Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Wassenberg over de structurele mishandeling van honden in training bij leden van de Koninklijke Nederlandse Politiehonden Vereniging (KNPV)

Antwoord van Minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid), mede namens de Minister
van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (ontvangen 10 mei 2021). Zie ook Aanhangsel
Handelingen, vergaderjaar 2020–2021, nr. 2248.

Vraag 1

Kent u de aflevering van Zembla van 11 maart 2021, waarin te zien was dat honden in
training bij leden van de Koninklijke Nederlandse Politiehonden Vereniging (KNPV)
nog steeds worden mishandeld, onder andere door schoppen, stokslagen en met stroomapparatuur?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Erkent u, nu in drie jaar tijd in vier televisieprogramma uitgebreid aandacht is besteed
aan grove misstanden tijdens de training van toekomstige politiehonden door de KNPV,
dat hier sprake is van structurele en ernstige misstanden en dat de situatie anno
2021 niet is verbeterd ten opzichte van 2018? Zo nee, waarom niet? Zo ja, deelt u
de mening dat structurele problemen vragen om structurele oplossingen en bent u bereid
deze op korte termijn te nemen? Zo ja, op welke wijze? Zo nee, waarom niet?2,

3,

4,

5

Antwoord 2

Iedere vorm van dierenmishandeling is er een teveel. De berichten in de media schetsen
een beeld van jarenlange, structurele misstanden. Ikzelf kan alleen afgaan op de gegevens
zoals die bekend zijn bij de politie. Op basis daarvan zijn de omvang van het thema
en daarmee het structurele karakter niet te duiden.

Er zijn bij de politie meldingen bekend die, net als de beelden uit de uitzendingen,
wijzen op enkele van de 300 bij de Koninklijke Nederlandse Politiehond Vereniging
(hierna: KNPV) aangesloten verenigingen. Naar aanleiding van die meldingen is telkens
actie ondernomen.

Vraag 3

Kunt u in detail aangeven welke maatregelen u getroffen heeft naar aanleiding van
de uitzendingen van Rambam, Undercover in Nederland en beide uitzendingen van Zembla?
Kunt u aangeven welke maatregelen u genomen heeft naar aanleiding van de Kamervragen
die daarover gesteld zijn?6,

7

Antwoord 3

Zoals ik u in mijn beantwoording van uw schriftelijke vragen van 26 oktober 2020 reeds
heb gemeld, heeft de politie naar aanleiding van de beelden in het tv-programma «Undercover
in Nederland» een strafrechtelijk onderzoek ingesteld.8 Dit onderzoek loopt nog.

Naar aanleiding van de recente uitzending van Zembla wordt door de politie, in opdracht
van het Openbaar Ministerie (OM), onderzocht of er aanknopingspunten zijn voor een
strafrechtelijk onderzoek.

De politie wil geen honden afnemen van africhters die niet in staat zijn gebleken
honden op een diervriendelijke wijze te trainen. Bij de selectie van een geschikte
hond worden met individuele africhters afspraken gemaakt. Deze afspraken zijn vastgelegd
in een koopcontract. Mocht blijken dat een africhter zich niet aan deze afspraken
houdt, dan wordt de relatie met deze africhter per direct verbroken. Daarnaast wordt
door de politie onderzocht of het contract kan worden aangevuld met een boeteclausule.

Tevens heb ik de politie gevraagd bij de aanschaf van honden meer aandacht te hebben
voor signalen waaruit blijkt dat de honden met dieronvriendelijke methoden zijn getraind
of afgericht.

Vraag 4

Bent u bereid de relatie tussen de politie en andere overheidsinstanties en de KNPV
en haar leden onmiddellijk op te schorten? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 4

De politie betrekt, evenals andere overheidsinstanties die met honden werken, honden
van particuliere hondentrainers waarvan wordt verwacht dat deze de honden middels
diervriendelijke methoden hebben afgericht en getraind. De KNPV heeft 300 aangesloten
verenigingen met ieder vele aangesloten hondentrainers en bijbehorende getrainde honden.
De genoemde misstanden maken niet dat ik de conclusie trek dat de algehele relatie
met de KNPV en al haar leden moet worden opgeschort. Uiteraard worden geen honden
afgenomen van trainers waarvan bekend is dat zij aversieve trainingsmethoden gebruiken.
Wel is door mijn departement extra benadrukt dat ook van de koepelorganisatie wordt
verwacht dat zij een actievere rol gaat vervullen in het tegengaan van misstanden
bij de training van honden door leden van aangesloten verenigingen. Inmiddels heb
ik van de voorzitter van de KNPV begrepen dat vorig jaar al stappen in die richting
zijn genomen.

