Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Leijten over het bericht 'Shell handelt volgens accountant niet in overeenstemming met eigen klimaatdoel'

Antwoord van Staatssecretaris Yeşilgöz-Zegerius (Economische Zaken en Klimaat) (ontvangen
13 juli 2021).

Vraag 1

Vindt u het ook onacceptabel dat Shell niet in lijn met de klimaatdoelen handelt?1 Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord 1

Shell heeft aangegeven dat ze in 2050 klimaatneutraal willen draaien. Dit is in lijn
met de onlangs aangescherpte EU-ambitie van klimaatneutraliteit in 2050.

Volgens Shell zal het concern de komende tien jaar de productie van olie met 1 tot
2 procent verminderen en de productie van gas opvoeren, en geeft daarbij aan dat het
doel van netto nul uitstoot voor 2050 wereldwijd overeind blijft.

De accountant van Shell heeft aangegeven dat de maatregelen nog niet in de pas lopen
met de operationele plannen en de prijsstelling van het olie- en gasbedrijf. Shell
erkent dit zelf ook in de toelichting op de jaarrekening. Het is aan Shell om te zorgen
dat ze haar eigen doelen haalt.

De Nederlandse overheid en de EU nemen maatregelen die nodig zijn om te zorgen dat
ook de industriële uitstoot in Nederland en de EU blijft binnen de doelen die voor
2030 en 2050 zijn gesteld en die maatregelen zullen uiteraard ook voor Shell gelden.
In Nederland moet Shell investeren om haar CO2-uitstoot «aan de schoorsteen» te verminderen. Als een industrie dat niet doet dan
zal die industrie een heffing moeten gaan betalen.

Vraag 2

Hoe is het mogelijk dat Shell in de periode tot 2030 de gecombineerde productie van
olie en gas opvoert, waardoor CO2-uitstoot in het begin zal stijgen?

Antwoord 2

Uw vraag gaat over de wereldwijde productie van Shell en hoe Shell gaat zorgen dat
zij haar klimaatambities zal halen. Zoals in de beantwoording bij vraag 1 is aangegeven
is het aan Shell om te zorgen dat ze haar eigen doelen haalt. Het is niet aan het
kabinet om de wereldwijde strategie van een bedrijf te bepalen.

Vraag 3

Bent u van mening dat het onacceptabel is dat Shell bewust vaag is bij het opschrijven
van haar plannen en deze hierdoor multi-interpretabel zijn? Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord 3

Shell geeft aan in 2050 klimaatneutraal te willen zijn. Dit betekent dat er wereldwijd
nog veel technologieontwikkeling moet plaatsvinden, waarvoor de beleidskeuzes op dit
moment nog niet helemaal duidelijk zijn. Ik ben blij dat een groot energiebedrijf
als Shell zich zo nadrukkelijk committeert om in 2050 wereldwijd klimaatneutraal zijn.

Voor de korte termijn en in Nederland blijven wij Shell houden aan de Nederlandse
wet- en regelgeving waaronder de al hierboven genoemde CO2-heffing.

Vraag 4

Waarom komt Shell weg met het rekenen met CO2 intensiteit in plaats van CO2-uitstoot? Waar komt dit door?

Antwoord 4

Shell en andere industrieën moeten in de EU en in Nederland hun CO2-uitstoot aan de schoorsteen in absolute zin verminderen. Als ze dat niet doen moeten
ze nationaal de CO2-heffing betalen en binnen de EU moeten ze dan ETS (emission trading system) rechten
kopen. Hoe Shell op haar CO2-emissies wil sturen is aan Shell zelf. Bij een emissie-intensiteit van nul in 2050,
zullen ook de absolute emissies nul zijn. Er zijn overigens wel indicatieve mondiale
reductiedoelen van 20% in 2030 en 45% in 2035 geformuleerd. Daarbij kijkt Shell niet
alleen naar de directe eigen schoorsteenemissies, maar ook naar het verminderen van
de uitstoot in de keten; zoals de uitstoot die bij haar klanten plaatsvindt als deze
bijvoorbeeld benzine of diesel gebruiken.

Vraag 5

Welke andere gaten zijn er volgens u en/of uw ministerie in berekeningen van Shell?
Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord 5

Zoals aangegeven gaat Shell zelf over hoe ze op haar emissies wil sturen. Voor mij
is van belang wat er in Nederland wordt uitgestoten. Het is goed dat Shell naast de
CO2-uitstoot van haar installaties, ook kijkt naar de uitstoot in de keten. Ook die uitstoot
moet naar beneden en dat is wereldwijd een verantwoordelijkheid voor iedereen in de
keten, zowel van Shell als van de afnemers en de consument. Shell is, net als andere
grote chemische bedrijven, bezig met het mogelijk maken van hergebruik van gerecyclede
plastics in chemische productieprocessen. Dit zal de CO2-uitstoot van plastics in de keten naar beneden brengen en tevens bijdragen aan het
verminderen van het plastic-afvalprobleem.

