalen. Deze
bijbetalingen zijn wel gemaximeerd op € 250 per patiënt per jaar.
Vraag 10
Wilt u deze vragen één voor één beantwoorden?
Antwoord 10
Ja.
Ondertekenaars
-
Eerste ondertekenaar
P. Blokhuis, staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Gerelateerde documenten
Hier vindt u documenten die gerelateerd zijn aan bovenstaand Kamerstuk.