Vraag 5

Bent u bereid de export van politiehonden die getraind zijn door leden van de KNPV
met onmiddellijke ingang te verbieden? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 5

Juridisch is het niet mogelijk om onderscheid te maken tussen leden en niet-leden
van de KNPV bij de export van politiehonden.

Vraag 6

Wat vindt u ervan dat in het keuringsreglement van de KNPV staat dat honden met een
stok mogen worden geslagen en dat beschreven staat hoe die stokslagen het beste kunnen
worden toegediend, zoals «de stokslag moet bij voorkeur gegeven worden van voren naar
achteren over de rug van de hond»? Betekent dit volgens u dat dierenmishandeling structureel
deel uitmaakt van de training van politiehonden door de KNVP? Zo nee, waarom niet?9,

10

Antwoord 6

De KNPV is een zelfstandige, private vereniging voor de sport met en de training van
honden en heeft ruim 300 aangesloten verenigingen. Bij een dergelijke organisatie
past het niet dat er met stokslagen wordt getraind.

De KNPV heeft aangegeven dat in het keuringsreglement staat dat bij één oefening een
dragelijke stokslag mag worden gegeven, die niet gericht mag zijn op de poten of kop
van de hond. De daarbij gebruikte «stok» moet een wilgenteen zijn die eenvoudig breekt
bij geringe weerstand.

Bij de politie in gebruik zijnde honden worden wel getraind op het kunnen omgaan en
weerstaan van soms gewelddadig gedrag van personen. Dit is noodzakelijk om te testen
of de hond moedig is en weerstand kan bieden aan op de hond uitgeoefend geweld bij
het uitvoeren van de politietaak.

Vraag 7

Wat vindt u ervan dat het veroordeelde lid van de KNVP in de uitzending van Zembla
van 11 maart 2021 stelt dat het mishandelen van de honden op trainingen door zeker
90% van de leden van de KNPV gebeurt, maar dat er slechts enkele leden veroordeeld
zijn, omdat in die gevallen de mishandelingen toevallig gefilmd zijn? Hebt u aanwijzingen
om aan deze uitspraak te twijfelen? Zo ja, waarom?

Antwoord 7

Ik heb geen bewijs dat deze uitspraak klopt. Als de betreffende persoon beschikt over
informatie dat leden van de KNPV dieren mishandelen, roept de politie hem op om daarvan
aangifte doen en/of dit te melden bij het hoofdbestuur van de KNPV zodat actie ondernomen
kan worden. Als aangifte wordt gedaan, onderzoekt de politie deze en kan het OM op
basis daarvan besluiten om een onderzoek in te stellen en bij voldoende bewijskracht
tot strafvervolging overgaan.

Vraag 8 en 9

Vindt u uw vertrouwen in de KNPV om de structurele dierenmishandeling onder hun leden
effectief aan te pakken nog gerechtvaardigd?

Vindt u uw vertrouwen dat dierenmishandeling wordt gemeld bij de KNPV dan wel bij
de politie of de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) nog gerechtvaardigd
in het licht van de uitspraak van de voorzitter van de KNPV dat hij sinds zijn aantreden
in augustus 2020 geen meldingen van dierenmishandeling heeft gehad, maar dat een KNPV
zonder dierenmishandeling «een illusie zou zijn»?

Antwoord 8 en 9

De context van de vraag die tijdens de uitzending werd getoond was anders dan in uw
vraag wordt aangegeven. De nieuwe voorzitter van de KNPV kwam aan het woord en gaf
aan op te treden zodra bij hem misstanden van dierenmishandeling bekend werden. Ik
heb geen reden om aan deze uitspraak te twijfelen.