Vraag 6

Erkent u dat het oneerlijk is dat Shell haar eigen klimaatdoelen niet nakomt en ondertussen
wel zegt iets te doen door middel van het planten van bomen, waardoor de structurele
problemen niet worden aanpakt? Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord 6

Zoals aangegeven in antwoord 4 moet Shell in Nederland haar uitstoot aan de schoorsteen
sowieso verminderen.

Voor de oplossing van het klimaatvraagstuk kunnen we geen enkele technologische oplossing
op voorhand uitsluiten. Zeker voor het realiseren van de snelle emissiereducties die
een 1,5 graden scenario vergt, is het noodzakelijk om ook te kijken naar de mogelijkheden
voor CO2-vastlegging in bossen en de bodem, en naar de mogelijkheden van CCS. De combinatie
van deze technologieën kan ook een belangrijke bijdrage leveren aan het realiseren
van negatieve emissies in combinatie met een hoogwaardige inzet van biogrondstoffen.
Of de negatieve emissietechnologie op termijn ook een omvang zal bereiken zoals door
Shell wordt verondersteld, zal later blijken en is (mede) afhankelijk van beleidskeuzes
die landen zullen maken in de energietransitie.

Vraag 7

Wat vindt u ervan dat het klimaatprobleem geïndividualiseerd wordt door de verantwoordelijkheid
bij klanten neer te leggen? Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord 7

Zoals aangegeven bij de beantwoording van vraag 5 is de aanpak van het klimaatprobleem
een verantwoordelijkheid van zowel overheden, bedrijven als klanten. Klanten kunnen
via hun keuzes ook bijdragen aan verduurzaming van bedrijven.

Vraag 8

Erkent u dat Shell aan «greenwashing» doet? Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord 8

Diverse olie- en gasbedrijven zoals Shell hebben zich gecommitteerd aan het Klimaatakkoord
van Parijs. Zij werken aan duurzame alternatieven. Shell geeft aan dat ze zich tot
doel gesteld heeft om in 2050 CO2-neutraal te zijn. Die lange-termijn klimaatambitie laat ruimte voor meerdere paden
voor vermindering van de emissies. Wel kan het zijn dat de huidige operaties en bestaande
plannen van Shell nog niet in lijn zijn met het halen van de Parijsdoelen. Shell erkent
dit zelf ook in de toelichting op de jaarrekening. Het blijft de eigen verantwoordelijkheid
van bedrijven hoe zij daarover communiceren zolang ze aan de richtlijnen van reclamecode
voldoen. Er is een Reclame Code Commissie (RCC) ingesteld om te toetsen of daaraan
wordt voldaan. Bedrijven worden daarnaast door de Nederlandse en Europese overheid
afgerekend op hun bijdrage aan het halen van de klimaatdoelen die de overheid stelt.

Vraag 9

Erkent u tevens dat subsidies voor de fossiele industrie belemmeren dat bedrijven
als Shell worden gestimuleerd om de klimaatdoelen te behalen? Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord 9

Onder het Europese ETS moeten bedrijven als Shell hun broeikasgasemissies verminderen,
dan wel emissierechten kopen. Met name de nationale CO2-heffing maakt het kostbaar voor Shell om zijn (schoorsteen)emissies niet te verminderen
conform de afspraken in het Nederlandse klimaatakkoord. Er zijn dus wel degelijk effectieve
prikkels voor vermindering van de uitstoot. Dat ligt lastiger voor de koolstof in
de producten van Shell. De verantwoordelijkheid daarvoor ligt internationaal bij de
landen en consumenten waar ze worden gebruikt. In het kader van het circulaire economie
beleid ontwikkelt het kabinet prikkels om die koolstof in de keten te houden en niet
in de atmosfeer te laten komen.

Vraag 10

Op welke wijze stimuleren de EU-subsidies dat deze praktijken van Shell door kunnen
gaan? Kunt u een limitatieve lijst geven?

Antwoord 10

Het kabinet heeft zich de afgelopen jaren ingezet voor het in lijn brengen van het
gehele volgende Meerjarig Financieel Kader (MFK, 2021–2027) en het EU-herstelpakket
met de Overeenkomst van Parijs («Paris-proofing»). De conclusies van de Europese Raad
over het MFK (juli 2020) bevatten een passage, waarin dit principe voor het gehele
MFK en herstelpakket wordt vastgelegd. Ook is in deze passage het «do no signficant
harm principe» vastgelegd: geen enkele investering mag significante schade aan milieu
en klimaat doelen aanrichten.

De precieze uitwerking van deze principes verschilt per fonds. Voor een aantal fondsen
is een uitsluitingslijst in de deelverordening opgenomen, waarbij ook fossiel wordt
uitgesloten. Voor andere fondsen is het do no significant harm principe in de deelverordening
opgenomen.