Lijst van vragen : Lijst van vragen over het EU-China investeringsakkoord (Kamerstuk 21501-02-2255)

De algemene commissie voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking heeft
een aantal vragen voorgelegd aan de Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking
over het EU-China Investeringsakkoord (Kamerstuk 21 501-02, nr. 2255).

De voorzitter van de commissie, De Roon

De adjunct-griffier van de commissie, Meijers

Nr

Vraag

 
 

1

Wat is er, de laatste keer dat de Kamer over de voortgang van dit verdrag is geïnformeerd,
op 9 november 2020, gedeeld met de Kamer? Wanneer en hoe is de Kamer verder geïnformeerd?
Kunt u een overzicht geven van de overige momenten dat de Kamer is geïnformeerd?

2

Maakten van de rapportage over de voortgang van de onderhandelingen over het verdrag
ook verwachtingen deel uit? Zo ja, kunt u daarvan een overzicht delen?

3

Wanneer kunnen we de tekst van het verdrag verwachten?

4

Waarom hoeft het verdrag alleen geratificeerd te worden door het Europees Parlement
en de Raad, en niet de nationale parlementen?

5

Zal dit verdrag EU-only zijn of zullen de nationale parlementen hier goedkeuring aan moeten geven?

6

Mochten onderdelen van dit verdrag niet EU-only zijn, kan er een overzicht worden gegeven van deze onderdelen?

7

Wat is de gehele parlementaire procedure voor de onderdelen in dit handelsakkoord
die niet EU-only zijn?

8

Wat zijn precies de artikelen en delen uit het EU-China Investeringsakkoord (CAI)
die vallen onder respectievelijk de exclusieve, gedeelde dan wel ondersteunende bevoegdheden
van de Europese Unie?

9

Wanneer wordt het verdrag in de Raad verwacht?

10

Kunt u het ratificatieproces van dit investeringsakkoord schetsen? Wat is uw inschatting
van het krachtenveld in de Raad en het Parlement?

11

Kunt u de uitspraak van de EU en China in september jl. delen waarin zij uitspraken
de onderhandelingen nog in 2020 af te ronden?

12

Begin december jl. kwamen de onderhandelingen plotseling en onverwacht in een stroomversnelling,
waarom onverwacht?

13

Wat is uw inschatting van de reden van de «onverwachte» bereidheid van China tot het
komen tot een akkoord?

14

Waarom is ervoor gekozen om nog ter elfde ure in 2020 de onderhandelingen af te ronden?

15

Wat is er – na 7 jaar onderhandelen – in december 2020 gebeurd waardoor de onderhandelingen
in een stroomversnelling kwamen? In hoeverre speelde het streven van Duitsland om
een akkoord tijdens hun voorzitterschap af te sluiten een rol? Welke concessies zijn
er gedaan om dat streven te behalen?

16

Welke concessies zijn er door de EU gedaan om ervoor te zorgen dat het akkoord nog
in 2020 kon worden bereikt?

17

Is de timing van dit akkoord, na 7 jaar gesteggel, niet heel opvallend? In hoeverre
speelde het feit dat het Brexit-akkoord vlak ervoor was gesloten hierbij een rol?

18

Kunt u de voor Nederland essentiële elementen delen welke voor 30 december 2020 bij
de Franse en Duitse verantwoordelijken en bij de Eurocommissaris voor Handel Dombrovskis
zijn gepresenteerd zoals in de brief wordt gesteld?

19

Is de door u ingebrachte en breed gedragen wens van de Kamer en het kabinet om eventuele
misstanden doorlopend te adresseren op bilateraal of multilateraal niveau door uw
Franse en Duitse collega’s alsook door Eurocommissaris voor Handel Dombrovskis alleen
voor kennisgeving aangenomen of zijn er concrete afspraken gemaakt over het adresseren
van de misstanden? Zo ja, welk afspraken zijn hierover gemaakt? Is hierbij in het
bijzonder de situatie van Oeigoeren en andere minderheden in China benoemd?

20

Zijn er in reactie op de door u ingebrachte en breed gedragen wens van de Kamer en
het kabinet om eventuele misstanden doorlopend te adresseren op bilateraal of multilateraal
niveau in samenspraak met uw Franse en Duitse collega’s alsook door Eurocommissaris
voor Handel Dombrovskis al concrete plannen gemaakt om de misstanden in China te adresseren?
Zo ja, over welke misstanden zijn afspraken gemaakt? Is er ook gesproken over de in
China bestaande heropvoedingskampen en de wijze waarop daarmee mensenrechten worden
geschonden? Zo ja, hoe is dit geadresseerd? Zo nee, waarom niet?

