Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Nijboer over de bewoonbaarheid van verhitte woningen

Antwoord van Minister Ollongren (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) (ontvangen
28 september 2020).

Vraag 1

Welke binnentemperaturen acht u aanvaardbaar voor een woning om nog bewoonbaar te
zijn? Gedurende welke duur zijn overschrijdingen daarvan aanvaardbaar?

Antwoord 1

Het welbevinden van het thermische binnenklimaat wordt uitgedrukt in de zogenoemde
Predicted Mean Vote (PMV), en deze is afhankelijk van een aantal factoren. Met name
het metabolisme (=stofwisseling; wat voor werk voert men uit) en de kleding spelen
hierbij een belangrijke rol. Uitgaande van lichte zomerkleding (licht ondergoed, t-shirt,
lichte broek, kousen en schoenen) en licht huishoudelijk werk (lopen en zitten) ligt
het comfortgebied gedurende de warme zomerperiode tussen binnentemperaturen van circa
24 °C en 27 °C. Hierbij wordt ervan uitgegaan dat de binnentemperatuur van de lucht
en van de wanden (ook wel stralingstemperatuur genoemd) gelijk zijn.

Boven een temperatuur van 27 °C gaat men het onbehaaglijk vinden, daarom wordt bij
nieuw te bouwen woningen vanaf 2021 een eis aan oververhitting gesteld. Dit komt er
kort op neer dat bij nieuwbouw vanaf dat moment het risico op teveel overschrijdingen
van 27 °C beperkt wordt.

Vraag 2

Kunnen oververhitte woningen aangemerkt worden als gebrek dat de verhuurder dient
te herstellen en op grond waarvan huurverlaging mogelijk is? Zo ja, aan welke normen
moet worden voldaan?

Antwoord 2

Een gebrek is volgens het Burgerlijk Wetboek «een staat of eigenschap van een zaak
of een andere niet aan de huurder toe te rekenen omstandigheid, waardoor de zaak aan
de huurder niet het genot kan verschaffen dat een huurder bij het aangaan van de overeenkomst
mag verwachten van een goed onderhouden zaak van de soort als waarop de overeenkomst
betrekking heeft».

Waar het gaat om binnentemperaturen bestaan er voor bestaande woningen geen wettelijke
normen. Dit betekent dat de Huurcommissie of de rechter per geval zal moeten bepalen
of de binnentemperatuur van een woning niet in overeenstemming is met hetgeen een
huurder van de woning mag verwachten.

Vraag 3

Kunnen verhuurders worden gedwongen tot het nemen van verkoelende maatregelen?

Antwoord 3

Ja. Daarvoor is nodig dat in de concrete situatie wordt vastgesteld dat er sprake
is van een gebrek. Een huurder kan vervolgens zijn verhuurder, zo nodig via de rechter,
aanspreken om de nodige voorzieningen te treffen. Via de Huurcommissie kan een huurverlaging
worden afgedwongen, zolang het gebrek niet is verholpen.

Vraag 4

Acht u het wenselijk dat bewoners met een zorgbehoefte of ouderen gedurende langere
periodes worden blootgesteld aan te hoge binnentemperaturen? Welke maatregelen neemt
u om dit te voorkomen?

Antwoord 4

Ik heb geen signalen ontvangen dat bewoners met een zorgbehoefte of ouderen gedurende
langere periodes vanwege de kwaliteit van hun woning worden blootgesteld aan te hoge
binnentemperaturen. Dat neemt niet weg dat als dit wel het geval is, ik dit onwenselijk
vind.

Het Nationaal Hitteplan is in 2007 door het RIVM opgesteld op verzoek van het Ministerie
van VWS en is sindsdien elk jaar gebruikt. Het is enkele malen geactualiseerd, voor
het laatst in 2015. Het doel van het Nationaal Hitteplan is organisaties die gericht
zijn op zorgverlening aan ouderen en chronisch zieken er tijdig op te attenderen dat
een periode van aanhoudend warm weer wordt verwacht. Dat zijn onder andere GGD'en,
brancheorganisaties en het Nederlandse Rode Kruis. Zij waarschuwen vervolgens hun
achterban en regionale contacten, die via het Hitteplan maatregelen aangereikt krijgen
waarmee de gevolgen van de aanhoudende hitte kunnen worden beperkt. Op de website
van het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) is een aantal eenvoudige
maatregelen te vinden die helpen om de gevolgen van hitte te beperken.

Vraag 5

Indien huurders zelf wensen over te gaan tot het installeren en bekostigen van aanpassingen
in of aan de woning voor de noodzakelijke verkoeling, kunnen verhuurders dit weigeren?
Acht u dat wenselijk?

Antwoord 5

Een huurder mag in alle gevallen veranderingen en toevoegingen in de woonruimte aanbrengen
die bij het einde van de huur zonder noemenswaardige kosten ongedaan kunnen worden
gemaakt en verwijderd. Om verkoeling te realiseren kan bijvoorbeeld gedacht worden
aan zonwering in de woonruimte zelf.

Daarnaast is het mogelijk dat een huurder zich bij een gebrek wendt tot de rechter
om gemachtigd te worden om op kosten van de verhuurder zelf aanpassingen aan de woning
uit te voeren.

Vraag 6

Wat gaat u doen om deze problemen op te lossen, nu we vaker met lange periodes van
droogte en hitte zullen kampen en dit risico’s vormt voor ouderen en mensen met gezondheidsproblemen?

Antwoord 6

Zie antwoord 1: vanaf 2021 gaan eisen gelden voor beperking oververhitting in nieuwe
woningen. Daarnaast stimuleer ik klimaatadaptie in de gebouwde omgeving, waaronder
het beperken van hittestress, via diverse programma’s en landelijk beleid. Zo is in
de Nationale Omgevingsvisie (NOVI) opgenomen dat Nederland in 2050 klimaatbestendig
moet zijn ingericht. Omdat de mate van hittestress afhankelijk is van de specifieke
lokale situatie, zal de keuze voor maatregelen lokaal genomen moeten worden. Via de
integrale wijkaanpak en de citydeals worden de mogelijkheden verkend om klimaatadaptieve
maatregelen te combineren met herstructurering van wijken en de energietransitie.
Met de ontwikkeling van een voorbeeldenboek over hittestress, wil ik lokale overheden
handvatten bieden om het tegengaan van hittestress beter te verankeren in plannen.

In het actieprogramma «Klimaatadaptief Bouwen met de natuur» (KAN) is met steun van
het Rijk een kennisuitwisselingstraject gestart met de Nederlandse bouwsector, gemeenten
en natuurorganisaties. Ontwikkelaars en bouwers kunnen zich – samen met gemeenten
– aansluiten bij het KAN-platform, om kennis en ervaringen te ontwikkelen en te delen
op het gebied van klimaatbestendig bouwen, waaronder het beperken van hittestress.
Verder ondersteun ik de intentieverklaring «klimaatverandering en koeling gebouwen»
van het Overleg Standaarden Klimaatadaptatie. Hierin staan afspraken om ervoor te
zorgen dat standaarden voor nieuwbouw en renovatie rekening houden met een toenemende
behoefte aan koele gebouwen als gevolg van klimaatverandering, zonder gebruik van
airconditioning.

In het Nationaal Dakenplan richt het kabinet zich op het multifunctioneel gebruik
van daken. Toepassing van groenblauwe daken vermindert hittestress in de omgeving
en zorgt voor een koelere binnenruimte in de zomer.