Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Kwint en Westerveld over de vrijwillige of verplichte ouderbijdrage voor kosten voor overblijven op school

Antwoord van Minister Slob (Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media) (ontvangen 20 augustus
2021). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2020–2021, nr. 3632.

Vraag 1

Wat vindt u van het vonnis van de rechter aangaande de zaak over het overblijven op
school en of daar al dan niet een vrijwillige ouderbijdrage voor moet worden betaald?1

Antwoord 1

De rechter heeft uitgesproken dat de casus bij de betreffende school gaat over toezicht
tijdens de middagpauze zoals bedoeld in artikel 45 Wet op het primair onderwijs (WPO)
en niet om de vrijwillige ouderbijdrage als bedoeld in artikel 41a van de WPO. Ik
respecteer de uitspraak van de rechter. De uitspraak ondersteunt de beleidslijn van
het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

Artikel 45 van de WPO bepaalt dat het bevoegd gezag zorg draagt voor een voorziening
voor leerlingen om de middagpauze onder toezicht door te brengen, indien ouders hierom
verzoeken. De kosten die hieruit voortvloeien komen voor rekening van de ouders (artikel
45, eerste lid, onderdeel d WPO). Indien de oudergeleding heeft ingestemd met een
verplichte aanwezigheid van leerlingen tijdens de pauze en de lunchpauze is aangemerkt als onderwijstijd,
dan is er sprake van een continurooster en kan voor deze tijd geen verplichte geldelijke
bijdrage van ouders worden gevraagd. In alle andere gevallen geldt dat ouders gehouden
zijn aan het betalen van de kosten van de tussenschoolse opvang als zij daar gebruik
van maken.

Vraag 2

Klopt het dat ouders geen ouderbijdrage hoeven te betalen als het overblijven (deels)
wordt geregeld door onderwijspersoneel, ongeacht of leerlingen verplicht op school
moeten blijven of niet? Is er dan wel of geen sprake van tussentijdse opvang? Hoe
verhoudt zich dit tot de uitspraak van de rechter?

Antwoord 2

Zie ook het antwoord op vraag 1. In artikel 45 WPO worden regels gesteld over de tussenschoolse
opvang. Als de tussenschoolse opvang niet onder de onderwijstijd valt, kan hiervoor
een bijdrage van ouders worden gevraagd. Dit is niet afhankelijk van de personen die
de opvang verzorgen. Ten minste de helft van de degenen die met het toezicht op de
leerlingen worden belast in de tussentijdse opvang moet scholing op het gebied van
overblijven hebben gevolgd. Ook moeten alle personen die toezicht houden op de leerlingen
beschikken over een verklaring omtrent het gedrag.

Vraag 3

Wat vindt u ervan dat er scholen zijn die in feite een continurooster hanteren, maar
leerlingen vervolgens niet verplichten om tijdens de lunchpauze op school te blijven
en daardoor een verplichte ouderbijdrage kunnen vragen? Acht u het wenselijk dat scholen
met deze uitspraak van de rechter deze constructie kunnen invoeren? Kunt u uw antwoord
toelichten?

Antwoord 3

De geschetste situatie in de vraag is volgens de regels niet mogelijk. Er is alleen
sprake van een continurooster als leerlingen verplicht zijn om tijdens de lunchpauze
op school te blijven. Het is aan de school om te bepalen of zij de leerlingen wil
verplichten in de pauze op school te blijven (schooltijd) en of men zodoende de pauze
wil laten meetellen als onderwijstijd. In de onderwijswetgeving worden geen voorschriften
gegeven voor de indeling van de onderwijstijd en de lengte van pauzetijden.

Indien er sprake is van een continurooster dan mag de school daarvoor geen verplichte
bijdrage van de ouders vragen. Indien scholen zich hier niet aan houden, dan kunnen
ouders de school of het schoolbestuur daar op aanspreken en eventueel een signaal
afgeven bij de Inspectie van het Onderwijs. De Inspectie van het Onderwijs ziet toe
op de naleving van de onderwijswet- en regelgeving. De uitspraak van de rechter bevestigt
de huidige regels over tussenschoolse opvang.

Vraag 4

Wat vindt u van de manier waarop de betreffende school uit het vonnis omgaat met de
regels over het al dan niet mogen vragen van een verplichte ouderbijdrage en kunt
u daarbij specifiek ingaan op de onderhands meegestuurde bijlage met informatie en
spreekaantekeningen vanuit de ouders? Bent u het eens dat richtlijnen over het al
dan niet mogen vragen van een verplichte ouderbijdrage aangescherpt moeten worden
om dit soort zaken in de toekomst te voorkomen?2

Antwoord 4

Ik betreur het dat op de betreffende school onenigheid is ontstaan tussen ouders en
het schoolbestuur over de kosten voor de tussenschoolse opvang en dat dit tot een
rechtszaak heeft geleid. Uit de ontvangen informatie blijkt dat het bestuur zich gehouden
heeft aan de regels omtrent raadpleging van de ouders en instemming van de oudergeleding
van de medezeggenschapsraad. Ik zie geen aanleiding om de regels over het al dan niet
mogen vragen van een verplichte ouderbijdrage aan te scherpen. De wet en deze uitspraak
van de rechter bieden voldoende duidelijkheid.

Vraag 5

Wat is de rol van de medezeggenschapsraad in de besluitvorming over de roostering
en de bijdrage die aan ouders wordt gevraagd? Is zowel de personeelsgeleding als de
oudergeleding meegenomen in het besluitvormingsproces en hebben zij ingestemd?

Antwoord 5

Ingevolge artikel 13, eerste lid, onder h van de Wet medezeggenschap op scholen (WMS)
kan een school alleen met instemming van de oudergeleding van de medezeggenschapsraad
beslissen of de lunchtijd onder de onderwijstijd valt of niet. Bovendien moeten ouders
worden geraadpleegd voorafgaand aan het nemen van een besluit over het vaststellen
van de onderwijstijd (artikel 15, derde lid WMS).

Op de betreffende school heeft de medezeggenschapsraad, waaronder de ouder- en de
personeelsgeleding, schriftelijk ingestemd met het gewijzigde rooster en de kosten
die samenhangen met de tussenschoolse opvang. Een ouderraadpleging heeft eveneens
plaatsgevonden. Voorafgaand aan de invoering van het nieuwe rooster heeft een proefperiode
plaatsgevonden waarna een stemming onder ouders en personeel heeft plaatsgevonden.
Een grote meerderheid heeft gestemd vóór wijziging van de duur van de pauze en de
wijze waarop deze is vormgegeven.

Vraag 6

Bent u bereid heldere richtlijnen op te stellen en/of huidige richtlijnen aan te scherpen
over wanneer er wel of geen ouderbijdrage voor overblijven op school gevraagd mag
worden om onduidelijkheden en misverstanden in de toekomst te voorkomen? Zo nee, waarom
niet?

Antwoord 6

Artikel 45 van de Wet op het primair onderwijs is helder over de vraag wanneer kosten
voor het overblijven op school mag worden gevraagd. Ik zie geen aanleiding aanvullende
richtlijnen op te stellen.

Vraag 7

Klopt het dat de wetswijziging vrijwillige ouderbijdrage per 1 augustus 2021 ook geldt
voor de vrijwillige ouderbijdrage die gevraagd kan worden voor toezicht tijdens de
middagpauze op scholen met een continurooster?3

Antwoord 7

Nee, de wetswijziging vrijwillige ouderbijdrage die per 1 augustus 2021 is ingegaan
geldt niet voor de tussenschoolse opvang, zoals bedoeld in Artikel 45 van de Wet op
het primair onderwijs.