21

Welke voor Nederland belangrijke punten heeft het kabinet op tafel gelegd bij de Europese
Commissie toen duidelijk werd dat een deal in zicht was? Welke daarvan zijn ingewilligd
in het principeakkoord?

22

Welke toezeggingen heeft China op het laatste moment gedaan op het gebied van markttoegang
en duurzaamheid?

23

Op welk moment wist u dat het sluiten van een concept-akkoord met China nabij was?

24

Klopt het dat er een politieke akkoord gepresenteerd is op 30 december 2020 voordat
Nederland de volledige tekst van dit politieke akkoord heeft gezien?

25

Welke gedeelten van het akkoord zijn voorafgaand aan het sluiten van het concept-akkoord
met Nederland gedeeld?

26

Kan in algemene termen een politiek akkoord worden gesloten zonder dat de leden van
de Raad de tekst hebben gezien?

27

Welke aanpassingen zijn er gemaakt in het akkoord tussen begin december, toen uitstel
door COREPER werd gevraagd, en eind december, toen het uiteindelijk politieke akkoord
gesloten werd?

28

Heeft u, formeel of informeel, enige instemming namens Nederland laten blijken met
het sluiten van een concept-akkoord bij de Europese Commissie?

29

Hebben andere EU-lidstaten zich positief of negatief uitgelaten over het gesloten
concept-akkoord? Zo ja, welke lidstaten, en hoe?

30

Kunt u duiden wat in de praktijk de meerwaarde zal zijn van het feit dat China zich
committeert aan het «toewerken naar» ratificatie en naleving van de conventies van
de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO)?

31

Op welke moment zal het «toewerken naar ratificatie en naleving» van de ILO-conventies
door China afdwingbaar zijn? Welk tijdspad krijgt China voor de ratificatie en toepassing?
Welke sancties volgen wanneer dit tijdspad niet wordt gevolgd?

32

Hoe staat het met het toewerken van China naar de ratificatie en naleving van alle
fundamentele conventies van de ILO, in het bijzonder ten aanzien van dwangarbeid (C29
en C105), maar ook de fundamentele conventies over vrijheid van vereniging (C87) en
collectieve onderhandelingen (C98)? Hoe wordt dat gemonitord? Wat gebeurt er als blijkt
dat China in gebreken is gebleven? Is dit een voorwaarde voordat het verdrag in werking
treedt?

33

Wat is precies afgesproken over het ratificeren van de fundamentele ILO-conventies,
nu China die nog niet geratificeerd heeft? Binnen welke termijn zal China deze conventies
ratificeren? Hoe wordt gezorgd dat de artikelen in de conventies daadwerkelijk worden
nageleefd?

34

Wat is uw oordeel over de huidige jaarlijkse rapportages van China over de stand van
zaken met betrekking tot bestaande wetgeving, beleid en praktijk ten opzichte van
de bepalingen van de ILO-conventies?

35

In hoeverre verwacht u dat Chinese toezeggingen om de ILO-conventies te volgen gehandhaafd
kunnen worden uit hoofde van het investeringsverdrag?

36

Welke afspraken zijn er precies gemaakt met betrekking tot de ILO-conventies?

37

Binnen welke termijn zal China de fundamentele ILO-conventies ratificeren? Klopt het
dat er op het gebied van de ratificatie en naleving van een aantal fundamentele ILO-normen
slechts toezeggingen zijn gedaan zonder tijdpad?

38

Welke mechanismes zijn er overeengekomen om de naleving van de fundamentele ILO-conventies
af te dwingen?

39

Welke effecten verwacht u dat de gemaakte afspraken over de ILO-conventies zullen
hebben op de mensenrechtensituatie in China, in het bijzonder wat betreft de situatie
rondom dwangarbeid onder de Oeigoerse bevolking?

40

Welke ILO-conventies gaat China niet ratificeren? Waarom niet?

41

Welke gevolgen heeft het feit dat China niet alle fundamentele ILO-conventies ondertekent
voor een gelijk speelveld tussen de EU en China?

42

Wat is de inschatting van de termijn van harmonisatie van relevante nationale wetgeving,
beleid en praktijk – gebaseerd op de huidige jaarlijkse rapportages van China over
de stand van zaken met betrekking tot bestaande wetgeving, beleid en praktijk ten
opzichte van de bepalingen van de ILO-conventies?

43

Is het voor Nederland acceptabel om een investeringsakkoord met China te sluiten zolang
geen einde is gemaakt aan de de gedwongen tewerkstelling, «heropvoeding» en sterilisatie
van Oeigoeren?

