Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Thijssen en Gijs van Dijk over de ontbossing van het Amazonegebied door soja-invoer van Nederland

Antwoord van Minister Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) en Minister
Kaag (Buitenlandse Zaken) (ontvangen 3 juni 2021).

Vraag 1

Kent u het bericht «Amazon «soy belt» will feed global thirst for Brazil’s commodities»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Bent u zich ervan bewust dat wetenschappers vrezen dat door met name ontbossing het
regenwoud in het Amazonegebied zichzelf niet meer in stand zal kunnen houden en in
een neerwaartse spiraal terecht kan komen en dat dit tipping point dichtbij is? Zo
nee, wat is naar uw mening dan wel de stand van zaken in dezen?

Antwoord 2

Ja, daar ben ik mij van bewust.

Vraag 3

Is het waar dat Nederland meer dan 40% van de export van soja uit het Braziliaanse
gebied Rondônia’s voor haar rekening neemt? Zo nee, welk deel van de sojaproductie
uit dat gebied wordt dan wel naar Nederland geëxporteerd, en welk deel van de gehele
Braziliaanse productie van soja?

Antwoord 3

Ongeveer 5% van de Braziliaanse export van sojaproducten (bonen, meel en olie) gaat
naar Nederland. Dit percentage is de afgelopen jaren (2017 t/m 2020) constant gebleven
volgens gegevens van het Braziliaanse Ministério da Agricultura, Pecuária e Abastimento:
Estatisticas de Comércio Exterior do Agronegócio. Rondônia is een van de 26 Braziliaanse
deelstaten. De bijdrage van Rondônia aan de Braziliaanse export van soja in 2020 was
relatief klein, in waarde 1,20% en in gewicht 1,23%. Dat is een toename ten opzichte
van 2017 toen die bijdrage 1,05% bedroeg. In 2020 ging 41% van de export van soja
uit Rondônia naar Nederland. Hierbij geldt dat Nederland in belangrijke mate doorvoerland
is van soja of daarvan afgeleide producten. De soja die is bestemd voor Nederlandse
consumptie is grotendeels afgedekt met duurzaamheidscertificaten die erop toezien
dat zonder ontbossing is geproduceerd. Zie ook het antwoord op vraag 4.

Vraag 4

Acht u het mogelijk dat ten minste een deel van de soja uit Rondônia geproduceerd
wordt op grond die pas na 2008 ontbost is en dus volgens de afspraken gemaakt in Brazil’s
Soy Moratorium daarvoor niet gebruikt had mogen worden? Zo ja, bent u bereid de importeurs
van deze soja daarop aan te spreken? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 4

Een deel van de soja in Rondônia wordt geproduceerd voor de lokale markt en dat gedeelte
zal moeten voldoen aan eisen in de Braziliaanse boswet. Die eisen wijken af van de
afspraken in het Braziliaanse soja moratorium. Zoals hiervoor bij vraag 3 aangegeven,
is slechts een deel van de uit Rondônia ge-exporteerde soja bestemd voor Nederlandse
consumptie; een ander deel is voor doorvoer naar andere Europese en EU-landen. In
algemene zin is het deel van de soja dat is bestemd voor Nederlandse consumptie grotendeels
afgedekt met duurzaamheidscertificaten die erop toezien dat zonder ontbossing is geproduceerd
(zie ook antwoord op vraag 7). Het kabinet verwacht van in Nederland gevestigde bedrijven
die internationaal opereren dat zij de OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen
en de UN Guiding Principle’s on Business and Human Rights naleven op het gebied van
internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen (IMVO). Van bedrijven wordt
verwacht dat zij gepaste zorgvuldigheid toepassen en risico’s voor mens en milieu,
waaronder ontbossing, voorkomen en aanpakken.

Vraag 5

Deelt u de mening dat de import van soja uit gebieden waar soja wordt geproduceerd
op areaal dat door ontbossing is aangelegd, aan banden moet worden gelegd om verdere
ontbossing te voorkomen? Zo ja, welke concrete maatregelen gaat u nemen om dit te
bereiken? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 5

De kabinetsinzet is conform het in de Kamerbrief «Internationale inzet bosbehoud en
bosherstel» uiteengezette beleid, zie hiervoor verder het antwoord op vraag 6 en vraag
7.

