Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Diertens over incorrecte cijfers van ziekenhuisopnames en de besluitvorming hieromtrent

Antwoord van Minister De Jonge (Volksgezondheid, Welzijn en Sport), mede namens de
Minister voor Medische Zorg (ontvangen 10 februari 2021). Zie ook Aanhangsel Handelingen,
vergaderjaar 2020–2021, nr. 1225.

Vraag 1

Bent u bekend met het aanhoudende pleidooi van de voorzitter van het Landelijk Netwerk
Acute Zorg (LNAZ) (o.a. tijdens de technische briefing van 9 december jongstleden)
om de cijfers over opnames van coronapatiënten direct van de ziekenhuizen zelf te
verkrijgen, omdat de cijfers op het dashboard momenteel tot wel 70% verschillen van
de daadwerkelijke cijfers (100 vs. 170)? Zo ja, hoe beoordeelt u dit pleidooi?

Antwoord 1

Ja, ik ben bekend met de uitspraak van de voorzitter van het LNAZ.

Het coronadashboard laat de cijfers over de IC- en ziekenhuisopnames zien die dagelijks
door Stichting NICE worden verzameld. Daarnaast laat het coronadashboard de cijfers
over de IC- en ziekenhuisbezetting zien die dagelijks door Landelijk Coördinatiecentrum
Patiënten Spreiding (LCPS) worden verzameld. Sinds 17 oktober jl. rapporteert LCPS
óók cijfers over het aantal opnames. Echter, Stichting NICE en LCPS rapporteren hierover
op een andere manier:

– Stichting NICE registreert van iedere patiënt wanneer deze in het ziekenhuis komt,
hoe lang deze wordt behandeld, en wanneer deze het ziekenhuis verlaat of in het ziekenhuis
overlijdt. Deze cijfers zijn zowel op landelijk als op regionaal en gemeentelijk niveau
beschikbaar. De cijfers van Stichting NICE geven op patiëntniveau (o.a. leeftijdsgroepen,
duur van behandeling, etc.) inzicht in de verspreiding van het virus en het effect
ervan op het ziekteverloop, zowel landelijk als regionaal. Dit is van groot belang
voor de epidemiologische modellering en de advisering over de te nemen maatregelen
door het RIVM.

– LCPS registreert het totaal aantal bezette bedden in alle ziekenhuizen samen voor
inzicht in de bezetting en druk op de zorg. In combinatie met het aantal overlijdens
op de IC en in de kliniek leidt LCPS een «delta» af. Deze registreert de facto de
netto instroom in de ziekenhuizen (dus de som van instroom, uitstroom en overlijdens).
Deze cijfers zijn alleen op landelijk niveau beschikbaar. Hoewel het wellicht mogelijk
zou zijn om instroomcijfers per ziekenhuis te tonen, is het niet mogelijk om de vertaalslag
te maken naar veiligheidsregio’s en gemeenten.

Hierdoor zijn de cijfers van LCPS over het aantal ziekenhuisopnamen veel minder geschikt
voor het coronadashboard. De voorzitter van het LNAZ merkte tevens op dat er een verschil
zou bestaan van soms wel 70% tussen de cijfers van LCPS en die van Stichting NICE.
Dat heeft te maken met de manier waarop de cijfers op het dashboard gepresenteerd
werden. De «sidebar» van het dashboard toonde tot voor kort het totaal aantal gemelde
opnames van één dag geleden. Echter, sommige opnames worden met een vertraging van
bijvoorbeeld 1 of 2 dagen gerapporteerd. Daarom is het dashboard bijgewerkt op dit
punt en toont de «sidebar» sinds 14 januari jl. het totaal aantal gemelde opnames
van één dag geleden, ongeacht de opnamedatum. De grafiek op de pagina «ziekenhuisopnames»
toont wel gewoon alle ziekenhuisopnames, die – op een aantal definitieverschillen
na – in zeer sterke mate overeen komen met de netto instroomcijfers van LCPS. Er is
dus geen sprake van onderrapportage. Wel is hier voor de duidelijkheid een grijze
balk aan toegevoegd en is aangegeven van welke dagen de cijfers nog niet compleet
zijn.

Vraag 2

Waar zit momenteel de grootste belemmering om de cijfers van het Landelijke Coördinatiepunt
Patiëntenspreiding (LCPS) direct te koppelen aan het dashboard?

