Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Yesilgöz-Zegerius en Aartsen over de 'Reactie van de Kamer van Koophandel (KVK) op de petitie de Goede Zaak over privacy'

Antwoord van Staatssecretaris Keijzer (Economische Zaken en Klimaat), mede namens
de Minister van Justitie en Veiligheid (ontvangen 21 mei 2021).

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Reactie KVK op petitie De Goede Zaak over privacy»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Bent u beide bekend met de tweets van de Staatssecretaris van Economische Zaken en
Klimaat over de uitvoering van de motie-Yeşilgöz-Zegerius (Kamerstuk 35 570 VI, nr. 36) over het afschermen van huisadressen in openbare overheidsregisters?2

Antwoord 2

Ja.

Vraag 3

Herinnert u zich de brief van 17 december 2020 waarin u een appreciatie gaf op deze
motie waarbij u aangaf dat u de huidige balans tussen toegankelijkheid en veiligheid
passend achtte? Zo ja, heeft u daar alle relevante argumenten naar voren gebracht
om dit standpunt te bepleiten? Zo nee, waarom heeft u niet alle argumenten gedeeld?

Antwoord 3

De brief van 17 december 2020 (Kamerstuk 32 761, nr. 177) geeft een goed samenvattend beeld van de argumenten van het kabinet voor het standpunt
dat een passende balans tussen toegankelijkheid en veiligheid wordt bereikt. De brief
betrekt bij dit oordeel ook de voorgenomen wijziging van het Handelsregisterbesluit
2008 om woonadres-gegevens in het handelsregister standaard af te schermen. Het voorstel
is op 8 februari jl. aan de Autoriteit Persoonsgegevens toegezonden. Zodra het advies
van de AP is vastgesteld, zal het ontwerpbesluit worden toegezonden aan de Raad van
State voor advies.

Dat neemt niet weg dat we continu oog moeten hebben voor de balans tussen de bescherming
van de persoonlijke levenssfeer en openbaarheid van registers. Ik kan niet uitsluiten
dat bij andere partijen die belang hebben bij de werking van het Handelsregister nog
diverse aanvullende argumenten, zowel voor als tegen het genoemde standpunt, bestaan.

Vraag 4

Hoe beoordeelt u het feit dat de Kamer na van deze appreciatie kennisgenomen te hebben
unaniem voor deze motie heeft gestemd, waarmee wordt gesteld dat de regering openbare
registers waarin huisadressen – of aan een onderneming gekoppeld huisadres – voorkomen,
zo moet afschermen dat deze alleen door het bevoegd gezag kunnen worden ingezien?

Antwoord 4

De motie is, gemotiveerd, ontraden. Uit de stemming over de motie trek ik de conclusie
dat de Kamer de argumenten voor openbaarheid van bepaalde ondernemingsgegevens op
dit moment niet deelt, of althans niet weegt op dezelfde wijze als de regering. Het
aannemen van de motie laat onverlet dat de motie op onderdelen niet uitvoerbaar is.
Het afschermen van een vestigingsadres van een onderneming (ook wanneer dat tevens
als woonadres wordt gebruikt) is met het oog op de rechtszekerheid in het handelsverkeer
en het naleven van verplichtingen uit de Wet ter voorkoming van witwassen en financiering
van terrorisme (Wwft) van bepaalde afnemers van deze informatie onwenselijk, en waar
het vennootschappen betreft, onmogelijk met het oog op Europeesrechtelijke verplichtingen.

Richtlijn (EU) nr. 2017/1132 bevat bepalingen omtrent de «zetel» van vennootschappen.
Artikel 4 sub a van deze richtlijn verplicht lidstaten tot openbare registratie van
de statutaire zetel van de vennootschap en artikel 19 lid 2 sub b schrijft tevens
voor dat dit gegeven via het koppelingssysteem BRIS kosteloos beschikbaar dient te
zijn. Op het eerste gezicht lijkt onduidelijk of onder dit begrip «statutaire zetel»
een volledig adres moet worden verstaan of slechts een plaats. Uit de context wordt
evenwel duidelijk dat het inderdaad om het volledige adres gaat. Dit is namelijk voor
informatie omtrent bijkantoren wel met zoveel woorden bepaald in artikel 30 lid 1
sub a.