Vraag 6

Welke concrete doelen stelt u zich ten aanzien van het stoppen van de mondiale ontbossing
en bosdegradatie in 2030, zoals verwoord in uw brief «Internationale inzet bosbehoud
en bosherstel»?2

Antwoord 6

De internationale inzet van het kabinet op het gebied van bosbehoud en bosherstel
richt zich op drie hoofdoelen: het stoppen van mondiale ontbossing en bosdegradatie
uiterlijk in 2030, het uitbreiden van het wereldbosareaal met 3 procent in 2030 en
het mobiliseren van de EU. Om deze doelen te realiseren zet het kabinet zich onder
andere in om uiterlijk per 2030 tot ontbossingsvrije landbouwgrondstoffenketens te
komen door in EU-verband te pleiten voor ambitieuze wetgevende en niet-wetgevende
maatregelen, die gericht zijn op het vermijden dan wel het minimaliseren van het op
de interne markt brengen van producten die gerelateerd zijn aan ontbossing of bosdegradatie.
Naar verwachting zal de Europese Commissie daartoe deze zomer een voorstel presenteren.
Daarnaast draagt het kabinet via diplomatieke inspanningen en de financiering van
bilaterale en multilaterale programma’s bij aan het stoppen van de mondiale ontbossing
en bosdegradatie in uiterlijk 2030. Deze inzet is ook weergegeven in de kamerbrief
over de internationale inzet op bossen en de reactie op de initiatiefnota Behoud het
Woud (Kamerstuk 30 196, nr. 708 en Kamerstuk 35327, nr. 3).

Vraag 7

Hoe kunt u bevorderen dat in Nederland geïmporteerde soja, ook die niet voor de Nederlandse
consumptie verwerkt wordt, afgedekt wordt met Round Table on Responsible Soy(RTRS)-certificaten
waarmee gewaarborgd wordt dat het om soja gaat die zonder ontbossing is geproduceerd?

Antwoord 7

In 2006 is in Zwitserland door bedrijven en NGO’s de Round Table for Responsible Soy
(RTRS) opgericht. Overheden zijn geen lid van de RTRS. De RTRS heeft in 2010 de mondiale
standaard voor duurzame («verantwoorde») sojaproductie vastgesteld. De RTRS-standaard
is daarmee de standaard die via een mondiaal multistakeholdersproces en publieke consultaties
van bedrijven, banken en NGO’s is vastgesteld. Op de achtergrond speelde en speelt
Nederland een belangrijke stimulerende en faciliterende rol voor de ontwikkeling van
de RTRS als organisatie en voor vaststelling van de RTRS-standaard. De Nederlandse
overheid draagt bijvoorbeeld bij aan het vergroten van het bereik van de RTRS-standaard
via het Initiatief Duurzame Handel (IDH). De RTRS-standaard en daarvan afgeleide certificering
is een effectief middel gebleken om het Nederlandse verbruik van geïmporteerde soja
te verduurzamen en ontbossingsvrij te maken. Omdat Nederland echter vooral ook doorvoerland
voor soja en sojaproducten is naar andere Europese en EU-landen, voelen wij een bijzondere
verantwoordelijkheid om waar mogelijk bij te dragen aan het ontbossingsvrij maken
van ook deze handelsstromen. Uw Kamer is vorig jaar apart geïnformeerd over het kabinetsbeleid
op het tegengaan van ontbossing (Kamerstuk 30 196, nr. 708). Het kabinet heeft zich daarin onder meer vastgelegd op het zo spoedig mogelijk
– en uiterlijk in 2030 – komen tot volledig ontbossingsvrije handelsketens. Verduurzaming
van importen en doorvoer via Nederland naar andere Europese landen kan alleen in Europees
en EU verband goed geregeld worden. Certificering zou een van de instrumenten in een
pakket van EU maatregelen kunnen zijn, waar de Europese Commissie momenteel aan werkt
en dat naar verwachting in de zomer wordt gepresenteerd. In een gesprek met de Europese
Commissie, afgelopen april, hebben vertegenwoordigers van ADP landen op initiatief
van Nederland gepleit voor effectieve en ambitieuze maatregelen, inclusief wetgeving,
die bijdragen aan het voorkomen van ontbossing (cf. motie Bouali Kamerstuk 35 570, nr. 28).