Antwoord 2

De cijfers van LCPS die gaan over de bedbezetting zijn sinds 13 oktober jl. gekoppeld
aan het coronadashboard. Sinds oktober 2020 berekent LCPS ook cijfers over het aantal
nieuwe ziekenhuisopnames. Zoals ik in vraag 1 heb aangegeven, zijn de cijfers van
LCPS in mindere mate bruikbaar voor het coronadashboard.

Vraag 3

Kunt u de grafiek van het aantal ziekenhuisopnames van Stichting Nationale Intensive
Care Evaluatie (NICE) en Osiris, zoals deze is weergegeven in de antwoorden op eerdere
schriftelijke vragen1, in de periode van 1 september tot 15 oktober jongstleden weergeven in tabelvorm?

Antwoord 3

Ja, zie onderstaande tabel:

Datum

Osiris: Opnamen naar publicatiedatum (via RIVM)

NICE: Opnamen met bewezen COVID-19 status (rechtstreeks via NICE)

01 sep 2020

5

14

02 sep 2020

6

17

03 sep 2020

5

11

04 sep 2020

7

16

05 sep 2020

5

18

06 sep 2020

5

23

07 sep 2020

9

29

08 sep 2020

6

22

09 sep 2020

8

34

10 sep 2020

17

18

11 sep 2020

10

42

12 sep 2020

6

21

13 sep 2020

17

25

14 sep 2020

8

52

15 sep 2020

24

40

16 sep 2020

15

48

17 sep 2020

14

54

18 sep 2020

12

79

19 sep 2020

33

59

20 sep 2020

20

51

21 sep 2020

26

81

22 sep 2020

32

70

23 sep 2020

32

91

24 sep 2020

25

103

25 sep 2020

36

92

26 sep 2020

29

79

27 sep 2020

37

81

28 sep 2020

38

111

29 sep 2020

46

100

30 sep 2020

48

112

01 okt 2020

47

105

02 okt 2020

22

121

03 okt 2020

30

137

04 okt 2020

24

103

05 okt 2020

59

165

06 okt 2020

80

156

07 okt 2020

63

147

08 okt 2020

50

156

09 okt 2020

66

207

10 okt 2020

49

147

11 okt 2020

53

156

12 okt 2020

58

239

13 okt 2020

111

245

14 okt 2020

74

203

15 okt 2020

74

214

Voor een nadere uitleg over het verschil tussen deze cijfers, verwijs ik u graag naar
mijn antwoord op de vragen 2 en 7 van de Kamerleden Diertens en Van Weyenberg (beiden
D66) over incorrecte cijfers van ziekenhuisopnames (Tweede Kamer, vergaderjaar 2020–2021,
Aanhangsel nr. 999).

Vraag 4

Kunt u deze tabel tevens uitbreiden tot en met vandaag en daarbij de data van dagelijkse
ziekenhuisopnames van het LCPS vanaf 14 oktober toevoegen?

Antwoord 4

Ja, zie onderstaande tabel (bijgewerkt op 21 januari 2021). De LCPS cijfers beginnen
vanaf 17 oktober, omdat deze hiervoor niet door het LCPS zijn gepubliceerd.

Datum

OSIRIS

Stichting NICE

Stichting NICE via RIVM

LCPS

1-9-2020

5

14

14

 

2-9-2020

6

17

16

 

3-9-2020

5

11

12

 

4-9-2020

7

16

19

 

5-9-2020

5

18

19

 

6-9-2020

5

23

22

 

7-9-2020

8

29

30

 

8-9-2020

6

22

24

 

9-9-2020

9

34

36

 

10-9-2020

16

18

20

 

11-9-2020

10

42

42

 

12-9-2020

6

21

25

 

13-9-2020

17

25

27

 

14-9-2020

8

52

59

 

15-9-2020

25

40

42

 

16-9-2020

15

48

47

 

17-9-2020

14

54

54

 

18-9-2020

12

79

77

 

19-9-2020

32

59

68

 

20-9-2020

20

51

56

 

21-9-2020

26

81

88

 

22-9-2020

30

70

76

 

23-9-2020

32

91

95

 

24-9-2020

24

103

108

 

25-9-2020

34

92

98

 

26-9-2020

29

79

85

 

27-9-2020

36

81

89

 

28-9-2020

38

111

114

 

29-9-2020

48

100

110

 

30-9-2020

45

112

119

 

1-10-2020

44

105

112

 

