Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Wassenberg over het gebruik van politiepaarden en -honden bij oproerbeheersing

Antwoord van Minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) (ontvangen 1 maart 2021).
Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2020–2021, nr. 1727.

Vraag 1

Is het juist dat bij een verboden demonstratie in Amsterdam een politiepaard werd
aangevallen met een ploertendoder en daarbij gewond raakte?1

Antwoord 1

Ja, dat is juist. Tijdens de demonstratie in Amsterdam zijn verschillende politiepaarden
geslagen met een ploertendoder. Naar de daders loopt een onderzoek. De politie heeft
aangegeven dat het met de gewond geraakte paarden weer goed gaat.

Vraag 2

Is het juist dat bij een verboden demonstratie in Eindhoven enkele politiepaarden
uitgleden en één politiepaard in paniek losbrak en wegrende?2

Antwoord 2

Ja. Er zijn twee paarden uitgegleden, waarvan één daarbij ten val kwam. Dit ondanks
het gebruik van zogeheten stiftjes in de hoefijzers om uitglijden te voorkomen. Het
gevallen paard is zonder ruiter terug naar de paardentrailer gerend. Dit is instinctief
gedrag van het dier.

Vraag 3

Hoeveel politiepaarden- en honden zijn er sinds de verboden demonstratie op het Museumplein
in Amsterdam op 17 januari jongstleden ingezet en hoeveel daarvan zijn gewond geraakt?

Antwoord 3

Tussen 17 en 31 januari 2021 heeft de Bereden Politie 10 inzetten gehad. Het aantal
paarden per inzet varieerde tussen 8 en 36. De politie heeft aangegeven dat er in
de genoemde periode in totaal 178 paarden zijn ingezet.

In Amsterdam is één paard gewond geraakt aan het hoofd als gevolg van een klap met
een ploertendoder. Twee paarden hebben een schaafwond overgehouden aan de inzet en
vier paarden zwellingen.

Vraag 4

Erkent u dat paarden vluchtdieren zijn en derhalve de instinctieve reactie hebben
om aan een angstige situatie te willen ontkomen?

Antwoord 4

Zowel mensen als dieren kunnen in een stressvolle situatie verschillende vormen van
gedrag vertonen. Door middel van selectie, opleiding en training kan dit gedrag door
mensen en werkdieren worden beheerst. Paarden zijn vooral kuddedieren. Van deze eigenschap
maakt de politie gebruik bij alle trainingen en inzetten van politiepaarden. Door
het werken in een groep ondervinden paarden steun aan elkaar.

Vraag 5

Erkent u dat politiepaarden en -honden een verhoogd risico lopen om blootgesteld te
worden aan geweld? Vindt u dat acceptabel?

Antwoord 5

Net als medewerkers van de ME lopen politiepaarden en hun ruiters bij een inzet risico
om blootgesteld te worden aan geweld. Ik vind dat een acceptabel risico, gegeven de
situatie. Politiepaarden zijn goed getraind voor deze situaties en voorzien van beschermingsmiddelen.
Bovendien is het inzetten van politiepaarden in dit soort situaties een bewezen effectief
middel. Over het algemeen heeft de aanwezigheid van paarden en honden een preventieve
werking en voorkomt het vaak dat er geweld moet worden aangewend. Met behulp van de
inzet van paarden kan een mensenmassa snel worden verplaatst dan wel uit elkaar gedreven
worden. Daarnaast kan een specifieke groep mensen worden ingesloten. De heftige gebeurtenissen
in Amsterdam en Eindhoven zijn wat dat betreft uitzonderingen.

Vraag 6

Op welke manier waarborgt u het welzijn van de politiepaarden en -honden bij oproerbeheersing?

Antwoord 6

Bij ME-inzetten hebben politiepaarden en -honden een toegevoegde waarde. Ze worden,
weloverwogen en terughoudend, ingezet in situaties waarin dat verantwoord wordt geacht.
De politiepaarden en -honden raken doorgaans zelden gewond tijdens een ME-inzet. Als
zij worden ingezet is dit altijd kortstondig en doelgericht. De dieren worden voorafgaand
aan een ME-inzet, indien nodig, van extra beschermingsmiddelen voorzien en er wordt
een afweging gemaakt of het te bereiken doel, handhaving van de openbare orde en veiligheid,
opweegt tegen het gevaar voor mens en dier. De inzet van de politiepaarden en -honden
geschiedt, gezien de omstandigheden, zo veilig mogelijk. Dierenwelzijn is daarbij
een van de afwegingen.

Dierenwelzijn heeft, net als optimale training en verzorging, bij de politie altijd
een hoge prioriteit. De politiepaarden komen tijdens ME-inzetten altijd als groep
(gebruik makend van hun kudde-instinct) in actie, waardoor ze tijdens de inzet steun
aan elkaar hebben. Het werken in een groep zorgt voor rust. Bij de samenstelling van
de groep is er aandacht voor welke ruiters en paarden goed kunnen samenwerken.

Beenbeschermers en neusplaten worden altijd aangebracht. Tijdens een inzet zelf worden
ook altijd zo veel mogelijk rustmomenten ingebouwd. Zo staan paarden voorafgaand aan
een charge altijd (in relatieve rust) achter het commandovoertuig opgesteld en nooit
oog-in-oog met de relschoppers. Zo nodig, worden ook gelaatschermen of oordoppen gebruikt.
Ook na afloop krijgen de paarden de juiste nazorg.

Vraag 7

Bent u bereid alternatieven te onderzoeken voor de inzet van politiepaarden- en honden
bij oproerbeheersing? Zo ja, binnen welk tijdsbestek? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 7

Politiepaarden en honden hebben in de praktijk bewezen dat zij een de-escalerend effect
hebben tijdens ordehandhavend optreden. De inzet van deze dieren maakt dat een deel
van de ordeverstoorders uit eigen beweging de betreffende locatie verlaat. Zonder
de inzet van de eerdergenoemde dieren zou de politie zich genoodzaakt zien om geweld
te moeten gebruiken tegen een grotere groep ordeverstoorders met kans op een grotere
escalatie van de gevaarsituatie en een ingrijpendere vorm van geweld door de politie
jegens ordeverstoorders, en vice versa.

De politie geeft aan dat zij relevante ontwikkelingen met betrekking tot de inzet
van politiepaarden en -honden continue in de gaten houdt. Er is tot op heden nog geen
geschikt alternatief voor de inzet van politiepaarden en -honden ten aanzien van crowd control, crowd management en riot control. In die situaties werkt de inzet deze dieren – meer dan elk ander middel – de-escalerend.