Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Leijten over het bericht dat een melding van een poging tot Russische beïnvloeding van het Nederlandse parlement in een la verdween

Antwoord van Minister Ollongren (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) (ontvangen
7 juli 2021). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2020–2021, nr. 3207.

Vraag 1

Is het gebruikelijk dat meldingen als de melding wordt gedaan bij de Beveiligingsdienst
van de Tweede Kamer niet bij de AIVD terechtkomen? Zo ja, waarom is dat?1

Antwoord 1

Tweede Kamerleden en fracties die te maken krijgen met zaken of opvallende signalen
die raken aan hun veilig en ongestoord functioneren kunnen dat melden bij de Beveiligingsautoriteit
(BVA) van de Tweede Kamer. De BVA kan deze melding vervolgens vertrouwelijk doorzetten
aan de AIVD en/of de NCTV op ad hoc basis, dan wel via reguliere contactmomenten waarna
afhankelijk van de melding, wordt bezien welke opvolging gewenst is.

Vraag 2

Hoe is de samenwerking tussen deze Beveiligingsdienst en de AIVD vormgegeven? Bent
u van mening dat deze samenwerking en/of afstemming verbeterd dient te worden?

Antwoord 2

De BVA kan meldingen vertrouwelijk doorzetten aan de AIVD op ad hoc basis, dan wel
via reguliere contactmomenten, dan wel via de NCTV. Dit betreft een standaard werkwijze.
De Kamervoorzitter heeft aangegeven dat in het geval van de bewuste melding vanuit
de fractie Splinter/Van Kooten-Arissen niet de juiste afweging is gemaakt.

Met alle nieuwe Tweede Kamerleden wordt reeds door de BVA een individueel gesprek
gevoerd, in aanwezigheid van de NCTV. Doel van dit gesprek is onder andere de nieuwe
Tweede Kamerleden informeren over de rol van de BVA als eerste aanspreekpunt voor
alle veiligheidsgerelateerde onderwerpen.

Ik heb er vertrouwen in dat in het vervolg dergelijke meldingen op de juiste plek
terecht zullen komen.

Vraag 3

Erkent u dat het zorgelijk is dat meldingen over gulle gevers aan politieke partijen,
waarvan de integriteit in twijfel wordt getrokken, blijven liggen? Kunt u uw antwoord
toelichten?

Antwoord 3

In algemene zin kan worden gesteld dat het van belang is dat personen en organisaties
met informatie, dan wel met een financiële component, over mogelijke dreiging van
terrorisme, spionage en inmenging delen. Dit kan ook altijd direct bij de AIVD, hiervoor
zijn geen belemmeringen. Verstrekte informatie wordt altijd vertrouwelijk behandeld.

Vraag 4

Welke risico’s van politieke beïnvloeding vanuit het buitenland zijn er de afgelopen
jaren gesignaleerd?

Antwoord 4

De AIVD waarschuwt al langere tijd in opvolgende jaarverslagen, alsmede het recent
uitgebrachte Dreigingsbeeld Statelijke Actoren (DBSA), voor de dreiging van ongewenste
buitenlandse beïnvloedingactiviteiten. Hierbij gaat het om heimelijke politieke beïnvloeding
waarbij zowel digitale als klassieke middelen kunnen worden ingezet. Blijvende waakzaamheid
is dan ook noodzakelijk.

Vraag 5

Zijn er meer meldingen van politieke partijen over (eventuele)buitenlandse inmenging?
Zo ja, welke?

Antwoord 5

In de openbaarheid worden in de regel geen uitspraken gedaan over individuele meldingen
aan de AIVD. Verstrekte informatie wordt altijd vertrouwelijk behandeld.

Vraag 6

Kunt u uitsluiten dat er discutabele financiers zijn van politieke partijen?

Antwoord 6

De Wet financiering politieke partijen (Wfpp) heeft o.a. tot doel om transparantie
over de financiering van politieke partijen te vergroten. Zo moeten giften vanaf 4.500
euro per donateur per jaar aan de politieke partijen en hun neveninstellingen jaarlijks
worden gemeld aan het Ministerie van BZK. Deze overzichten moeten gecontroleerd zijn
door een accountant. Het voorstel tot wijziging van de Wfpp (Evaluatiewet Wfpp) bevat
aanvullende regels voor giften van rechtspersonen en giften aan neveninstellingen
(3). Dit gaat om het vergroten van de transparantie over giften van rechtspersonen
en andere juridische entiteiten en het uitbreiden van de transparantie voorafgaand
aan een Tweede Kamerverkiezing naar de neveninstellingen van politieke partijen. Gelet
op het belang dat het kabinet hecht aan het zoveel mogelijk vrijwaren van politieke
partijen van onwenselijke buitenlandse beïnvloeding worden hier in het wetsvoorstel
aanvullende maatregelen voor getroffen. Dit betreft het verbieden van giften van donateurs
uit derde landen en het volledig transparant maken van giften afkomstig uit de lidstaten
van Europese Unie en de Europese Economische Ruimte (EU en EER) niet zijn de Nederland.

Vraag 7, 8

Bent u nog steeds van mening dat financiering van politiek partijen uit het buitenland
niet in z’n geheel aan banden hoeft te worden gelegd? Zo ja, waarom?

Vindt u het wenselijk dat mogelijke buitenlandse financiering via stromannen in EU-landen
verloopt?

Antwoord 7, 8

Dat vind ik niet wenselijk en daarom zijn in het wetsvoorstel tot wijziging van de
Wfpp (Evaluatiewet Wfpp) verschillende maatregelen (zie ook het antwoord op vraag
6) opgenomen tegen het omzeilen van het voorgenomen giftenverbod. Een algemeen giftenverbod
dat ook voor de lidstaten van de EU/EER zou gelden, acht de regering niet proportioneel
gelet op het beginsel van het vrij verkeer van kapitaal, de nauwe banden die de meeste
Nederlandse politieke partijen met Europese zusterpartijen hebben en het belang om
die (financiële) banden te blijven onderhouden. Voorwaarde hierbij is wel dat het
duidelijk moet zijn waar en van wie eventuele giften uit andere landen van de EU/EER
afkomstig zijn. Daarom heeft de regering er in het wetsvoorstel voor gekozen om de
drempel voor openbaarmaking van € 4.500 per jaar af te schaffen voor giften uit andere
lidstaten van de EU en de EER. Dit betekent dat alle giften van gevers uit deze landen
openbaar worden. Een uitzondering hierop geldt voor aldaar woonachtige kiesgerechtigden
voor de verkiezing van de Tweede Kamer. Voor giften van rechtspersonen uit andere
EU/EER-landen geldt evenals voor giften uit Nederland dat zij moeten melden wie de
uiteindelijk belanghebbenden achter deze rechtspersonen zijn. Naar verwachting zal
risico op financiering via stromannen met de inzet van de genoemde maatregelen worden
beperkt.

Vraag 9

Wanneer kan de Kamer de nota naar aanleiding van het verslag verwachten op het wetsvoorstel
dat financiering van politieke partijen van landen buiten de EU moet voorkomen?2 3

Antwoord 9

De nota naar aanleiding van het verslag inzake het voorstel tot wijziging van de Wet
financiering politieke partijen in verband met de evaluatie van deze wet (Evaluatiewet
Wfpp) is inmiddels aan de Kamer gestuurd.