Vraag 10

Hoeveel meldingen over dierenmishandeling door leden van de KNPV zijn er bij de politie
of NVWA binnengekomen in het afgelopen jaar?

Antwoord 10

Uit de politiegegevens is niet te herleiden of een geval van dierenmishandeling al
dan niet een relatie heeft met de KNPV.

Vraag 11

Bent u bereid actief en regelmatig te gaan controleren en handhaven bij alle leden
van de KNPV?

Antwoord 11

De afweging aangaande nut en noodzaak voor het organiseren van toezicht en handhaving
vindt vooral lokaal plaats op basis van de signalen die de politie bereiken. Ik hoop
ook dat iedereen die getuige is van mishandeling van dieren dit meldt bij de politie,
ongeacht of dit hondentrainers, politiemensen of anderen zijn. Daarnaast heb ik de
politie gevraagd meer aandacht te hebben voor signalen van mishandeling bij de afname
van honden.

Vraag 12

Klopt het dat medewerkers van de politie bestuursfuncties bekleden bij KNPV aangesloten
verenigingen? Vindt u deze functies verenigbaar? Zo ja, waarom? Zo nee, bent u bereid
om het politiemedewerkers te verbieden om bestuursfuncties te bekleden bij de KNPV?

Antwoorden 12

Het is mij bekend dat sommige medewerkers van de politie in privétijd bestuursfuncties
bekleden bij enkele bij de KNPV aangesloten verenigingen. Daaruit vloeit wat mij betreft
geen sterke verwevenheid voort tussen de politie en een vereniging. Het staat individuele
politiemensen vrij om in privétijd lid te zijn van een vereniging of daar een bestuursfunctie
te bekleden, mits geen sprake is van belangenverstrengeling en deze functies een goede
uitvoering van de taken als politieambtenaar niet belemmeren.

Vraag 13

Klopt het dat de politie weet van de mishandelingen bij de Brabantse KNPV-vereniging,
zoals de voorzitter van deze vereniging zegt? Wat vindt u daarvan?

Antwoord 13

De plaatselijke politie heeft drie meldingen ontvangen van mogelijke dierenmishandeling
bij die vereniging. Na twee van die drie meldingen zijn politiemedewerkers bij die
vereniging gaan kijken, maar er was geen bewijs van strafbare feiten te vinden. De
politie heeft meer meldingen ontvangen ten aanzien van die vereniging, maar deze hadden
te maken met andere zaken, zoals door omwonenden ervaren overlast en mogelijke niet-naleving
van de vergunningsvoorwaarden door die vereniging.

Naar aanleiding van de door u genoemde tv-uitzending is de politie in overleg met
het Openbaar Ministerie om te bezien of er voldoende aanleiding is voor een strafrechtelijk
onderzoek. De uitkomst daarvan is nog niet bekend.

Vraag 14

Hoe ver bent u met het verkennen van de mogelijkheid van een gezamenlijke trainingsschool
voor overheidshonden?

Antwoord 14

Vanuit Defensie en politie is de wens geuit om de mogelijkheid van een gezamenlijke
trainingsschool voor overheidshonden te verkennen. Gesprekken daartoe hebben reeds
plaatsgevonden. Vanwege de maatregelen ter voorkoming van de verdere verspreiding
van het coronavirus is deze ontwikkeling echter vertraagd.

Vraag 15

Bent u in de tussentijd bereid politiehonden alleen nog te kopen van enkele gecontroleerde,
geregistreerde en gecontracteerde leveranciers?

Antwoord 15

De politie schaft geen honden meer aan van africhters die gebruik maken van aversieve
trainingsvormen. Daar wordt aandacht aan besteed bij de aanschaf. Mocht de politie
ontdekken dat een particulier waarvan honden worden gekocht de dieren tijdens het
africhten en trainen mishandelt, dan wordt de relatie met de betreffende particulier
direct beëindigd. Zoals gezegd heb ik de politie daarnaast gevraagd om bij de aanschaf
van honden, meer aandacht te hebben voor signalen dat de honden tijdens het africhten
of bij de training zijn mishandeld.

