Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Paternotte en Diertens over reizen tijdens de coronacrisis

Antwoord van Minister Van Nieuwenhuizen Wijbenga (Infrastructuur en Waterstaat), mede
namens de ministers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en van Buitenlandse Zaken
(ontvangen 3 februari 2021). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2020–2021,
nr. 1050.

Vraag 1

Bent u op de hoogte van het artikel «Recordaantal besmettingen op Curaçao»?1

Antwoord 1

Ja, daar ben ik van op de hoogte.

Vraag 2

Klopt het dat het reisadvies voor Curaçao ondanks het recordaantal besmettingen op
geel staat, wat betekent dat geen thuisquarantaine nodig is bij terugkomst in Nederland?

Antwoord 2

In de stand van zakenbrief COVID-19 van 8 december 2020 bent u door de Minister van
VWS geïnformeerd over het bijgestelde reisadvies voor Curaçao per 8 december jl. van
een geel reisadvies naar een oranje reisadvies, in verband met het toenemend aantal
besmettingen daar. Vanaf die datum gold de quarantaineplicht dus ook voor reizigers
afkomstig uit Curacao. Dit reisadvies is tot stand gekomen met behulp van een afwegingskader
dat het RIVM hanteert voor de Caribische delen van het Koninkrijk, wat recht doet
aan het insulaire karakter van de eilanden en de situatie aldaar. Hierbij wordt niet
alleen gekeken naar de cijfers, maar ook naar de waarneembare trends t.a.v. onder
meer de zorg- en testcapaciteit. Op 16 december jl. is een wereldwijd oranje reisadvies
van kracht geworden, mede gezien de lockdown in Nederland. Sinds 8 januari jl. is
Curaçao vanwege een daling in het aantal besmettingen in het land geen hoogrisicogebied
meer. Dit betekent dat men bij terugkeer niet in thuisquarantaine hoeft te gaan. Ook
de verplichting tot het tonen van een negatieve PCR test en negatieve sneltest bij
vertrek vanuit Curaçao vervalt. Het wereldwijde oranje reisadvies en het zeer dringende
advies om niet te reizen blijft echter gelden, ook voor Curaçao.

Vraag 3

Klopt het bovendien dat, omdat Curaçao een van de weinige gebieden is waarvoor een
geel reisadvies geldt, reizen naar dit gebied uitgebreid worden gepromoot? Kunt u
toelichten waarom momenteel voor Aruba een oranje, en voor Curaçao een geel reisadvies
geldt, ondanks het feit dat op Aruba de laatste week het aantal dagelijkse besmettingen
ongeveer een factor 3 kleiner is dan in Nederland en op Curaçao?

Antwoord 3

Op 15 december 2020 is het reisadvies wereldwijd aangepast naar oranje. In de week
van 14 december 2020 heeft er intensief overleg plaatsgevonden met de gehele Nederlandse
luchtvaartsector. Hierin is duidelijk aangegeven dat niet- noodzakelijke reizen in
de epidemiologische situatie waarin wij ons nu bevinden niet kunnen. De reisorganisaties
bieden geen pakketreizen aan naar gebieden met een oranje reisadvies.

De verantwoordelijkheid ligt hierin niet alleen bij de reiziger, maar zeker ook bij
de reis- en luchtvaartsector. De luchtvaartsector heeft een belangrijke rol in het
noodzakelijk verkeer zoals transport van goederen en voor mensen met een dringende
reden. Ik heb de luchtvaartsector aangesproken op hun verantwoordelijkheid in dezen2. De volgende afspraken zijn daarbij gemaakt:

• De Nederlandse luchtvaartmaatschappijen en reisorganisaties hebben aangegeven tot
15 maart 2021 geen pakketreizen aan te bieden naar gebieden met een oranje reisadvies.

• Voor alle reizigers die per vliegtuig vanuit een hoogrisicogebied naar Nederland reizen,
geldt dat zij een negatieve PCR-testuitslag moeten kunnen tonen aan de luchtvaartmaatschappij.
Deze test moet maximaal 72 uur voor aankomst in Nederland zijn afgenomen. Daarnaast
moeten zij de negatieve uitslag van een sneltest kunnen tonen, welke maximaal 4 uur
voor vertrek is afgenomen.3 Hierover bent u op 20 januari jl. geïnformeerd.