2-10-2020

22

120

123

 

3-10-2020

32

137

144

 

4-10-2020

24

103

117

 

5-10-2020

56

165

181

 

6-10-2020

82

156

173

 

7-10-2020

62

147

165

 

8-10-2020

49

156

162

 

9-10-2020

65

207

213

 

10-10-2020

51

147

158

 

11-10-2020

54

156

168

 

12-10-2020

58

239

256

 

13-10-2020

105

245

258

 

14-10-2020

76

203

216

 

15-10-2020

76

214

224

 

16-10-2020

85

224

249

 

17-10-2020

75

212

219

216

18-10-2020

69

182

199

206

19-10-2020

82

283

306

184

20-10-2020

90

244

256

252

21-10-2020

101

268

291

232

22-10-2020

109

273

290

238

23-10-2020

109

306

327

248

24-10-2020

93

202

214

284

25-10-2020

111

248

266

191

26-10-2020

75

334

350

291

27-10-2020

107

288

306

311

28-10-2020

87

279

302

313

29-10-2020

83

270

277

269

30-10-2020

105

287

298

250

31-10-2020

117

201

225

314

1-11-2020

109

219

237

237

2-11-2020

89

383

399

239

3-11-2020

99

237

239

364

4-11-2020

101

247

245

236

5-11-2020

99

240

246

261

6-11-2020

91

237

244

180

7-11-2020

122

153

161

248

8-11-2020

94

161

170

149

9-11-2020

54

289

297

177

10-11-2020

73

225

225

258

11-11-2020

74

233

235

230

12-11-2020

93

207

212

220

13-11-2020

86

244

239

170

14-11-2020

96

142

138

163

15-11-2020

98

146

154

150

16-11-2020

85

252

249

173

17-11-2020

78

199

198

256

18-11-2020

102

192

195

192

19-11-2020

95

185

188

224

20-11-2020

64

169

174

217

21-11-2020

83

139

144

185

22-11-2020

67

166

169

170

23-11-2020

51

215

212

151

24-11-2020

80

152

164

223

25-11-2020

75

159

164

150

26-11-2020

64

187

189

192

27-11-2020

76

177

170

188

28-11-2020

67

102

101

166

29-11-2020

74

118

123

112

30-11-2020

54

171

164

134

1-12-2020

59

150

159

187

2-12-2020

61

167

167

142

3-12-2020

73

184

187

153

4-12-2020

54

201

202

189

5-12-2020

62

145

155

189

6-12-2020

51

139

144

160

7-12-2020

75

216

219

150

8-12-2020

70

176

186

206

9-12-2020

76

177

179

194

10-12-2020

72

197

205

198

11-12-2020

58

255

254

199

12-12-2020

78

155

164

247

13-12-2020

81

178

188

166

14-12-2020

75

273

268

184

15-12-2020

64

217

221

262

16-12-2020

64

242

252

142

17-12-2020

94

254

277

221

18-12-2020

84

277

288

264

19-12-2020

102

180

196

290

20-12-2020

99

186

207

218

21-12-2020

76

330

321

205

22-12-2020

85

270

277

359

23-12-2020

94

283

296

297

24-12-2020

90

297

307

321

25-12-2020

84

221

238

317

26-12-2020

71

238

243

213

27-12-2020

78

259

265

243

28-12-2020

91

441

463

273

29-12-2020

111

242

255

430

30-12-2020

91

253

266

289

31-12-2020

135

254

261

294

1-1-2021

77

205

224

239

2-1-2021

58

224

237

248

3-1-2021

111

222

231

241

4-1-2021

72

317

319

226

5-1-2021

95

272

280

320

6-1-2021

102

233

240

262

7-1-2021

91

231

227

231

8-1-2021

85

232

224

249

9-1-2021

78

163

164

241

10-1-2021

79

176

180

187

11-1-2021

61

263

268

173

12-1-2021

99

202

200

267

13-1-2021

70

224

223

218

14-1-2021

76

194

186

226

De tabel bevat vier kolommen:

– De eerste kolom betreft de cijfers uit OSIRIS, getoond op het coronadashboard tot
13 oktober jl. In de OSIRIS dataset worden alle nieuwe ziekenhuisopnames meegeteld,
ongeacht of een patiënt op de IC of op de verpleegafdeling is opgenomen.