44

Kunt u reeds een analyse maken van het risico dat het concept-akkoord de handel in
door Oeigoerse dwangarbeid geproduceerde goederen vergemakkelijkt en/of stimuleert?
Zo nee, op welk moment verwacht u deze analyse te kunnen maken?

45

Is het voor Nederland acceptabel om een investeringsakkoord met China te sluiten zolang
de persvrijheid en mensenrechten in Hongkong door China niet worden gerespecteerd?

46

Zijn in het concept-investeringsakkoord afspraken gemaakt ten aanzien van de voortdurende
onderdrukking van Tibet door China?

47

Welke rol speelden de situatie in en onafhankelijkheid van Hongkong en Taiwan in de
onderhandelingen over en totstandkoming van het CAI?

48

Zijn in het concept-investeringsakkoord afspraken gemaakt over de grootschalige toepassing
van de doodstraf door China?

49

Kan China door investeringen op basis van het CAI bijvoorbeeld de surveillance en
controle van eigen burgers verbeteren, en zo de greep op de burgerbevolking verder
verstevigen? Kunt u uw antwoord toelichten?

50

Hoe verhoudt het CAI zich tot de Nederlandse China-strategie, en tot de door de Tweede
Kamer aangegeven wens tot het aanvullen van deze notitie op het terrein van mensenrechten?

51

Kunt u aangeven op welke manier mensenrechten in het verdrag zijn geadresseerd?

52

Hoeveel onderhandelingsruimte heeft de EU nog als het gaat om het stellen van eisen
ten aanzien van de verbetering van de mensenrechtensituatie in China nu er een principeakkoord
is bereikt?

53

Op welke wijze kan het CAI mensenrechtenschendingen in China, onder meer op het vlak
van arbeidsomstandigheden en godsdienstvrijheid, helpen tegengaan?

54

Op welke wijze kan het CAI mensenrechtenschendingen in China (ongewild) bevorderen,
en hoe is met de risico's daaromtrent rekening gehouden in de onderhandelingen?

55

Welke concrete afspraken zijn er gemaakt over duurzaamheid en op het gebied van de
mensenrechten? Hoe wordt toegezien op de naleving van deze afspraken?

56

Kunt u schetsen hoe het aangekondigde nalevingsmechanisme voor duurzaamheid, vergelijkbaar
met bestaande mechanismes in handelsakkoorden van de EU met andere landen, werkt?

57

Hoe komt het nalevingsmechanisme voor duurzaamheid, vergelijkbaar met bestaande mechanismen
in handelsakkoorden van de EU met andere landen er voor China specifiek uit te zien?
Wordt hierover nog apart onderhandeld? Zo ja, met wie? Op welke termijn zal dit nalevingsmechanisme
gaan gelden? Komen er bijzondere voorwaarden gezien de huidige mensenrechtensituatie
in China en het ontbreken van een democratische rechtstaat? Zo ja welke? Zo nee, waarom
niet?

58

Komt de hardheid en afdwingbaarheid van de afspraken op het gebied van duurzaamheid
en mensenrechten overeen met de hardheid en afdwingbaarheid van de afspraken over
markttoegang voor investeerders?

59

Klopt het dat het hoofdstuk over Handel en Duurzame Ontwikkeling in het CAI minder
sterk is dan in andere recent gesloten verdragen?

60

Wat verwacht u dat de gevolgen zullen zijn van het doorlopend adresseren van eventuele
misstanden?

61

Als deze misstanden niet voldoende worden aangepakt, heeft de EU dan de mogelijkheid
om op basis hiervan de overeenkomst op te schorten?

62

Kunt u het mandaat van de Raad voor de onderhandelingen met de Kamer delen? Kunt u
tevens de aanpassing die daarop gemaakt zijn in 2016, met name op het gebied van arbeidsomstandigheden,
delen?

63

Hoe kan naleving van de afspraken in het verdrag worden gecontroleerd en afgedwongen?

64

Zullen er parallel aan dit investeringsakkoord nog afspraken worden gemaakt met China
over investeringsgeschillenbeslechting? Zo ja, waarom is dit niet in het akkoord opgenomen?

65

Wat voor afspraken zijn er in het principeakkoord gemaakt over investeringsbescherming?

66

Wat is de inzet van Nederland als het gaat om het bereiken van een akkoord over een
investeerdersbeschermingsmechanisme in het CAI? Is dit in lijn met de inzet van de
EU?