• Vliegreizigers worden door de Nederlandse luchtvaartsector actief op de website en
vroeg in het boekingsproces geattendeerd op het zeer dringende advies om niet te reizen,
tenzij noodzakelijk.

Vraag 4

Klopt het dat premier Rutte bij de persconferentie van 3 november jl. opriep om tot
half januari niet naar het buitenland te reizen, tenzij noodzakelijk? En klopt het
dat de premier heeft aangegeven dat dit advies weer níet geldt voor het Caribisch
deel van het Koninkrijk?

Antwoord 4

Tijdens de persconferentie van 3 november jl. heeft het kabinet benadrukt te willen
voorkomen dat mensen die terugkomen uit het buitenland, het virus mee terug naar huis
nemen. Daarom heeft de premier de zeer dringende oproep gedaan om geen buitenlandse
reizen te maken tot half januari 2021 niet naar het buitenland te reizen, tenzij het
echt noodzakelijk is. Vakanties vallen niet onder noodzakelijke reizen. Op 11 januari
jl. heeft premier Rutte tijdens de persconferentie opnieuw het zeer dringende advies
gegeven om te thuis blijven en niet op reis te gaan tot en met maart 2021.

Verder is tijdens de persconferentie van 3 november jl. aangegeven dat het Caribisch
deel van het Koninkrijk niet wordt behandeld als buitenland. Als voor het Caribisch
deel een oranje reisadvies geldt dan geldt ook daar de regel dat alleen noodzakelijke
reizen doorgang kunnen vinden. Op 15 december jl., heeft de Minister van Infrastructuur
en Waterstaat uw Kamer bericht dat de laatste gebieden waar nog een geel reisadvies
voor gold, in de avond van 16 december jl. naar oranje zouden worden bijgesteld door
het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Dit oranje reisadvies voor het Caraïbisch deel
van het Koninkrijk is op dit moment van kracht.

Vraag 5

Kunt u aangeven waarom de sindsdien geldende reisadviezen van het Ministerie van Buitenlandse
Zaken voor bijvoorbeeld Griekenland en de Canarische Eilanden niet overeenkomen met
het advies van de premier zoals uitgesproken bij de persconferentie van 3 november?

Antwoord 5

Zie antwoord twee en vier. Alle kleurcodes in de reisadviezen van de verschillende
landen staan momenteel op oranje of rood, wat betekent dat het zeer dringende advies
luidt om alleen noodzakelijke reizen te maken (oranje) of helemaal niet te reizen
(rood). Bij de strenge lockdown die nu in Nederland van kracht is, past het advies
om niet te reizen. Geadviseerd wordt om alleen naar het buitenland te reizen voor
bijvoorbeeld ernstige familieomstandigheden.

Vraag 6

Deelt u de mening van de vragenstellers dat het feit dat enerzijds een advies is uitgegeven
om niet naar het buitenland te reizen, terwijl dit weer niet geldt voor de andere
landen in ons Koninkrijk, terwijl anderzijds een geel reisadvies geldt voor bijvoorbeeld
de Canarische eilanden en een oranje reisadvies voor twee van de drie andere landen
in ons Koninkrijk, verwarrend is voor zowel reizigers als luchtvaartmaatschappijen?
Zo ja, welke stappen gaat u ondernemen om deze verwarring weg te nemen?

Antwoord 6

Op het moment van beantwoording van de vragen geldt een wereldwijd oranje reisadvies.
Bij de strenge lockdown die nu in Nederland van kracht is, past immers het advies
om niet te reizen ongeacht de gezondheidssituatie in andere landen. Voordat dit wereldwijde
oranje reisadvies werd afgekondigd, werd elk land separaat beoordeeld naar de gezondheidssituatie
ter plaatse.

