Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Kops en Wilders over het bericht 'Proefproject 'van gas af' stilgelegd'

Antwoord van Minister Ollongren (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) (ontvangen
28 oktober 2020).

Vraag 1

Kent u het bericht «Proefproject «van gas af» stilgelegd»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Wat vindt u ervan dat in de wijk Overwhere-Zuid in Purmerend – een van de wijken die
door u hoogstpersoonlijk in het kader van het «Programma Aardgasvrije Wijken» is geselecteerd
– een groot proefproject om woonwijken van het gas af te koppelen voor onbepaalde
tijd is stilgelegd vanwege «een waslijst aan issues»?

Antwoord 2

De verantwoordelijke wethouder van Purmerend, Paul van Meekeren, heeft op 16 oktober
2020 schriftelijk aan de gemeenteraad van Purmerend gemeld dat de proeftuin in Overwhere-Zuid
niet is stilgelegd. De gemeente heeft er voor gekozen meer tijd te nemen om de pilot
met de eerste 95 woningen en een school, waarvan er 88 woningen en de school van het
aardgas zijn afgehaald, te evalueren. Voor opschaling naar de schaalgrootte van de
gehele proeftuin, 1276 woningen en andere gebouwen, komen hier belangrijke lessen
uit naar voren waar de gemeente samen met haar partners in de proeftuin goed bij stil
wil staan. De gemeente heeft daarom aangegeven de komende periode te benutten voor
deze evaluatie en voor het maken van nadere (bestuurlijke) afspraken voor het vervolg
van de proeftuin. De conclusie dat de proeftuin is stilgelegd is dus niet correct,
wel zal de proeftuin vertraging oplopen ten opzichte van de oorspronkelijke planning.

De opgave richting een aardgasvrije gebouwde omgeving is voor iedereen nieuw en Purmerend
kan als koploper nog nauwelijks bouwen op eerdere ervaringen. Het Programma aardgasvrije
wijken (PAW) is er juist om te leren op welke wijze de wijkgerichte aanpak kan worden
ingericht en opgeschaald. De gemeenten lopen in de verschillende proeftuinen aan tegen
een diversiteit aan knelpunten waarvan geleerd wordt. Ook worden oplossingen bedacht
en gedeeld met elkaar zoals via het kennis- en leerprogramma van het PAW. Een overzicht
van de voortgang bij de proeftuinen zal ik aan uw Kamer sturen in het eerste kwartaal
van 2021 middels de jaarlijkse voortgangsrapportage van het PAW.

Vraag 3

Deelt u de conclusie dat uit de klauwen lopende kosten, gedoe rond de aanleg van een
warmtenet, ontevredenheid onder de bewoners en andere ellende niet bepaald getuigen
van «haalbaar en betaalbaar», zoals u altijd benadrukt?

Antwoord 3

Nee, die conclusie deel ik niet. Het is juist goed als een gemeente samen met de stakeholders
en bewoners op basis van leerervaringen de tijd neemt om te bepalen op welke wijze
gekomen kan worden tot een haalbare en betaalbare aanpak.

Vraag 4

Wat is er gebeurd met de € 6,9 miljoen subsidie die u voor dit project aan de gemeente
Purmerend hebt verstrekt? Hoeveel woningen zijn hiermee succesvol – tot volledige
tevredenheid van de bewoners – aangepakt?

Antwoord 4

Er is er geen sprake van een subsidie, maar van een decentralisatie-uitkering via
het gemeentefonds. Gemeenten hoeven bij deze uitkeringsvorm over de uitgave geen verantwoording
af te leggen aan het Rijk. De financiële verantwoording verloopt via de jaarrekening
van de gemeente.

Van de rijksbijdrage van € 6,9 miljoen heeft Purmerend een deel ingezet voor het aardgasvrij
maken van 88 van de 95 woningen en één school van de eerste pilot. Verder waren in
de proeftuin in Purmerend al 468 appartementen aangesloten op het warmtenet; zij kookten
op aardgas. Hiervan zijn 323 appartementen nu volledig aardgasvrij gemaakt, met behulp
van een deel van de rijksbijdrage. Er moeten nog 145 appartementen van het kookgas
af gaan.

De resterende middelen heeft de gemeente beschikbaar voor het aardgasvrij maken van
het resterende deel van de proeftuin.

Vraag 5

Waarom vindt u «de problematiek in Purmerend» nu opeens «een zaak voor de gemeenteraad»?
Waarom kondigt u eerst met veel bombarie en borstklopperij een grote zak met geld
aan, maar trekt u uw handen ervan af zodra het fout gaat? Waarom trekt u niet het
boetekleed aan, aangezien het «Programma Aardgasvrije Wijken» en de ellende als gevolg
hiervan uit úw koker komen?

Antwoord 5

De uitvoering van een proeftuin is inderdaad een zaak van de gemeente zelf. Het is
de gemeente die de regie heeft en samen met de betrokken stakeholders en bewoners
beslist op welke wijze de proeftuin wordt uitgevoerd. Het college van de gemeente
legt hierover verantwoording af aan de gemeenteraad. Zie hiervoor ook mijn antwoord
op vraag 4. Mijn verantwoordelijkheid is dat ik samen met de Minister van EZK en de
medeoverheden ervoor zorg dat met de proeftuinen en het kennis- en leerprogramma gewerkt
wordt aan de inrichting en opschaling van de wijkgerichte aanpak.

Vraag 6

Hoe kunt u, gezien de ellende in Purmerend en andere wijken, nu met droge ogen besluiten
om opnieuw € 100 miljoen subsidie beschikbaar te stellen? Deelt u de conclusie dat
dit bij voorbaat weggegooid geld is? Beseft u wel dat dit belastinggeld is?

Antwoord 6

Nee ik deel deze conclusie niet. Ik heb vastgesteld tijdens het algemeen overleg van
12 oktober dat er voldoende draagvlak in de Tweede Kamer is voor het starten van de
2e ronde proeftuinen.

Vraag 7

Staat u nog steeds achter het doel van het «Programma Aardgasvrije Wijken», namelijk
«kennis en ervaring opdoen»? Deelt u de mening dat er, gezien de tot dusverre opgedane
kennis en ervaring, maar één conclusie mogelijk is, namelijk: stoppen met deze waanzin?

Antwoord 7

Ja, ik sta nog steeds achter het doel van het Programma aardgasvrije wijken: het leren
op welke wijze het aardgasvrij maken van wijken kan worden ingericht en opgeschaald.
Hiervoor is het noodzakelijk dat er daadwerkelijk aardgasvrije woningen en andere
gebouwen gerealiseerd worden, zowel binnen de proeftuinen als daarbuiten («leren door
te doen»). Dit is ook een belangrijk element in het Klimaatakkoord.

Vraag 8

Kunt u deze vragen beantwoorden vóór het aanstaande VAO Klimaatakkoord gebouwde omgeving?

Antwoord 8

Ja.