Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Karabulut over ondermijning van de democratie in Turkije

Antwoord van Minister Blok (Buitenlandse Zaken) (ontvangen 30 maart 2021).

Vraag 1

Kent u het bericht «Turkey plans to shut down pro-Kurdish opposition party – ruling
party official»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Deelt u mijn zorgen over de voortdurende aanvallen op de HDP, waaronder een mogelijk
verbod en dreigementen dat de parlementaire immuniteit wordt afgenomen van gekozen
volksvertegenwoordigers?

Antwoord 2

Ja.

Vraag 3, 4

Bent u bereid contact met Turkije op te nemen en er bij het land op aan te dringen
dat beide stappen niet worden gezet? Wilt u andere landen in de EU verzoeken datzelfde
te doen? Zo nee, waarom niet?

Bent u bereid de Turkse ambassadeur hierover te ontbieden?

Antwoord 3, 4

De zorgen over de situatie m.b.t. gekozen volksvertegenwoordigers worden regelmatig
zowel bilateraal als multilateraal aan de orde gesteld. Dat heb ik ook gedaan richting
mijn Turkse collega. De EU Hoge Vertegenwoordiger Borrell en Eurocommissaris Várhelyi
hebben zich ook tegen deze specifieke kwestie uitgesproken middels een verklaring.
Nederland heeft zich daar publiekelijk bij aangesloten. Daarnaast heb ik deze kwestie
ook tijdens de Raad Buitenlandse Zaken van 22 maart jl. aan de orde gesteld.

Vraag 5

Kunt u aangeven hoe de breed gesteunde motie die vorige week door de Tweede Kamer
is aangenomen, waarin de regering wordt verzocht zich in EU-verband in te spannen
en zich publiekelijk uit te spreken voor vrijlating van gekozen parlementariërs in
Turkije, wordt uitgevoerd?2

Antwoord 5

Tijdens de 46e zitting van de VN Mensenrechtenraad in Geneve hebben 26 EU-lidstaten,
waaronder Nederland, een verklaring uitgebracht waarin onder andere de zorgen over
de positie van gekozen volksvertegenwoordigers, advocaten en mensenrechtenverdedigers
aan de orde werden gesteld en waarin Turkije werd opgeroepen EHRM uitspraken na te
leven en alle arbitrair gedetineerden vrij te laten. Daarnaast heeft Nederland publiekelijk
de gezamenlijke verklaring van EU Hoge Vertegenwoordiger Borrell en Eurocommissaris
Várhelyi over deze kwestie onderstreept. Bovendien wordt specifiek de zaak van voormalig
HDP-leider Demirtas in de context van de Raad van Europa aan de orde gesteld en wordt
zijn zaak ook in Turkije nauwlettend gevolgd door de Ambassade, bijvoorbeeld door
de meest recente hoorzitting op 16 maart jl. bij te wonen. Ten slotte stelde Nederland
tijdens de Raad Buitenlandse Zaken van 22 maart jl. dat de EU zich dient uit te spreken
tegen het aanpakken van de Turkse oppositie en voor de vrijlating van personen die
willekeurig zijn vastgezet.

Vraag 6

Deelt u mijn mening dat indien Turkije de ondermijning van de democratie verder opvoert,
bijvoorbeeld door oppositiepartij HDP te verbieden, maatregelen tegen het land genomen
dienen te worden? Zo ja, welke maatregelen stelt u voor? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 6

De aandacht voor de mensenrechtensituatie en de rechtstaat vormen een belangrijk onderdeel
van het Nederlandse, maar ook van het EU beleid ten aanzien van Turkije. Het kabinet
heeft daarover grote zorgen en stelt die zowel bilateraal als multilateraal aan de
orde. Omdat de situatie op dit terrein steeds verder verslechterde, concludeerde de
Raad in juni 2018 al dat Turkije zich steeds verder af bewoog van de EU en dat de
toetredingsonderhandelingen daarom effectief tot stilstand dienden te komen. Het kabinet
pleit er in dat licht in EU-verband voor om EU IPA fondsen t.b.v. Turkije op te schorten
zolang de mensenrechtensituatie niet verbetert. De inzet van het kabinet is dat ontwikkelingen
op dit terrein meegenomen worden in de discussie over de toekomstige relatie tussen
de EU en Turkije.