67

Is de Nederlandse inzet dat er aparte rechtbanken of arbitragecommissies moeten komen,
zoals Investor State Dispute Settlement (ISDS) of een Investment Court System (ICS), waarbij investeerders landen kunnen aanklagen? Zo ja, krijgen maatschappelijke
organisaties hier ook toegang toe?

68

Hoe wordt het arbitragesysteem vormgegeven en welke rol spelen de Europese lidstaten
daarbinnen?

69

Hoe zal de afspraak dat Chinese staatsondernemingen zich beperken tot commerciële
activiteiten worden gehandhaafd?

70

Kunt u een toelichting geven op de wederkerigheid en evenwichtigheid van het politieke
akkoord tussen Europa en China?

71

Welke economische sectoren en welke bedrijven profiteren van dit verdrag? Geldt daarbij
ook dat alle landen evenredig profiteren, dus Nederland even veel als bijvoorbeeld
Duitsland? Op basis van welke cijfers wordt dit onderzocht?

72

Kunt u inzicht geven in de afspraken die gemaakt zijn in het politieke akkoord rondom
subsidieverlening? Is er een gelijk speelveld tussen China en de EU-lidstaten gecreëerd?

73

Neemt de EU volgens u met dit verdrag een autonome positie in ten opzichte van de
Verenigde Staten (VS), gezien het voornemen van de EU om samen met de VS oneerlijke
handelspraktijken te bestrijden? Heeft het bijvoorbeeld gevolgen inzake secundaire
sancties van de VS?

74

Is – gezien de reactie van de EU over het begin 2020 door de VS gesloten investeringsakkoord
met China – de VS geïnformeerd over het gesloten handelsakkoord? Zo ja, hoe was de
reactie? Zo nee, waarom niet?

75

Welke invulling krijgt de samenwerking van de EU (en Nederland) met de VS om oneerlijke
Chinese handelspraktijken te bestrijden nu de VS heeft verklaard dat China genocide
en misdaden tegen de menselijkheid pleegt door de onderdrukking van Oeigoeren (New
York Times, 19 januari jl.)?

76

Hoe verhoudt de razendsnelle afronding van de onderhandelingen in 2020 zich tot de
noodzaak om inzake China zo veel mogelijk samen op te trekken met de VS?

77

Op welke wijze is tot en met de laatste fase van de onderhandelingen contact en afstemming
geweest met de Verenigde Staten over het CAI?

78

Wat is de inzet van Nederland en van de EU voor nadere samenwerking en afstemming
met de VS tijdens en na de inwerkingtreding van het CAI?

79

Kunt u een roadmap delen waar we naartoe werken tussen de EU en China de komende jaren?
Hoe past dit verdrag daarin?

80

Hoe is de algemene monitoring van dit verdrag geregeld? Hoe kunnen eventuele oneffenheden
of dwalingen gecorrigeerd worden?

81

Op welke wijze is het SER-advies (uitgebracht naar aanleiding van TTIP) opgevolgd
om de onderhandelingen transparant te laten verlopen?

82

Kent u de kritiek van NGO’s en (internationale en Europese) vakbonden op dit akkoord?
Wat heeft u met deze kritiek gedaan? Op welke manier heeft afstemming plaatsgevonden
met deze sociale partners?

83

Op welke manier zijn maatschappelijke organisaties, zoals ngo’s en vakbonden, betrokken
bij de onderhandelingen over dit akkoord?

84

Wanneer komen de nadere regels tegen de gedwongen overdracht van technologie, over
het opereren van staatsbedrijven en ten aanzien van beter inzicht in subsidieverlening?
Zijn deze nadere regels voorwaardelijk voor het inwerkingtreding van het CAI? Zo nee,
waarom niet?

85

Acht u het opportuun dat een dergelijke investeringsakkoord met China is gesloten
aan het eind van een jaar waarin China Hongkong aan zich onderwerpt, de Oeigoeren
dwangarbeid laat doen en onderzoeken naar de oorsprong van het COVID-19-virus heel
lang heeft tegengehouden? Is dit vanuit strategisch oogpunt voor de Chinese overheid
niet uitermate handig dat zij nu kunnen laten zien dat ongeacht de internationale
reacties op eerdergenoemd optreden landen bereid zijn een dergelijk investeringsakkoord
te sluiten?

86

Zal het akkoord leiden tot meer ruimte voor Chinese bedrijven om te investeren in
de vitale infrastructuur van de EU?

87

Zijn er controle- of handhavingsmechanismen opgenomen in het verdrag waarmee gemaakte
afspraken over onder andere markttoegang en een gelijk speelveld gewaarborgd kunnen
worden? Zo ja, welke zijn dat?