– De tweede kolom betreft cijfers van Stichting NICE. De cijfers in deze kolom worden
op het coronadashboard getoond vanaf 13 oktober tot 17 december jl. Deze data tonen
alle patiënten die worden opgenomen op de verpleegafdeling (exclusief IC-patiënten).

– De derde kolom betreft ook cijfers geregistreerd door Stichting NICE en verrijkt door
het RIVM met een gemeentecode. Het RIVM haalt ook alle dubbeltellingen uit de NICE-registratie.
Dat wil zeggen:

• RIVM telt het totaal aantal nieuwe ziekenhuisopnames als de som van het aantal opnames
op de verpleegafdeling plus het aantal opnames op de IC-afdeling.

• Als iemand vanuit een verpleegafdeling direct wordt opgenomen op de IC-afdeling, telt
deze persoon bij het RIVM niet mee als nieuwe ziekenhuisopname. Op die manier kan
het RIVM de epidemiologie beter analyseren en prognoses maken.

• Deze persoon telt vervolgens wel mee in de dataset van Stichting NICE van het aantal
IC-opnamen.

De dataset met het aantal ziekenhuisopnamen wordt door het RIVM als open data beschikbaar
gesteld. Deze dataset is sinds 17 december jl. ook opgenomen op het coronadashboard.
In de periode 17 december tot 25 januari werd bij het aantal ziekenhuisopnamen op
het coronadashboard vermeld dat dit het dagelijks aantal ziekenhuisopnames exclusief
IC-opnames betrof. Hoewel de opnames vanuit een verpleegafdeling naar een IC-afdeling
hier inderdaad buiten vallen, klopt dit niet. Immers, in dit cijfer worden ook patiënten
meegeteld die direct op de IC worden opgenomen. Daarom is op 26 januari de toelichting
op de cijfers hierop aangevuld. Het gemiddelde verschil tussen het aantal ziekenhuisopnames
van de Stichting NICE dataset en de verrijkte dataset die het RIVM publiceert is ongeveer
3% in de periode van 17 december tot 14 januari.

– De vierde kolom, tenslotte, zijn de cijfers zoals LCPS deze vanaf 17 oktober publiceert.
Deze cijfers worden niet op het dashboard gebruikt. Op het dashboard staan wel cijfers
van LCPS over de bedbezetting.

In onderstaande grafiek is te zien hoe de ziekenhuisopnames verlopen voor de afzonderlijke
databronnen vanaf het begin van de registraties (27 februari 2020). Vanaf 22 september
jl. registreert Stichting NICE cumulatief meer ziekenhuisopnames dan OSIRIS. LCPS
berekent sinds 17 oktober jl. het aantal ziekenhuisopnames.

Vraag 5

Hoeveel ziekenhuisopnames waren er op 28 september jongstleden (de dag dat strengere
maatregelen werden genomen) gezien het feit dat Stichting NICE 80 ziekenhuisopnames
per dag meldde, OSIRIS 40 opnames en de voorzitter van het LNAZ in de media sprak
van 62 opnames?2

Antwoord 5

Ik verwijs u graag naar de tabel bij mijn antwoord op vraag 3. Hieruit is af te leiden
dat er op 28 september jl. volgens OSIRIS sprake was van 38 ziekenhuisopnames en volgens
Stichting NICE (via RIVM) sprake was van 114 ziekenhuisopnames (verpleegafdeling en
IC-afdeling, exclusief verplaatsing van verpleegafdeling naar IC-afdeling), beide met terugwerkende kracht vastgesteld. De cijfers van LCPS waren op 28 september jl. nog niet beschikbaar.

Vraag 6

Bent u het eens met de stelling dat, zeker bij tekort aan testcapaciteit, het aantal
dagelijkse ziekenhuisopnames een belangrijke parameter is om te beslissen of extra
maatregelen nodig zijn?