Vraag 7

Bent u bereid om, zolang de wereld in een situatie van een pandemie zit, ervoor te
zorgen dat dringende reisadviezen van het Ministerie van Algemene Zaken overeenkomen
met de reisadviezen van het Ministerie van Buitenlandse Zaken? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 7

De reisadviezen van het Ministerie van Buitenlandse Zaken zijn bedoeld om Nederlanders
te informeren over de situatie ter plekke in het buitenland. Daar komt bij dat een
reisadvies van Buitenlandse Zaken meer is dan alleen een weerspiegeling van de coronasituatie.
Er wordt ook naar talloze andere zaken verwezen, zoals het risico op terrorisme of
de aanwezigheid van natuurgeweld. De maatregelen van het kabinet om de verspreiding
van het coronavirus te voorkomen, zoals het dringend advies om niet naar het buitenland
te reizen, hebben te maken met de binnenlandse situatie. Daarom geldt er wereldwijd
een oranje reisadvies.

Vraag 8

Bent u op de hoogte van de inventarisatie van De Telegraaf «Voor ’n prikkie naar de
zon: deze maatschappijen stunten (stiekem) met hun prijzen»?4

Antwoord 8

Ja, daar ben ik van op de hoogte.

Vraag 9

Bent u het met de vragenstellers eens dat de inventarisatie van De Telegraaf laat
zien dat de acties van verschillende Nederlandse luchtvaartmaatschappijen ingaan tegen
de eerdergenoemde oproep van premier Rutte?

Antwoord 9

Ik ben het met de vragenstellers eens dat de acties van verschillende Nederlandse
luchtvaartmaatschappijen ingaan tegen de oproep van het kabinet om in Nederland te
blijven.

Vraag 10

Indien u deze mening deelt, kunt u delen of u, naast de oproepen om ««verantwoordelijkheid
te nemen»» en alleen op de ««noodzakelijke reizen te focussen»», op enige andere manier
contact hebt gehad met luchtvaartmaatschappijen om dergelijke acties te voorkomen?5 Indien dit niet het geval is, kunt u delen waarom niet?

Antwoord 10

Zoals eerder in de brieven van 14 oktober en 16 december jl. aangegeven, heeft het
kabinet mede naar aanleiding van de eerdere motie van het lid Van Esch6 afgelopen zomer verschillende reisorganisaties en luchtvaartmaatschappijen7 opgeroepen, om reizen naar risicogebieden niet aan te prijzen en om hun aanbod te
wijzigen als het reisadvies voor een gebied oranje wordt8.

Afgelopen maanden heeft het kabinet bovendien intensief overleg gevoerd met vertegenwoordigers
van de reisbranche en internationale vervoerders, zoals Airlines for Europe9 om bij de ticketverkoop geen promotie te maken voor vliegtickets naar gebieden waarvoor
een oranje reisadvies geldt en reizigers uitgebreid te informeren over zowel de reisadviezen
als de risico’s van het reizen naar gebieden waar een oranje reisadvies geldt.

Deze gesprekken hebben ertoe geleid dat de Nederlandse luchtvaartmaatschappijen tot
eind maart 2021 geen pakketreizen aanbieden naar gebieden met een oranje reisadvies
en verwijzen de Nederlandse luchtvaartmaatschappijen op hun website en/of in het boekingsproces
naar de reisadviezen van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Reisorganisaties bieden
geen pakketreizen aan naar landen met een oranje reisadvies. Verder verwijs ik u naar
antwoord drie.

Vraag 11

Kunt u delen of de maatregelen die zijn genomen om het reizen naar oranje gebieden
zoveel mogelijk te ontmoedigen zoals aangekondigd in de brief van 14 oktober10, worden uitgebreid naar buitenlandse reizen in het algemeen?

Antwoord 11

Het kabinet heeft deze stap genomen, door het dringende advies te geven in Nederland
te blijven en niet op reis te gaan tot en met maart 2021. Er geldt wereldwijd al een
oranje reisadvies. Per 29 december 2020 moeten reizigers afkomstig uit hoogrisicogebieden
een negatieve PCR-testuitslag aan de vervoerder tonen. Deze moet maximaal 72 uur voor
aankomst in Nederland zijn afgenomen. In aanvulling daarop geldt sinds 23 januari
2021 voor alle reizigers per vliegtuig of schip dat ook een sneltest moet worden afgenomen
kort voor vertrek. Dit mag een antigeensneltest zijn, of een of LAMP-PCRtest. Verder
heeft het kabinet vanaf 23 januari 2021 een vliegverbod ingesteld voor landen buiten
Schengen waarin (mogelijk) gevaarlijke varianten van het virus het meest voorkomen.
Het gaat dan om het Verenigd Koninkrijk, Zuid-Afrika, Brazilië, Argentinië, Bolivia,
Kaapverdië, Chili, Colombia, Dominicaanse Republiek, Ecuador, Frans-Guyana, Guyana,
Panama, Paraguay, Peru, Suriname, Uruguay en Venezuela. Dit vliegverbod geldt tot
de verplichte quarantaine voor reizigers is geregeld. Zie antwoord drie.

