Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Wörsdörfer over ontvangen signalen over oneigenlijk gebruik van GIRFEC en de zogenoemde Kansencirkel

Antwoord van Minister De Jonge (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen 26 augustus
2020). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2019–2020, nr. 3613.

Vraag 1

Bent u ermee bekend dat nog steeds ouders bevreesd zijn voor oneigenlijk gebruik van
de zogenoemde Kansencirkel, die is voortgekomen uit het Schotse GIRFEC (Getting it
Right for Every Child)?

Antwoord 1

Ik ben ermee bekend dat ouders zorgen hebben geuit over het oneigenlijke gebruik van
de Kansencirkel als risicotaxatie-instrument.

Vraag 2

Blijft u van mening dat het niet aan de rijksoverheid is om de GIRFEC methode of specifieke
elementen daaruit in Nederland te verspreiden? Bedoelt u met «de overheid» ook de
lokale overheid?

Antwoord 2

Ik blijf van mening dat het niet aan de rijksoverheid is om GIRFEC of elementen hieruit
in Nederland te verspreiden, zoals ik ook heb laten weten per brief in januari 20201. Opvoeding is primair de verantwoordelijkheid van ouders. Het staat gemeenten wel
vrij om al lerend te kijken welke elementen van GIRFEC, zoals de Kansencirkel, kunnen
bijdragen aan betere gesprekken tussen kinderen, ouders en professionals en aan sterkere
interprofessionele samenwerking. Daarbij is de Kansencirkel nadrukkelijk niet bedoeld
als risicotaxatie-instrument om veiligheids- en ontwikkelproblematiek te signaleren.

Vraag 3

Deelt u de zorg van de betreffende ouders, maar ook van deskundigen dat de Kansencirkel
als risicotaxatie-instrument ingezet kan worden en kan leiden tot daarmee samenhangende
dossiervorming?

Antwoord 3

De inzet van de Kansencirkel als risicotaxatie-instrument is nadrukkelijk niet de
bedoeling. De Kansencirkel is bedoeld als leidraad om een gesprek over het welbevinden
van een kind te kunnen voeren met ouders, kinderen en professionals.

Vraag 4

Hoe houdt u vinger aan de pols dat er geen oneigenlijk gebruik ontstaat van GIRFEC
of de daarop gebaseerde Kansencirkel? Op welke wijze kunnen ouders en deskundigen
signalen kwijt dat de zogenoemde Kansencirkel mogelijk gebruikt wordt als risicotaxatie-instrument?

Antwoord 4

Er zijn mij geen signalen bekend van oneigenlijk gebruik van de Kansencirkel of andere
elementen van GIRFEC. Wanneer de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) hierover
meldingen ontvangt, zal zij hier onderzoek naar doen. Wanneer ouders of professionals
signalen ontvangen over oneigenlijk gebruik van de Kansencirkel, kunnen zij hiervan
melding maken bij de IGJ. Bij klachten kunnen ouders en professionals daarnaast terecht
bij de jeugdzorginstelling; voor informatie en advies, en voor ondersteuning bij het indienen van
de klachten kunnen ouders terecht bij het Advies- en Klachtenbureau Jeugdzorg (AKJ).

Het Nederlands Jeugdinstituut (NJi) wijst er verder bij de Nederlandse vertaling van
de Kenniscirkel nadrukkelijk op dat deze niet bedoeld is als risicotaxatie-instrument.

Vraag 5

Bent u bekend met de invulling van de verschillende pilots in gemeenten waar men al
lerend kijkt wat werkt in de Nederlandse situatie waarbij de Schotse benaderingswijze
leidend is? Op welke wijze wordt bij deze pilots in de gaten gehouden dat de Kansencirkel
niet oneigenlijk wordt ingezet?

Antwoord 5

Ik ben ermee bekend dat er gemeenten zijn die lerend kijken wat werkt in de Nederlandse
situatie om interprofessioneel samen te werken met vragen van ouders en kinderen als
vertrekpunt. Het staat gemeenten vrij dit te doen. Ik zie momenteel geen aanleiding
om dit als rijksoverheid preventief centraal te monitoren. Indien er meldingen binnen
komen over oneigenlijk gebruik van de Kansencirkel, wordt daar onderzoek naar gedaan
(zie beantwoording vraag 4 en 7).

Vraag 6

Ondersteunt u op enigerlei wijze het Nederlands Jeugdinstituut (NJI) dat het als zijn
taak ziet het veld erop te wijzen dat de Kansencirkel niet bedoeld is als risicotaxatie-instrument?
Levert het NJI naar uw mening op dit punt voldoende inspanning en heeft het naar uw
mening de gewenste uitwerking?

Antwoord 6

Het NJi is een onafhankelijk kennisinstituut dat actuele kennis en (internationale)
ontwikkelingen over jeugd, vakmanschap en het jeugdveld verzamelt, duidt en deelt.
Ik ondersteun het NJi financieel om deze rol uit te kunnen voeren. Ik ben van mening
dat het NJi momenteel voldoende inspanning levert om het veld erop te wijzen dat de
Kansencirkel niet bedoeld is als risicotaxatie-instrument.

Vraag 7

Zijn er bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) signalen bekend over oneigenlijke
inzet van de Kansencirkel? Hoe houdt de IGJ toezicht op dit punt?

Antwoord 7

De IGJ houdt geen preventief toezicht om oneigenlijk gebruik van de Kansencirkel tegen
te gaan. De IGJ heeft los van de in de media uitgesproken zorgen geen aanwijzingen
dat er in de praktijk werkelijk sprake is van oneigenlijk gebruik. Er zijn bij de
IGJ geen meldingen binnen gekomen van concrete situaties waarin de Kansencirkel oneigenlijk
is ingezet. Wanneer de IGJ zulke meldingen krijgt, doet zij daar onderzoek naar.

Vraag 8

Wat kunt u verder nog doen om de angst bij ouders weg te nemen dat zij buitenspel
worden gezet bij het opvoeden van hun kinderen? Ziet u wellicht aanleiding om met
de vrees voor GIRFEC en de Kansencirkel in het achterhoofd er nog eens voor te pleiten
jongeren en ouders te horen en te betrekken bij de zoektocht naar en implementatie
van nieuwe methoden in de jeugdhulp?

Antwoord 8

Wanneer ouders signalen ontvangen of klachten hebben over oneigenlijk gebruik van
de Kansencirkel, kunnen zij hier een melding van maken (zie beantwoording vraag 4).
Meer algemeen geldt dat het betrekken van jongeren en ouders een belangrijk uitgangspunt
is in de jeugdhulp. De gehele jeugdsector heeft het belang hiervan ook uitgesproken
in het actieprogramma Zorg voor de Jeugd.