Antwoord 6

Het aantal dagelijkse ziekenhuisopnames is inderdaad een belangrijke indicator voor
het verloop van de epidemie. Daarom bevat het coronadashboard al vanaf de eerste versie
cijfers over het aantal ziekenhuisopnames, zoals ik heb omschreven in de Kamerbrief
van 19 mei 2020 (Tweede Kamer, vergaderjaar 2019–2020, 25 295, nr. 351). Juist omdat deze indicator zo belangrijk is, blijven we kritisch kijken naar welke
data het meest valide is en op welke manier de data het beste gepresenteerd kan worden.
Toen bleek dat de OSIRIS data niet langer meer accuraat waren en de databron van Stichting
NICE sneller een compleet beeld gaf van het aantal ziekenhuisopnames, ben ik ook zo
snel mogelijk overgestapt naar Stichting NICE als databron voor deze indicator. Dit
heb ik ook beschreven in mijn beantwoording op de vragen van de Kamerleden Diertens
en Van Weyenberg (beiden D66) over incorrecte cijfers van ziekenhuisopnames (Tweede
Kamer, vergaderjaar 2020–2021, 25295, aanhangsel nr. 999). Overigens is er geen sprake van een tekort aan testcapaciteit.

Vraag 7

Bent u het eens met de stelling dat de indicator van het aantal ziekenhuisopnames
des te belangrijker werd aan het einde van de zomer, omdat veel besmettingen plaatsvonden
onder jongeren?

Antwoord 7

Het aantal ziekenhuisopnames is één van de belangrijkste indicatoren, ongeacht de
fase van de epidemie. In augustus/september vonden er inderdaad veel besmettingen
plaats onder studenten. Dit stijgende aantal besmettingen was een belangrijke graadmeter
dat de situatie zorgelijker werd. Echter, omdat in de jongere leeftijdscategorieën
mensen in het algemeen minder vaak in het ziekenhuis worden opgenomen, was het ook
toen belangrijk meerdere indicatoren nauwlettend te monitoren. Het aantal nieuwe besmettingen
was hiervoor geschikt.

Vraag 8

Waarom is op 4 juni jongstleden besloten om de signaalwaarde van het aantal ziekenhuisopnames
op het coronadashboard te zetten op 40? Wat is de rationale achter dit aantal?

Antwoord 8

Ik vind het erg belangrijk dat de informatie over het coronavirus inzicht geeft in
de ontwikkeling van de epidemie en dat deze transparant gedeeld wordt. Om aan te geven
wanneer een bepaalde indicator «de verkeerde kant op gaat», hanteer ik op het coronadashboard
voor de belangrijkste indicatoren een signaalwaarde. Deze signaalwaarden fungeren
als een soort «alarmbel». Als de «alarmbel» afgaat, is dat reden om met extra zorg
te kijken naar de epidemiologische situatie. Conform de inschalingssystematiek moet
een signaalwaarde meerdere dagen overschreden worden alvorens er over wordt gegaan
op besluitvorming over strengere maatregelen

De signaalwaarde van 40 ziekenhuisopnames per dag (opnamen op de verpleeg- en IC-afdeling
samen) is door het RIVM geadviseerd en is afgeleid van de signaalwaarde 10 bij IC-opnames.
Bij de eerste golf leidde namelijk circa een kwart van de ziekenhuisopnames tot een
opname op de IC. Als voor een langere periode meer dan 40 ziekenhuisopnames per dag
zouden zijn, zou dat betekenen dat er te veel mensen besmet zijn geraakt door het
virus en de zorg onder druk komt te staan. Ook in het OMT advies van 23 november n.a.v.
het 88ste OMT, noemt het OMT in de passage over de-escalatie van maatregelen de 40 ziekenhuisopnames
per dag als grenswaarde voor de escalatie van risiconiveau 2 «zorgelijk», naar niveau
3 «ernstig».

Vraag 9

Wanneer is besloten dat 40 ziekenhuisopnames bij de fase ernstig en 80 of meer bij de fase zeer ernstig (gedeeltelijke lockdown) op de routekaart past en waarom?

Antwoord 9

De inschalingsindicatoren zijn in oktober tussentijds herijkt, tegelijkertijd met
de introductie van de routekaart. Het gebruik van 80 ziekenhuisopnames bij de fase
«zeer ernstig» werd door het RIVM geadviseerd op basis van de verhouding tussen de ziekenhuisopnames
en de IC. Op de routekaart die vanaf oktober op rijksoverheid.nl te vinden was, stond
dat in risiconiveau 3 «ernstig» een grenswaarde van 10 IC opnames per dag werd gehanteerd,
terwijl in risiconiveau 4 de situatie als «zeer ernstig» werd beschouwd als er ten
minste 20 IC opnames per dag waren. In deze versie werd het aantal ziekenhuisopnames
als contextindicator beschouwd. Deze aanpak is inmiddels herzien en op 2 februari
jl. zijn een herijkte routekaart en inschalingssystematiek gepresenteerd. In de huidige
versie van de routekaart wordt een grenswaarde van 10 IC opnames en 40 ziekenhuisopnames
per dag gehanteerd bij de fase «zorgelijk» en een grenswaarde van 20 IC opnames en
80 ziekenhuisopnames per dag bij de fase «ernstig». Nieuw is ook dat het OMT vanaf
nu regelmatig bekijkt of de grenswaarden nog goed werken en – indien nodig – adviseert
het OMT over nieuwe grenswaarden. Dit om te voorkomen dat de grenswaarden in de toekomst
niet meer passend zijn bij de situatie, bijvoorbeeld vanwege een ander testbeleid,
een hogere vaccinatiegraad of andere virusvarianten.