De politie onderzoekt tevens of het mogelijk is om het koopcontract aan te scherpen
met een boeteclausule. De boeteclausule zou moeten inhouden dat als na de koop blijkt
dat de hond niet overeenkomstig de afspraken is getraind, de africhter dan een boete
kan worden opgelegd.

Vraag 16

Vindt u het ook zorgwekkend dat de politie en andere overheidsinstanties waarschijnlijk
veel honden in dienst hebben die tijdens hun training mishandeld zijn?

Antwoord 16

Het aankoopbeleid van de politie is erop gericht om alleen honden af te nemen die
middels diervriendelijke methoden zijn afgericht en getraind. Ik heb geen reden om
aan te nemen dat veel van die honden tijdens hun training mishandeld zouden zijn.

Vraag 17

Bent u bereid het verbod op het gebruik van stroomapparatuur bij honden die worden
opgeleid door leden van de KNPV actief en regelmatig te gaan controleren en handhaven?
Zo nee, hoe weet u dan zeker dat er geen honden meer zullen worden aangeschaft die
met stroom getraind zijn?11

Antwoord 17

Dat gebruik van stroomapparatuur bij de training van honden ongewenst is, hoort in
eerste instantie een opvatting te zijn in de trainingsomgeving. Verenigingen dienen
hierin een actieve rol te kiezen. Gebruik van stroomapparatuur is nog niet verboden.
Er wordt gewerkt aan een wetsvoorstel om een dergelijk verbod in te stellen. Vooruitlopend
hierop worden al geen honden meer afgenomen die zijn getraind met gebruik van een
stroomband

Vraag 18

Vindt u nog steeds dat de politiehond omschreven kan worden als een «doelmatig wapen»
als de training van de honden enerzijds gepaard gaat met structureel geweld tegen
de dieren als stokslagen, schoppen en slaan en het gebruik van stroombanden en als
tegelijk blijkt dat de politiehond, wanneer deze wordt ingezet als geweldsmiddel,
in veel gevallen niet meer loslaat en de arrestant vaak ernstig verwondt? Zo ja, kunt
u uitleggen wat daar doelmatig aan is?

Antwoord 18

Ja, de surveillancehond is een doelmatig geweldsmiddel. De aanname dat de training
van de honden bij de politie gepaard gaat met structureel geweld en gebruik van stroombanden
herken ik niet. De tv-uitzendingen hieromtrent laten een aantal incidenten zien, verspreid
over meerdere jaren. Dit laat onverlet dat de unieke vaardigheden van een surveillancehond
er zorg voor dragen dat het dier doelmatig kan worden ingezet in het belang van een
veilige samenleving. Er is (nog) geen vergelijkbaar vervangend geweldsmiddel beschikbaar.

Vraag 19

Bent u inmiddels bereid om een breed onderzoek te laten verrichten naar de doelmatigheid
en wenselijkheid van de inzet van politiehonden als geweldsmiddel? Zo nee, waarom
niet?

Antwoord 19

De politie zal uiterlijk in 2026 de geweldsmiddelen onder het niveau van het vuurwapen
evalueren. Daarbij zal ook aandacht worden besteed aan de inzet van de surveillancehond
als geweldsmiddel.

Vraag 20

Welke alternatieven voor de inzet en het gebruik van politiehonden onderzoekt u?

Antwoord 20

In mijn eerdere beantwoording van Kamervragen van het lid Wassenberg (PvdD) heb ik
gemeld dat de politie heeft aangegeven dat zij relevante ontwikkelingen met betrekking
tot de inzet van honden als geweldsmiddel continu in de gaten houdt.12 Er is tot op heden nog geen geschikt alternatief voor de inzet van honden ten aanzien
van crowd control, crowd management en riot control. In die situaties werkt de inzet van deze dieren – meer dan elk ander middel – de-escalerend.

Toelichting

Deze vragen dienen ter aanvulling op eerdere vragen terzake van het lid Helder (PVV),
ingezonden 12 maart 2021 (vraagnummer 2021Z04517) en van de leden Yesilgöz-Zegerius en Weverling (beiden VVD), ingezonden 15 maart
2021 (vraagnummer 2021Z04593).