Verslag van een bijeenkomst : Verslag van een buitengewone Voorzittersconferentie van commissies voor Europese aangelegenheden uit de nationale parlementen van de lidstaten van de Europese Unie en van een delegatie uit het Europees Parlement op 16 juni 2020

BE/ Nr. 79 VERSLAG

Vastgesteld 8 september 2020

Op dinsdag 16 juni 2020 vond onder Kroatisch voorzitterschap een buitengewone Voorzittersconferentie
van commissies voor Europese aangelegenheden uit de nationale parlementen van de lidstaten
van de Europese Unie en van een delegatie uit het Europees Parlement, hierna aangeduid
als Voorzitters-COSAC, plaats. Naast de genoemde delegaties namen ook delegaties van
de nationale parlementen van de kandidaat-lidstaten van de Europese Unie deel als
waarnemer, evenals delegaties van de Raad van de Europese Unie en van de Europese
Commissie.

De buitengewone Voorzitters-COSAC vond plaats in de vorm van een videoconferentie.
De conferentie verving op deze wijze de geplande plenaire sessie van 24–26 mei 2020
in Kroatië, omwille van de coronamaatregelen die op dat moment in Europa waren getroffen.

De Nederlandse delegatie bestond uit de voorzitters van de commissies voor Europese
Zaken van respectievelijk de Eerste en Tweede Kamer, Oomen-Ruijten (CDA) en Veldman (VVD). De ambtelijke begeleiding bestond uit Van den Driessche (Eerste Kamer), Buisman
en Timmer (Tweede Kamer). De delegatie brengt als volgt verslag uit1:

Buitengewone COSAC-Voorzittersconferentie, 16 juni 2020

De COSAC-Voorzittersconferentie werd geopend door de voorzitter van de commissie Europese
zaken van de Hrvatski sabor, het Kroatische parlement, Domagoj Ivan Milošević.

In zijn welkomstwoord stond Milošević stil bij de omstandigheden die aanleiding waren
om de plenaire vergadering te vervangen door een buitengewone Voorzitters-COSAC. Niet
enkel heerst in de wereld een pandemie die geleid heeft gegeven tot het nemen van
drastische maatregelen, Kroatië was in maart ook twee keer getroffen door een aardbeving,
die delen van het parlement had beschadigd. Milošević ging vervolgens over tot de
procedurele aspecten van de bijeenkomst.

Procedurele aspecten

Bij het agendapunt over de procedurele zaken van de COSAC gaf Milošević het woord
aan het permanent lid van het COSAC-secretariaat, Kenneth Curmi, om het 33ste halfjaarlijkse COSAC-rapport toe te lichten. Vervolgens maakte de voorzitter melding
van de ingekomen brieven en wees hij op de mogelijkheid tot ondertekening van de conceptbrief
aan de Voorzitters van de Europese instellingen over de uitkomsten van deze buitengewone
Voorzitters-COSAC. De voorzitters van de commissies Europese Zaken in de Eerste en
Tweede Kamer hebben deze brief mede-ondertekend.

Beleidsdebatten

Debate on current issues – part one: A common European response to the coronavirus
outbreak and repercussions on the Multiannual Financial Framework 2021–2027

In de eerste sessie van de conferentie stond het Europese antwoord op de uitbraak
van het coronavirus en de gevolgen voor het Meerjarig Financieel Kader (MFK) voor
2021–2027 centraal.

De inleiding van deze sessie werd gegeven door Maroš Šefčović, Vicevoorzitter van
de Europese Commissie en verantwoordelijk voor Interinstitutionele relaties en prognoses
en door Jan Olbrycht, Vicevoorzitter van de EVP-groep in het Europees Parlement en
co-rapporteur over het MFK.

Olbrycht begon zijn keynote-toespraak door te stellen dat de huidige crisis ook een
kans voor echte verandering is voor de toekomst van de Unie. Het MFK vergt niet enkel
een unanieme beslissing van de lidstaten en toestemming van het Europees Parlement.
Hij wees erop dat ook de nationale parlementen moeten instemmen met het voorgestelde
herstelinstrument «Next Generation EU». Wat hem betreft is het Europees Parlement
in ieder geval bereid om snel te starten met een plan om een aangepast budget voor
2021 te behandelen in het geval niet tijdelijk een politiek akkoord kan worden gevonden.

Šefčovič benadrukte het belang van solidariteit onder de 27 lidstaten, vooral in tijden
van crisis. Het doel van het herstelplan was niet alleen het opnieuw opstarten van
Europese economieën, maar om ze tevens te moderniseren door ze groener, digitaler
en rechtvaardiger te maken. De Europese Commissie hoopt op goedkeuring van het plan
in juli 2020, zodat het herstelinstrument tegen begin 2021 kan opstarten. Šefčovič
onderstreepte de cruciale rol van de nationale parlementen, met name met betrekking
tot het eigenmiddelenbesluit, en nodigde alle parlementen uit om indien gewenst hierover
een dialoog met de Europese Commissie aan te gaan.