Vraag 10

Welke gevolgen had deze overschrijding die u in antwoord op eerdere schriftelijke
vragen noemt («met terugwerkende kracht de ziekenhuisgegevens van Stichting NICE een
overschrijding laten zien [van de signaalwaarde] op 17 september,») op de besluitvorming
voor eventuele extra maatregelen in de dagen na 17 september jongstleden, gezien uit
moest worden gegaan van vertraging van cijfers en het driedaags gemiddelde?

Antwoord 10

De signaalwaarden op het coronadashboard dienen als een «alarmbel». Ten aanzien van
de vraag of en zo ja, welke maatregelen nodig zijn tegen verdere verspreiding van
het virus, baseer ik mij altijd op het advies van het OMT.

In het 77e OMT-advies van 14 september jl. staat: «De aantallen op de IC laten een licht stijgende, maar schommelende, trend omhoog zien,
maar de aantallen zijn vele malen kleiner dan in het voorjaar van 2020» (pagina 2). En vervolgens wordt geschreven: «Hoewel het aantal nieuwe meldingen toeneemt zien we nog geen sterke stijging in het
aantal ziekenhuisopnames en overlijdens» (pagina 2). Op basis van dit OMT-advies én de op dat moment bekende cijfers van
OSIRIS en Stichting NICE (waarvan de signaalwaarden op dat moment nog niet waren overschreden),
heeft besluitvorming plaats gevonden omtrent eventuele extra maatregelen. In de Kamerbrief
van 18 september jl. (Kamerstuk 25 295, nr. 542) is toegelicht dat het kabinet opvolging geeft aan het OMT-advies en anticipeert op de huidige epidemiologische
situatie in de vorm van een aantal concrete maatregelen (pagina 3).

Dit betroffen regionale maatregelen voor zes veiligheidsregio’s waar de situatie het
meest zorgwekkend was, ondersteund met landelijke maatregelen. Doordat de epidemie
zich, ook na deze maatregelen, leek te versnellen, is op 26 september jl. advies gevraagd
aan het OMT. In het 78e OMT-advies (d.d. 28 september jl.) werd op basis van het epidemiologische beeld geadviseerd
om per direct landelijke strikte maatregelen te nemen. Deze maatregelen zijn tijdens
de persconferentie van 28 september jl. aangekondigd.

In de eerder gestelde vragen van de Kamerleden Diertens en Van Weyenberg (beiden D66)
over incorrecte cijfers van ziekenhuisopnames (Tweede Kamer, vergaderjaar 2020–2021,
Aanhangsel nr. 999) heb ik antwoord gegeven op de vraag wat de datum van overschrijding van de signaalwaarde
van 40 ziekenhuisopnamen per dag is geweest. In mijn beantwoording heb ik mij gebaseerd
op zowel de cijfers van de GGD (Osiris) als die van Stichting NICE. Omdat echter Stichting
NICE de cijfers exclusief IC-opnamen toont en omdat de signaalwaarde van 40 ziekenhuisopnamen per dag is gebaseerd
op het aantal opnamen op de verpleegafdeling en op de IC, vul ik graag voor de volledigheid
dit antwoord aan op basis van de nu beschikbare cijfers van het RIVM zoals die nu
op het coronadashboard te vinden zijn. Met terugwerkende kracht laten de ziekenhuisgegevens
van Stichting NICE via het RIVM een overschrijding zien op 14 september (uitgaande
van een 3-daagsgemiddelde per dag). Echter, zoals gezegd, waren op dat moment deze
cijfers überhaupt niet beschikbaar en waren alleen de registraties van NICE zelf beschikbaar.
Op basis van de toen beschikbare cijfers van Stichting NICE (waarbij niet het totaal
aantal unieke ziekenhuisopnamen afgeleid kon worden) blijft de eerder genoemde datum
van 17 september van kracht, op basis van aanvullingen die altijd met terugwerkende
kracht plaatsvinden. De gegevens van Stichting NICE zijn namelijk nooit direct compleet.
Wel zagen we natuurlijk dat de ziekenhuisopnamen aan het oplopen waren en dat de verschillen
tussen NICE en Osiris groter werden. Daarom zijn we, zoals eerder aangegeven, begin
oktober ook overgestapt op NICE.

