Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Ellemeet en Van der Staaij over de financiering van ziekenhuizen en over het bericht ‘NVZ: ‘VWS laat ziekenhuizen en verzekeraars vrij worstelen over geld’

Antwoord van Minister Van Rijn (Medische Zorg) (ontvangen 24 juni 2020). Zie ook Aanhangsel
Handelingen, vergaderjaar 2019–2020, nr. 3029.

Vraag 1

Bent u ervan op de hoogte dat uit een peiling van de NVZ blijkt dat afgelopen maanden
de zorgomzet van ziekenhuizen met gemiddeld 47% is afgenomen, hetgeen neerkomt op
een reductie van circa € 700 mln. per maand?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2, 3

Deelt u de mening dat in deze bijzondere tijd, waarin zorgverleners in allerlei opzichten
een cruciale rol spelen, ziekenhuizen niet financieel de dupe mogen zijn van het covidvirus?
Zo ja, hoe gaat u als stelselverantwoordelijke er zorg voor dragen dat ziekenhuizen
volledig worden gecompenseerd? Zo nee, waarom niet?

Wanneer krijgen zorgaanbieders zekerheid over de financiële afwikkeling?

Antwoord 2, 3

Ja, ik deel de mening dat het van belang is dat er goede zorg kan worden geleverd,
nu en in de toekomst. Zorgverzekeraars hebben in maart en april2 al aangegeven financieel comfort te willen bieden als de omzet terugvalt, de meerkosten
als gevolg van COVID-19 te vergoeden en aanbieders (sneller) te bevoorschotten om
liquiditeitsproblemen te voorkomen.

Zorgverzekeraars Nederland (ZN) heeft op 1 mei 2020 een generieke regeling vastgesteld
voor de continuïteitsbijdrage aan zorgaanbieders met een jaarlijkse omzet tot 10 miljoen
euro. De continuïteitsbijdrage is gebaseerd op de normale omzet die zorgverzekeraars
zouden vergoeden uit de basisverzekering en aanvullende verzekeringen. Van de omzet
die is weggevallen krijgen zorgaanbieders een percentage vergoed. De zorgverzekeraars
hebben, met steun van onafhankelijke partij Gupta Strategists, een percentage per
sector vastgesteld. Voor de meeste zorgaanbieders ligt dit percentage tussen de 75%
en 87% (van die omzet die is weggevallen). Vanaf 15 mei 2020 kunnen zorgaanbieders
een continuïteitsbijdrage aanvragen. Na aanvraag wordt de bijdrage in de regel binnen
5 tot 10 werkdagen door de zorgverzekeraar overgemaakt aan de aanvragende zorgaanbieder.
Deze bijdrage zal op een later moment nog wel verrekend worden met inhaalzorg, en
het vaststellen van de definitieve bijdrage zal dus nog wel vele maanden duren.

Met zorgaanbieders met een jaarlijkse omzet boven de 10 miljoen euro, zoals de ziekenhuizen,
zullen zorgverzekeraars met zorgaanbieders specifieke afspraken maken voor de continuïteitsbijdrage.
ZN, NVZ en NFU zijn met elkaar in gesprek, met als streven om rond 1 juli een regeling
gereed te hebben. Tot dat moment kunnen zorgaanbieders een vooruitbetaling van hun
zorgverzekeraar krijgen.

Om de declaratie van continuïteitsbijdragen en meerkosten corona mogelijk te maken,
ook voor de medisch specialistische zorg, heb ik een aanwijzing gegeven aan de Nederlandse
Zorgautoriteit (NZa), waarop de NZa prestatiebeschrijvingen heeft vastgesteld voor
de continuïteitsbijdrage en de meerkosten corona.

Zorgaanbieders kunnen net als andere ondernemers ook gebruik maken van de Rijksregelingen,
als zij aan de voorwaarden van de betreffende regelingen voldoen. Belangrijk hierbij
is wel dat de financiële afspraken met zorginkopers voorliggend zijn aan de Rijksregelingen,
hetgeen betekent dat zorgaanbieders worden geacht zich in eerste instantie te wenden
tot deze zorginkopers en met hen te bezien of zij financiële ondersteuning kunnen
krijgen.

Vraag 4

Wat voor impact heeft de coronacrisis op de geraamde volumeontwikkeling?