Verplichtingen om het vestigingsadres openbaar te maken, betreffen ook niet uitsluitend
de informatie in het Handelsregister. Richtlijn (EU) 2011/83 (Consumentenrechten)
verplicht bijvoorbeeld ondernemingen die goederen of diensten aan consumenten verkopen
zelf tot het bekend maken van hun fysieke en administratieve vestigingsadressen.

Het Europees recht verhindert overigens niet dat ondernemers op dit moment al de mogelijkheid
hebben, in het geval van een concrete dreiging, een verzoek tot afscherming van hun
woonadres in te dienen bij de Kamer van Koophandel. Dit is echter alleen mogelijk
wanneer het woonadres niet gelijk is aan het vestigingsadres. Na de inwerkingtreding
van de wijziging van het Handelsregisterbesluit (zie mijn antwoord op vraag 3) worden
woonadressen standaard afgeschermd. Alleen wanneer hetzelfde adres als vestigingsadres
is gebruikt, blijft het zichtbaar in die hoedanigheid. Onder andere op dit onderwerp
zal verder ingegaan worden tijdens de consultatie, hierover vindt u meer in het antwoord
van vraag 6 en 7.

Vraag 5

Deelt u de mening dat met deze motie door de Tweede Kamer de gewenste balans werd
aangegeven en dat de motie niet opriep om een onderzoek, of een zoektocht, te starten
naar de wenselijkheid van een balans? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 5

De wens van uw Kamer is op heldere wijze in de motie verwoord, dit laat evenwel onverlet
dat het onmogelijk is om de motie in haar geheel uit te voeren, zoals toegelicht in
het antwoord op vraag 4. Omdat ik uw zorg deel over het intimideren en lastig vallen
van personen waarvan adresinformatie beschikbaar is, zal ik een consultatie starten
om daarvoor oplossingen te zoeken die zoveel mogelijk recht doen aan alle betrokken
belangen.

Vraag 6

Kunt u toelichten met welk doel u in consultatie gaat? Welke partijen nemen deel aan
de consultatie, liggen er stukken aan deze consultatie ten grondslag en zo ja kunt
u deze met de Kamer delen?

Antwoord 6

Het doel van de consultatie is inzet van de kennis en ervaring van alle bij het Handelsregister
betrokken partijen teneinde oplossingsrichtingen te vinden die kunnen bijdragen aan
passend en integer gebruik van Handelsregister-data ten bate van de samenleving. Voor
de consultatie zullen publieke en private stakeholders worden uitgenodigd (geregistreerde
personen, de diverse soorten afnemers van Handelsregister-informatie, waaronder Wwft-instellingen,
belangenbehartigers op het gebied van privacy, open data etc., overheden) en is voorts
iedereen welkom die aan de consultatie wenst deel te nemen. Een compleet overzicht
van alle belanghebbenden is noodzakelijk om de effecten van mogelijke oplossingsrichtingen
in praktijk te toetsen.

Leden van uw Kamer zullen via de vaste Kamercommissies worden uitgenodigd om te participeren
in de consultatie vanuit hun rol als volksvertegenwoordiger of als persoon met een
publieke functie die eveneens vindbaar kan zijn in het Handelsregister. Daarnaast
nodigen we de leden graag uit om partijen aan te dragen waarvan zij menen dat die
zouden moeten participeren. Ook komt een open uitnodiging op de Rijkswebsite voor
internetconsultaties te staan.