88

Klopt het dat de EU met het investeringsverdrag toezeggingen op het gebied van investeringsbescherming
binnenhaalt die de afgelopen jaren onder President Trump ook al aan de Verenigde Staten
zijn gedaan?

89

Kunt u de voordelen en bescherming die Europese bedrijven in China en Chinese bedrijven
in Europa uit het investeringsverdrag halen vergelijken met de rechten die Amerikaanse
bedrijven in China en Chinese bedrijven in de Verenigde Staten hebben?

90

Biedt het investeringsverdrag Chinese telecombedrijven in enigerlei vorm rechten,
toezeggingen of beschermingen waardoor het voor Europese overheden moeilijker wordt
hen te weren bij de aanleg van 5G?

91

Kan er bij de mogelijke toepassing van de beoogde maatregelen uit het International Procurement Instrument (IPI) en het White Paper over buitenlandse subsidies jegens Chinese bedrijven ook gekeken gaan worden naar
het feit dat China het investeringsverdrag heeft getekend, in plaats van alleen naar
de feitelijke gedragingen van bedrijven?

92

Begrenst het akkoord op enigerlei wijze de mogelijkheden van de toepassing van de
beoogde maatregelen uit het IPI en het White Paper over buitenlandse subsidies jegens Chinese bedrijven?

93

Kunt u de economische voordelen van het akkoord voor Nederland becijferen, waaronder
in banen en welvaart?

94

Hoe kijkt u in dit kader aan tegen de onvrede in veel landen (bijvoorbeeld rond het
Belt and Road Initiative) dat Chinese bedrijven bij werkzaamheden veel eigen tijdelijke werknemers meesturen,
waardoor de lokale werkgelegenheid van een investering of infrastructureel project
beperkt blijft?

95

Welke restricties en voorwaarden zijn hieraan gekoppeld zoals screening, minimumsalaris,
of eisen rond het beschikken over speciale hoogwaardige beroepskwalificaties?

96

Klopt het dat door het investeringsakkoord Chinezen makkelijker tijdelijk in de Europese
Unie kunnen werken als zij dat doen in dienst van een Chinees bedrijf dat hier actief
is en hen vanuit China uitzendt?

97

Welke Nederlandse sectoren verwacht u dat het meest zullen profiteren van het CAI?

98

Hoe verhoudt het CAI zich tot de Europese ambities als het gaat om het versterken
van strategische autonomie, die ook van toepassing is op het handelsbeleid van de
EU?

99

Hoe beïnvloedt het CAI de kansen van Chinese investeerders om overnames te doen in
belangrijke sectoren zoals de voedingsindustrie, de gezondheidszorg en de tech-sector?

100

Hoe zullen publieke diensten in het CAI worden beschermd?

101

Welke afspraken die zijn gemaakt in het principeakkoord zullen onder het Most Favored Nation-principe vallen indien zij worden opgenomen in het uiteindelijke akkoord?

102

Vergemakkelijkt het CAI investeringen door China in Europese strategische infrastructuur,
zoals (lucht)havens, en/of in gevoelige (informatie) technologie?

103

Kan ondanks het CAI voorkomen worden dat China investeert in strategische infrastructuur
in Nederland en/of de EU, of in (technologie)bedrijven waardoor bijvoorbeeld intellectueel
eigendom verloren kan gaan? Zo ja, onder welke voorwaarden? Zo nee, wat betekent dit
voor de Nederlandse steun voor het CAI?

104

In hoeverre en hoe zorgt het CAI voor versterking van gelijke markttoegang voor Nederlandse
en Europese bedrijven in China?

105

Welke economische winst valt er te verwachten voor Nederlandse bedrijven als gevolg
van het CAI? Kunt u een zo compleet mogelijk overzicht geven?

106

Welke economische winst valt er te verwachten voor Chinese bedrijven als gevolg van
het CAI?

107

Op welke wijze kan of zal het CAI bijdragen aan de vervolmaking van de Chinese «Nieuwe
Zijderoute» en hoe verhoudt dit zich tot Nederlandse en Europese (handels)belangen
wereldwijd?

108

Welke oneerlijke handelspraktijken van China zijn door dit verdrag niet meer mogelijk?

109

Welke oneerlijke handelspraktijken van China die de EU samen met de VS wil bestrijden
blijven onder dit verdrag nog steeds mogelijk?

110

Op welke manieren worden Chinese investeringen in de Europese Unie door dit verdrag
vergemakkelijkt?

111

Welke voordelen heeft het verdrag voor China? Welke voordelen heeft het verdrag voor
de Europese Unie?