Vraag 11

Kunt u bevestigen dat u in antwoord op de eerdere schriftelijke vragen meent dat de
gegevens op het coronadashboard leidend waren voor de besluitvorming over eventuele
extra maatregelen? Zo nee, hoe verhoudt zich dit met uw uitspraak tijdens de persconferentie
op 19 mei jongstleden dat het «dashboard dient als basis voor besluitvorming»?

Antwoord 11

Nee, het dashboard visualiseert de gegevens van onder andere RIVM, GGD’en, Stichting
NICE, LCPS, etc. Deze cijfers geven – in combinatie met duiding door het RIVM en de
adviezen van het OMT – input voor besluitvorming. Het dashboard biedt wel één totaaloverzicht
van alle cijfers en draagt zo bij aan de dagelijkse informatievoorziening voor bestuurders,
beleidsmakers, het publiek, media, enz.

Vraag 12

Betreft uw antwoord op de eerdere schriftelijke vragen dat «of er ingegrepen moet
worden, en waar ingegrepen moet worden, nooit een automatisme is op basis van één
of enkele getallen», ook getallen die niet op het dashboard getoond werden?

Antwoord 12

Voor een uitgebreide uitleg wil ik u graag verwijzen naar mijn antwoord op de vragen
2 t/m 5 van de Kamerleden Diertens en Van Weyenberg (beiden D66) over incorrecte cijfers
van ziekenhuisopnames (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2020–2021, nr. 999) en mijn antwoord op vraag 11.

Vraag 13

Welke van de drie bronnen, OSIRIS, NICE en LCPS, heeft u gebruikt op 18 september
jongstleden voor de besluitvorming over eventueel extra maatregelen ter indamming
van het virus?

Antwoord 13

Waarschijnlijk refereert u aan de volgende uitspraak van de Minister-President op
18 september 2020. «En ja, het aantal ziekenhuisopnames en het aantal opnames op de intensive care dat
valt nog wel mee. Loopt overigens ook op, heeft nog niet het niveau natuurlijk van
dit voorjaar, maar je ziet wel dat ook als het om ziekenhuisopnames gaat dat het ook
in de Randstad echt wel begint te knellen. En dat is zorgelijk.» Destijds werden OSIRIS en Stichting NICE als databronnen gebruikt voor het aantal
ziekenhuisopnames en voor de druk op de zorg werd naar het LCPS gekeken. Voor de maatregelen
van 18 september is het OMT-advies van 14 september n.a.v. het 77ste OMT input voor het duiden van de ernst van de epidemiologische situatie geweest.

Vraag 14

Op basis van welke databron was de uitspraak: «en ja, het aantal ziekenhuisopnames
en het aantal opnames op de intensive care dat valt nog wel mee,» van de Minister-President
tijdens de persconferentie op 18 september jongstleden?

Antwoord 14

De besluitvorming van de extra maatregelen op 28 september jl. is een bestuurlijke
afweging geweest en volgde op het 78e OMT-advies (d.d. 28 september jl.). Dit advies werd op 26 september jl. aangevraagd,
nadat het aantal ziekenhuisopnames op basis van OSIRIS en Stichting NICE bleven stijgen.

Voor een uitgebreide uitleg verwijs ik u graag naar bovenstaand antwoord op vraag
10 én het antwoord op vraag 2 van de Kamerleden Diertens en Van Weyenberg (beiden
D66) over incorrecte cijfers van ziekenhuisopnames (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar
2020–2021, nr. 999).

Vraag 15

Welke van de drie bronnen, OSIRIS, NICE en LCPS, heeft u gebruikt op 28 september
jongstleden voor de besluitvorming van de extra maatregelen ter indamming van het
virus?