De sprekers in het daaropvolgende debat gingen in op uiteenlopende aspecten van het
MFK en het herstelplan, zoals de huidige belemmeringen van de interne markt door de
coronamaatregelen, de hoogte van het bedrag van het herstelinstrument, de behoefte
aan regionale strategieën en een gezamenlijke Europese gezondheidsaanpak bij een nieuwe
pandemie.

Velen benadrukten de noodzaak van een grote gezamenlijke Europese inspanning om deze
crisis aan te pakken. Ria Oomen-Ruijten wees erop dat de crisis alle lidstaten had getroffen en dat een duurzaam herstelplan
in het belang van ons allemaal is. Sommige lidstaten zijn echter zwaarder getroffen
door de crisis. Zij vroeg daarom aandacht voor de wijze waarop het beschikbare geld
van het herstelinstrument zou worden toegewezen, opdat dit geld zou worden toebedeeld
aan de lidstaten die het hardst getroffen zijn door de pandemie.

Verschillende delegaties wezen ook op de rol van nationale parlementen in de goedkeuring
van het eigenmiddelenbesluit. Tegelijk zou daartegenover moeten staan dat parlementen
actief betrokken moeten worden bij het inrichten van de nationale herstelplannen en
bij het toezicht op hun implementatie.

Debate on current issues – part two: Conference on the Future of Europe

Dubravka Šuica, Vicevoorzitter van de Europese Commissie en verantwoordelijk voor
democratie en demografie gaf een introductie op de stand van zaken van de Conferentie
over de Toekomst van Europa in een vooraf opgenomen videoboodschap. Zij vroeg de delegaties
bij de respectievelijke regeringen erop aan te dringen snel tot een Raadsmandaat te
komen, zodat de Conferentie van start kan gaan in het najaar van 2020. Šuica onderstreepte
verder dat door de COVID19-pandemie een conferentie over de toekomst van Europa nu
meer dan ooit nodig is.

Mairead Mcguinness, Eerste Vicevoorzitter van het Europees Parlement en verantwoordelijk
voor de betrekkingen met nationale parlementen, herhaalde in haar de introductie de
tijdigheid van deze conferentie om het nut en de noodzaak van een Europese Unie te
bespreken mede in het licht van de huidige crisis. Zij benadrukte dat de betrokkenheid
van nationale parlementen in deze conferentie in het belang van de burgers is en pleitte
voor een actieve opstelling ten aanzien van de respectievelijke regeringen.

Het debat dat erop volgde stond met name in het teken van de betrokkenheid van nationale
parlementen bij de conferentie. In dat kader meldde Gunther Krichbaum, commissievoorzitter
bij de Duitse Bondsdag, teleurgesteld te zijn over de inhoud van het late antwoord
van Šuica op de brief die op 21 januari 2020 door 24 delegaties van nationale parlementen
aan de EU-instellingen is gezonden en waarin een grotere rol voor nationale parlementen
in de conferentie wordt bepleit. Hij onderstreepte dat de nationale parlementen onmisbaar
zijn voor de ratificatie van een eventuele verdragswijziging. Verschillende delegaties
sloten zich hierbij aan.

Een waaier van onderwerpen die in de Conferentie aan bod moeten komen werden genoemd,
zoals EU-waarden en democratische besluitvorming, bestrijding van belastingfraude
en -ontduiking, het belang van onderwijs voor de interne markt en een gemeenschappelijk
buitenlandbeleid. Het belang van transparantie in de EU werd ook door verschillende
sprekers genoemd. Hayke Veldman sloot zich aan bij de oproep van Gunther Krichbaum over de betrokkenheid van nationale
parlementariërs bij de Conferentie over de Toekomst van Europa. Hij meldde daarbij
dat de Tweede Kamer inmiddels drie rapporteurs op dit thema heeft aangesteld. Daarnaast
bracht Hayke Veldman het punt op van transparantie in de Conferentie over de Toekomst van Europa. Transparantie
geldt hierbij zowel voor de besluitvorming van de Conferentie als ook voor de procedures
van de Conferentie over de Toekomst van Europa. Transparantie van de besluitvorming
in de Conferentie zou daarom in de rules of procedures van de Conferentie moeten worden vastgelegd. Tot slot moedigde Hayke Veldman het Kroatische en Duitse Voorzitterschap van de Raad om de data en agenda’s van de
informele videoconferenties wekelijks te publiceren in plaats van maandelijks. Door
eerder op de hoogte te zijn van informele videoconferentie kunnen nationale parlementariërs
in de lidstaten hun respectievelijke ministers beter controleren.

Tot slot bedankte Guido Wolf, Voorzitter van de commissie Europese Zaken van de Duitse
Bondsraad, het Kroatische Voorzitterschap voor hun inspanningen om de dialoog tussen
de lidstaten gaande te houden in deze uitdagende tijden. Hij kondigde vervolgens het
Duitse Voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie aan en informeerde de delegaties
over de eerstvolgende Voorzitters-COSAC op 14 september 2020.

De delegatieleiders, Oomen-Ruijten
Veldman

De griffier van de delegatie, Buisman