Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Kops over het verduurzamen van huurwoningen

Antwoord van Minister Ollongren (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) (ontvangen
15 april 2021).

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Verduurzaming van huurwoning te duur»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Hoe reageert u op de constatering van bouwconcern Dura Vermeer dat het verduurzamen
van één enkele sociale huurwoning gemiddeld € 100.000 kost? Deelt u de mening dat
dergelijke bedragen absurd en onbetaalbaar zijn?

Antwoord 2

Ik herken dit bedrag niet. De kosten voor de verduurzaming van (sociale) huurwoningen
hangen af van verschillende aspecten, zoals het bouwjaar en de staat van de woning,
de timing van de verduurzaming (op een «natuurlijk moment», bijvoorbeeld als onderhoud
gepland staat, of op een «zelfstandig moment») en van de beoogde eindsituatie (het
soort warmtebron en het bijbehorende isolatieniveau). In het aan de Kamer aangeboden
onderzoek «Opgaven en middelen woningcorporaties» is door ABF Research een inschatting
gemaakt van de kosten van verduurzaming voor woningcorporaties. 2 Uit dit rapport blijkt dat de gemiddelde investeringskosten om een huurwoning aardgasvrij
te maken momenteel tussen de € 23.000 en € 29.000 per woning bedragen en de daarvoor
benodigde isolatie gemiddeld zo’n € 8.000. Daar staat tegenover dat ook een besparing
zal plaatsvinden op de energierekening. Naar verwachting zal het investeringsbedrag
de komende jaren dalen door opschaling en kostenreductie, zoals ook in het artikel
wordt beschreven. Het zou – gezien de variëteit aan situaties – kunnen dat de bedragen
voor specifieke woningen hoger uitvallen, maar € 100.000 is geen doorsnee bedrag voor
het aardgasvrij maken van een huurwoning.

Vraag 3

Kunt u zich herinneren dat Aedes, de vereniging van woningcorporaties, in 2018 heeft
berekend dat het verduurzamen gemiddeld zo’n € 50.000 per sociale huurwoning kost?3 Hoe is het in ’s hemelsnaam mogelijk dat de kosten in nog geen drie jaar tijd zijn
verdubbeld?

Antwoord 3

De stelling dat de kosten in drie jaar tijd zijn verdubbeld ondersteun ik niet. Bij
de publicatie van Aedes betrof het niet een berekening, maar een eerste raming op
basis van door woningcorporaties ingevulde «Routekaarten». Aedes concludeerde dat
voor het verduurzamen en aardgasvrij maken van al deze woningen € 108 miljard nodig
was, bijna € 52.000 per woning. Deze eerste inschatting werd gemaakt voordat het Klimaatakkoord
werd gesloten en het onderzoek «Opgaven en middelen woningcorporaties» is verschenen.
Zoals aangegeven bij vraag 2 zijn de kosten voor het aardgasvrij maken van huurwoningen
volgens de laatste cijfers gemiddeld tussen de € 23.000 en € 29.000 en de daarvoor
benodigde isolatie gemiddeld zo’n € 8.000. Bepaalde woningen vallen hoger uit dan
het gemiddelde, maar daar staat tegenover dat er ook woningen zullen zijn waarbij
het minder kost dan het gemiddelde bedrag.

Vraag 4

Kunt u zich de conclusie van het Planbureau voor de Leefomgeving herinneren dat een
«investering» in verduurzaming van € 35.000 zelfs over 30 jaar niet terug te verdienen
is met lagere energielasten?4 Klopt het dan dat het minimaal 85 jaar (!) duurt om € 100.000 terug te verdienen?
Bent u ertoe bereid de woorden «verduurzaming» en «rendabel» nooit meer in één zin
te gebruiken?

Antwoord 4

Het rapport van het PBL gaat over het verduurzamen van koopwoningen. In antwoorden
op Kamervragen van de leden Harbers en Koerhuis (beiden VVD), Kops (PVV) en Sienot
en Van Eijs (beiden D66) ben ik uitgebreid ingegaan op vragen over deze studie van
het PBL.5 Voor de huursector gelden, zoals aangegeven, andere bedragen.

Vraag 5

Kunt u zich herinneren dat u het in antwoord op eerdere Kamervragen had over «kostendalingen»
als gevolg van «opschaling»?6 Deelt u de conclusie dat de kosten in werkelijkheid sneller stijgen dan dat er van
opschaling enige sprake kan zijn? Deelt u de mening dat er niet ópgeschaald moet worden,
maar áfgeschaald naar 0, namelijk onmiddellijk kappen met deze waanzin?

Antwoord 5

Deze mening deel ik niet. Op de lange termijn zijn we gebaat bij opschaling en kostenreductie
– niet alleen omdat de investeringskosten dan omlaag gaan, maar ook omdat de energielasten
in de toekomst zullen stijgen. Investeren in energiebesparing en -opwek verdient zich
dus steeds beter terug. We moeten daarom nu volop inzetten op die opschaling en innovatie.
Hier zijn met verschillende stakeholders afspraken over gemaakt in het Klimaatakkoord.
Dat doen we onder andere door subsidieregelingen als de Regeling Vermindering Verhuurderheffing
Verduurzaming (RVV-V), Missiegedreven Onderzoek, Ontwikkeling en Innovatie (MOOI),
Stimuleringsregeling Aardgasvrije Huurwoningen (SAH) en de Renovatieversneller.

Vraag 6

Waarom verstaat u onder «verduurzaming» o.a. «gasvrij wonen», aangezien gas een «duurzame
brandstof» is – zélfs volgens de Europese Commissie?7

Antwoord 6

Onder verduurzaming versta ik dat een woning energetisch verbeterd wordt. Dit betekent
concreet dat de woning een lagere energievraag heeft en aardgasvrij is of op termijn
klaar is om van het aardgas af te gaan. Dit is in lijn met het doel van de Europese
Green Deal om in 2050 klimaatneutraal te zijn. Nederland heeft in het Klimaatakkoord
gepleit voor deze doelstelling. Dit betekent dat het gebruik van fossiele brandstoffen
wordt afgebouwd en vervangen wordt door duurzame energiebronnen. Ook aardgas is een
fossiele brandstof en het gebruik ervan zal dus in de hele EU worden afgebouwd richting
2050. (Zie het antwoord op Kamervraag 2021Z04980 over aardgas als duurzame en klimaatvriendelijke brandstof voor een uitgebreidere
toelichting.)