Antwoord 15

De besluitvorming van de gedeeltelijke lockdown op 13 oktober jl. is een bestuurlijke
afweging geweest en volgde op het 80e OMT-advies (d.d. 13 oktober jl.). Dit advies werd op 10 oktober jl. aangevraagd,
nadat er nog steeds een stijgende trend zichtbaar was in het aantal besmettingen.
Het OMT baseerde zich met betrekking tot het aantal nieuwe ziekenhuisopnames op de
brondata van stichting NICE. LCPS hield op dat moment nog geen instroom bij, maar
wel de bezetting.

Sinds 13 oktober jl. toont het coronadashboard de ziekenhuiscijfers van Stichting
NICE en niet meer van OSIRIS. Voor een uitgebreide uitleg verwijs ik u graag naar
de antwoorden op vragen 2 en 3 van de Kamerleden Diertens en Van Weyenberg (beiden
D66) over incorrecte cijfers van ziekenhuisopnames (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar
2020–2021, nr. 999).

Vraag 16

Welke van de drie bronnen, OSIRIS, NICE en LCPS, heeft u gebruikt op 13 oktober jongstleden
voor de besluitvorming van de gedeeltelijke lockdown?

Antwoord 16

Voor een uitgebreide uitleg over de verschillen tussen de verschillende bronnen, wil
ik u verwijzen naar mijn antwoorden op de vragen van de Kamerleden Diertens en Van
Weyenberg (beiden D66) (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2020–2021, nr. 999) en naar mijn antwoord onder vraag 10. Vanwege de narapportages zien we met terugwerkende
kracht bij Stichting NICE op 14 september jl. (o.b.v. RIVM-definities) dan wel op
17 september jl. (o.b.v. NICE-definities) inderdaad een overschrijding van de signaalwaarde.
Echter, op deze dagen zelf was hier nog geen sprake van vanwege narapportages. Ook fungeren de signaalwaardes
op het dashboard als «alarmbel». Ook is er in verband met fluctuaties van de cijfers
voor gekozen om niet op dagcijfers te koersen. Conform de inschalingssystematiek moet
een signaalwaarde meerdere dagen overschreden zijn alvorens er over wordt gegaan op
strengere maatregelen. De maatregelen van 18 september jl. zijn grotendeels genomen
op basis van het OMT-advies van 14 september n.a.v. het 77ste OMT. Dat hebben we zoveel mogelijk gericht en met een minimale impact op de samenleving
geprobeerd te doen.

Vraag 17

Heeft het verschil in cijfers van het aantal ziekenhuisopnames per dag tussen de verschillende
bronnen de besluitvorming van eventuele extra maatregelen beïnvloedt? Zo nee, waarom
is er dan niet gereageerd op de overschrijding van de signaalwaarde op 17 september
jongstleden? Zo ja, kan er dan geconcludeerd worden dat de uiteindelijke besluitvorming
op 28 september te laat was?

Antwoord 17

Graag verwijs ik u naar mijn antwoord op uw vraag 15. De maatregelen worden telkens
genomen op basis van adviezen van experts zoals het OMT en hebben als uitgangspunt
het virus zo hard mogelijk te raken en de samenleving zo min mogelijk. Daarbij staan
de uitgangspunten in de bestrijding van het coronavirus – het zo goed mogelijk beschermen
van mensen met een kwetsbare gezondheid en zorgen dat de zorg niet overbelast raakt-
altijd centraal.

Vraag 18

Had een beter zicht op de cijfers van het aantal ziekenhuisopnames per dag in de periode
tussen 1 september en 15 oktober kunnen bijdragen aan het eerder ingrijpen met maatregelen?
Zo ja, heeft dit gevolgen gehad voor de hoogte van de piek van de bezetting van ziekenhuispatiënten
met corona?

Antwoord 18

De cijfers van Stichting NICE, verrijkt door het RIVM, worden gebruikt om het verloop
van de epidemie te monitoren; de cijfers van LCPS worden gebruikt om de druk op de
zorg te monitoren. Deze worden in samenhang gezien met de andere indicatoren én de
adviezen van experts zoals het OMT en RIVM.

Vraag 19

Welke van de drie bronnen, OSIRIS, NICE en LCPS, gebruikt u nu voor de besluitvorming
van extra maatregelen?

Antwoord 19

De vragen zijn ieder afzonderlijk beantwoord. Het is mij echter niet gelukt om dit
vóór een volgend debat over de ontwikkelingen rondom het coronavirus te beantwoorden.