Vraag 12

Bent u het eens met de vragenstellers dat de maatregel van het adverteren met de reisadviezen
van de rijksoverheid op boekingssites, mogelijk zelfs aanmoedigend werkt als een geel
reisadvies wordt gegeven? Kunt u delen hoe effectief u de maatregel daarmee acht in
het verlengde van het advies om juist alleen noodzakelijke reizen te ondernemen tot
half januari?

Antwoord 12

Allereerst moeten de reisadviezen van de rijksoverheid op boekingssites zeker niet
als advertenties worden beschouwd. De reisadviezen zijn geenszins bedoeld om de consument
aan te moedigen om een reis te boeken naar een gebied waar een geel reisadvies geldt.
De reisadviezen zijn bedoeld om Nederlanders te informeren over de veiligheidsrisico’s
in het land dat men wil bezoeken. Verder verwijs ik u naar antwoord drie.

Vraag 13

Klopt het dat het kabinet de quarantaine van tien dagen voor mensen die in contact
zijn geweest met een coronapatiënt gaat omzetten in een quarantaine van vijf dagen
gevolgd door een test? Bent u bereid dezelfde regels toe te passen op reizigers die
terugkeren uit gebieden waarvoor vanwege de situatie rond het coronavirus een rood
of oranje reisadvies geldt?

Antwoord 13

Inkomende reizigers uit hoogrisicogebieden kunnen zich per 20 januari op dag vijf
na aankomst laten testen bij de GGD-en.

De Minister van VWS heeft in zijn brief van 8 december aangegeven dat het Landelijk
Coördinatie Testketen (LCT) positief heeft geadviseerd om reizigers vanaf medio januari
2021 vijf dagen na aankomst in Nederland te laten testen zodat hun quarantaine bij
een negatieve test kan worden beëindigd11. De testcapaciteit is toereikend en GGD-GHOR Nederland hebben aangegeven dat – zoals
het er nu naar uitziet – dit wat betreft de uitvoering haalbaar is. Echter, wanneer
de doorlooptijden te hoog oplopen van die groepen in de samenleving die volgens het
OMT belangrijker zijn om te testen vanwege het tegengaan van het virus (mensen met
klachten, zorgmedewerkers etc.) dan moeten de nieuwe groepen die toegevoegd zijn aan
het testbeleid tijdelijk worden afgeschaald. Dit geldt voor reizigers en voor mensen
die nu getest kunnen worden als nauw contact uit het BCO en de CoronaMelder.

Vraag 14

Kunt u, gezien uit de brief van 17 november jongstleden blijkt dat onderzocht wordt
of er capaciteit is om alle inkomende reizigers te testen12, aangeven waarom een onderzoek noodzakelijk is, als reeds de ambitie is uitgesproken
om alle inkomende reizigers te testen?

Antwoord 14

Zie antwoord 13.

Vraag 15

Bent u bereid om het Landelijke Coördinatie Testketen (LCT) de opdracht te geven om
voldoende capaciteit te organiseren voor het testen van alle inkomende reizigers te
land, ter zee en in de lucht? Zo nee, hoe verhoudt dit tot de aangenomen motie-Van
Weyenberg/Veldman over de testcapaciteit op luchthavens en andere inreislocaties?13

Antwoord 15

Zie antwoord 13.

Vraag 16

Kunt u deze vragen elk afzonderlijk zo spoedig mogelijk beantwoorden?

Antwoord 16

Vanwege de vele ontwikkelingen rond de coronacrisis heeft het langer geduurd dan verwacht
om de vragen te beantwoorden. U bent hier per brief op 9 december jl. over geïnformeerd.