Antwoord 4

De impact van de coronacrisis op de geraamde volumeontwikkeling is nog niet te bepalen.
Ziekenhuizen en andere zorgaanbieders hebben enerzijds te maken gehad met veel zorg
voor coronapatiënten die zij van tevoren logischerwijs niet hadden geprognosticeerd,
anderzijds hebben zij – zeker in het begin van de coronacrisis – veel reguliere zorg
zien wegvallen. Zorgaanbieders hebben hun best gedaan om ook reguliere zorg zoveel
mogelijk te blijven leveren, al dan niet met innovatieve en inventieve oplossingen.
Uitgestelde zorg zal voor een deel op een later moment alsnog worden ingehaald, maar
dat zal niet voor alle uitgestelde zorg van toepassing zijn. Bovendien zijn er grenzen
aan de mogelijkheid om inhaalzorg te realiseren, bijvoorbeeld door de bestaande capaciteit
in het zorgaanbod en/of restricties die zorgaanbieders ook de komende tijd in acht
moeten nemen als gevolg van de coronacrisis. Het is daarom heel moeilijk om nu al
te zeggen wat per saldo het effect op het volume van de zorg zal zijn.

Vraag 5

Kunt u garanderen dat geen enkel ziekenhuis faillissement hoeft aan te vragen vanwege
gederfde inkomsten nu en in de nabije toekomst?

Antwoord 5

Met de continuïteitsbijdrage en meerkostenregeling is er sprake van compensatie, waardoor
ziekenhuizen niet vanwege de coronacrisis in financiële problemen hoeven te komen.
Hiermee wordt de toegankelijkheid van zorg voor korte en langere termijn geborgd.
De NZa houdt toezicht op de uitvoering van de zorgplicht door zorgverzekeraars, ook
tijdens deze coronacrisis. Zie ook de beantwoording van vraag 2 en 3.

Vraag 6

Kunt u zich voorstellen dat sommige zorgverzekeraars harder getroffen worden dan anderen
door de coronacrisis? Kunt u kwantificeren wat het verwachte effect is van de coronacrisis
op de risicoverevening onder zorgverzekeraars?

Antwoord 6

Ja, dat kan ik mij zeker voorstellen. Het is echter nog niet bekend wat de totale
financiële gevolgen zijn, en dus ook niet wat de gevolgen zijn voor individuele verzekeraars.
Ik ben op dit moment samen met ZN, Zorginstituut Nederland en NZa in beeld aan het
brengen wat de gevolgen zijn, zowel voor de reguliere zorg als voor coronakosten.
Ik ben in overleg met zorgverzekeraars om te kijken wat het effect is op de risicoverevening.
Ik verwacht u in juni een brief te sturen over de risicoverevening 2021. Mogelijke
aanpassingen in het model vanwege COVID-19 worden in de komende maanden in beeld gebracht.
Ik verwacht daar in september, als ik het model voor 2021 vaststel, duidelijkheid
over te geven.

Vraag 7

Ziet u in de huidige omstandigheden ook reden voor structurele aanpassingen van het
zorgstelsel?

Antwoord 7

Bij de behandeling van de begroting van VWS voor 2020 op 30 en 31 oktober 2019 heb
ik een Contourennota aangekondigd. Daarbij heb ik aangegeven dat ik de Tweede Kamer
voor de zomer van 2020 via de Contourennota zal informeren over mogelijke aanpassingen
van het zorgstelsel, waarbij ook een vraag is hoe wij omgaan met (regionale) samenwerking
tussen aanbieders en inkopers ten aanzien van domeinoverstijgende vraagstukken. Wegens
de coronacrisis is de Contourennota uitgesteld tot het najaar. Daarin zal ook worden
ingegaan op de huidige omstandigheden: welke lessen de Coronacrisis ons leert.

Vraag 8

Overweegt u, of heeft u overwogen, om de zorg volledig (al dan niet tijdelijk) te
financieren op basis van de omzetcijfers van 2019? Zo ja, wat zijn uw afwegingen?
Zo nee, waarom niet?

Antwoord 8

Zoals aangegeven bij het antwoord op de vragen 2 en 3 hebben zorgverzekeraars eerder
al aangekondigd financieel comfort te willen bieden bij omzetdaling, de meerkosten
te vergoeden en aanbieders (sneller) te bevoorschotten om liquiditeitsproblemen te
voorkomen. De invulling van de continuïteitsbijdrage wordt vormgegeven door zorgverzekeraars
en besproken met aanbieders. Voor mij is van belang dat de continuïteit van zorg wordt
geborgd, en ik ben daarom in nauw contact met zorgverzekeraars en zorgaanbieders over
nadere afspraken.

Voor de instellingen met een omzet kleiner dat 10 miljoen euro per jaar is er vorige
maand een generieke invulling van de regeling opgesteld waarbij is gekozen voor een
basis in 2020. Aan de invulling van de regeling voor grotere zorgaanbieders wordt
momenteel hard gewerkt.