De eerste stap is in kaart brengen welke belangen op welke wijze geraakt worden door
de registratie van gegevens in het Handelsregister en verstrekking daarvan. Dit gebeurt
door middel van open vragen om alle belangen en ontwikkelingen in kaart te brengen.
Ook worden dilemma’s op het gebied van transparantie en privacy geschetst en worden
deelnemers verzocht hierop te reflecteren. Hiervoor zijn geen onderliggende stukken
voorzien. Wel zal het kabinet ten behoeve van de deelnemers aan de consultatie de
Europese juridische kaders schetsen die de openbaarheid van het Handelsregister beheersen,
opdat helder is welke grenzen er aan de nationale beleidsruimte zijn gesteld. Deze
achtergrondinformatie wordt gepubliceerd op de consultatiewebsite.

Vraag 7

Deelt u de mening dat het in de consultatie enkel moet gaan over de manier waarop
openbare registers waarin huisadressen – of aan een onderneming gekoppeld huisadres
– voorkomen zo afgeschermd kunnen worden dat deze alleen door het bevoegd gezag kunnen
worden ingezien? Zo ja, kunt u garanderen dat u dit als doel stelt voor de consultatie?
Zo nee, waarom niet en bent u in dat geval van mening dat u voorbij gaat aan de wens
van de Kamer?

Antwoord 7

Het doel van de consultatie is breder dan de manier waarop deze gegevens afgeschermd
kunnen worden. De consultatie beoogt in eerste instantie alle betrokken belangen te
verkennen en in kaart te brengen. Gegevens uit het Handelsregister worden door veel
partijen en voor veel doelen gebruikt. Zonder toegang tot adresinformatie moet een
ondernemer voor iedere betaling die niet spontaal binnenkomt een derde partij met
extra bevoegdheden inhuren, wordt het werk van onderzoeksjournalisten veel moeilijker,
en wordt een belangrijke grondstof voor kredietinformatie, die financierbaarheid bevordert,
weggenomen. Maar mét toegang tot adresinformatie is het afweren van ongewenste of
bedreigende benadering veel moeilijker. Het zijn slechts enkele voorbeelden uit een
veelheid aan dilemma’s die om een oplossing vragen.

In tweede instantie zullen passende, maakbare en gedragen oplossingsrichtingen geformuleerd
worden. Het is aannemelijk dat dit doel het best kan worden gediend met inzet van
de kennis van het hele betrokken veld.

De wenselijkheid en mogelijkheid van afscherming van het vestigingsadres (indien gelijk
aan woonadres) zal gezien de aandacht voor dit onderwerp door maatschappelijke organisaties
en uw Kamer ook aan de orde komen.

Vraag 8

Kunt u de Kamer in uw voorgenomen brief uiterlijk voor het zomerreces informeren op
welke manier u ervoor gaat zorgen dat de eerdere motie onverkort wordt uitgevoerd,
welke stappen u nog moet zetten voor de motie daadwerkelijk uitgevoerd is en welk
tijdspad u daarbij voor ogen heeft? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 8

De motie kan, zoals gezegd, niet onverkort worden uitgevoerd omdat dat niet (volledig)
mogelijk is en mogelijk ook niet de beste oplossing biedt voor de dilemma’s die voortvloeien
uit de intrinsieke spanning tussen de wettelijke doelen van het Handelsregister en
(onder andere) de privacy en veiligheid van daarin geregistreerde personen.

Ik wil niet op voorhand meer grenzen stellen dan die al voortvloeien uit de Europese
regelgeving aan de richting en reikwijdte van oplossingen die ik bereid ben te overwegen.
Dat impliceert dat mogelijke oplossingen zowel in termen van nationale regelgeving
als in termen van uitvoering en budgettair beslag omvangrijk kunnen zijn, waarbij
dan een passend tijdpad voor implementatie in acht zal moeten worden genomen.

Ik zal uw Kamer op de hoogte houden van de stappen die in het proces van consultatie
en beleidsontwikkeling worden gezet. Ik verwacht voor de zomer een eerste indicatie
van gedragen oplossingsrichtingen te kunnen geven.

Vraag 9

Kunt u deze vragen binnen de gestelde termijn beantwoorden?

Antwoord 9

Ik heb de vragen met de grootst mogelijke spoed beantwoord.