Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Den Boer, Paternotte en Van Eijs over de berichten dat studenten boetes ontvangen voor groepsvorming in eigen huis

Antwoord van Minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) (ontvangen 18 juni 2020).
Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2019–2020, nr. 2840.

Vraag 1

Bent u bekend met de berichten «Vijf studenten op hun eigen balkon: toch 400 euro
boete»1 en «Coronaregels verwarren grotere woongroepen: Zijn we nu een huishouden of niet?»?2

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat het verbod op groepsvorming en de verplichting om anderhalve meter afstand
te houden, gericht zijn op de publieke ruimte, zoals toegelicht door de voorzitter
van het Veiligheidsberaad in de brief «Handhaving maatregelen Covid-19 en studentenhuizen»?3

Antwoord 2

Ja. De aanwijzing van de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport van 24 maart
2020 luidde dat de voorzitters van de veiligheidsregio’s een verbod moesten instellen
op al dan niet toevallige groepsvorming in (bepaalde delen van) de publieke ruimte.
De toelichting op artikel 2.2 van de modelnoodverordening die de voorzitters van de
veiligheidsregio’s daarop hebben vastgesteld en die ook in de veiligheidsregio Hollands
Midden is doorgevoerd, verwijst daarnaar.

Vraag 3

Hoe verhoudt deze duiding van de voorzitter van het Veiligheidsberaad zich tot de
beboeting van studenten voor samenkomst buiten de publieke ruimte? Is er in de situaties
waarin studenten een boete kregen op basis van de noodverordeningen gebruik gemaakt
van advisering of waarschuwing voordat de politie tot beboeting over ging?4 Acht u deze beboeting proportioneel?

Antwoord 3

Bij de beantwoording van deze vraag reageer ik tevens op de aangenomen motie-Van Haga/Hiddema
over studenten die boetes krijgen in hun eigen studentenhuis omdat zij geen «gezamenlijk
huishouden» zijn5. In deze motie wordt de regering verzocht ervoor te zorgen dat er op bovengenoemde
grond geen coronaboetes meer worden uitgedeeld.

Het verbod op groepsvorming geldt, zoals bij de beantwoording van vraag 2 aangegeven,
alleen in de publieke ruimte. In artikel 2.2, eerste lid, van de nadien op 8 mei 2020
door de voorzitters van de veiligheidsregio’s opgestelde modelnoodverordening staat
dat nu expliciet verwoord. Bovendien is hier bij de instructie voor de handhaving
nogmaals op gewezen. Hiermee acht ik gevolg gegeven aan de motie.

De bovengenoemde boetes die zijn opgelegd in Leiden zijn ingetrokken, omdat achteraf
is gebleken dat de noodverordening niet op juiste wijze is toegepast.

Vraag 4

Klopt het dat een boete op basis van de noodverordeningen leidt tot een aantekening
op het strafblad? Acht u dit proportioneel in de situaties uit de nieuwsberichten?

Antwoord 4

Voor het antwoord op deze vraag verwijs ik uw Kamer naar de brief van 29 mei, waarin
uw Kamer is geïnformeerd over de opvolging van de motie-Azarkan c.s.6 Zoals aangegeven in het notaoverleg veiligheid van 8 juni jl. wordt ook in de memorie
van toelichting bij het wetsvoorstel Tijdelijke wet maatregelen COVID-19, dat onlangs
voor advies aan de Afdeling advisering van de Raad van State is toegezonden, op dit
punt ingegaan. In het kader van de behandeling van het wetsvoorstel, wissel ik hierover
uiteraard graag met uw Kamer van gedachten.

Vraag 5

Hoe zijn de politie en andere handhavers geïnstrueerd om de regels uit de noodverordeningen
van de Veiligheidsregio’s te handhaven?

Antwoord 5

Het OM heeft voor de strafrechtelijke handhaving van de noodverordeningen een landelijk
geldend beleidskader opgesteld. Hierin zijn de uitgangspunten voor de handhaving vastgelegd.

Vraag 6

Deelt u de opvatting dat het onwenselijk is dat de voorschriften in verschillende
gemeenten verschillend gehandhaafd worden?

Antwoord 6

Zoals in het antwoord op vraag 3 aangegeven zijn de strafrechtelijke boetes die in
bovengenoemde situatie zijn opgelegd ingetrokken. De systematiek van de Wet publieke
gezondheid is zo dat de Minister van VWS voor de bestrijding van het coronavirus opdrachten
kan geven aan de voorzitters van de veiligheidsregio’s. Met de modelnoodverordening
van de voorzitters van de veiligheidsregio’s en het landelijk geldend beleidskader
van het OM dat is genoemd in de beantwoording van vraag 5, wordt gestreefd naar uniformiteit,
ook in de handhaving. Dat neemt niet weg dat binnen deze systematiek ruimte is voor
lokaal maatwerk en dat rekening gehouden kan worden met regionale omstandigheden en
specifieke situaties, waardoor verschillen in de handhaving kunnen ontstaan.

Vraag 7

Hoe kunnen de gemeenteraden democratische controle uitoefenen over de handhaving van
de maatregelen in hun gemeenten zolang de noodverordeningen van kracht zijn?

Antwoord 7

Democratische controle op strafrechtelijke handhaving, die plaatsvindt onder het gezag
van de officier van justitie, vindt plaats in uw Kamer. In artikel 40 van de Wet veiligheidsregio’s
is bepaald dat de voorzitter van de veiligheidsregio na afloop van een ramp of crisis
van meer dan plaatselijke betekenis, in overeenstemming met de betrokken burgemeesters
in de regio die deel uitmaken van het regionaal beleidsteam, schriftelijk verslag
uitbrengt aan de gemeenteraden over het verloop van de gebeurtenissen en de besluiten
die hij heeft genomen. De voorzitter van de veiligheidsregio beantwoordt, in overeenstemming
met de betrokken burgemeesters, schriftelijk de vragen die de raden na ontvangst van
het verslag stellen. Indien een gemeenteraad daartoe verzoekt, verstrekt de voorzitter
van de veiligheidsregio na de procedure van schriftelijke verantwoording mondeling
inlichtingen over zijn besluiten. Dat laatste impliceert dat de voorzitter van de
veiligheidsregio in de desbetreffende gemeenteraad persoonlijk verantwoording moet
afleggen. Dit ziet ook op eventuele bestuursrechtelijke handhavingsbesluiten die de
voorzitter van de veiligheidsregio neemt. Ik verwijs wat dit betreft verder naar de
beantwoording van eerdere vragen van de leden Den Boer en Sneller.7

Vraag 8

Indien men van mening is dat de boete onjuist is opgelegd, kan men hiertegen in beroep
treden? Zo ja, hoe?

Antwoord 8

Wanneer betrokkene van mening is dat de strafbeschikking inhoudende een geldboete
onjuist is opgelegd, kan verzet worden ingesteld bij de rechter.

Vraag 9

Bent u bereid om, in overleg met de voorzitters van de veiligheidsregio’s en experts
van het RIVM, te kijken hoe de noodverordeningen beter kunnen aansluiten bij de dagelijkse
realiteit van samenwonenden, bijvoorbeeld door de definitie van een huishouden in
lijn te brengen met die van studenten en samengestelde gezinnen die keuken en sanitair
delen?

Antwoord 9

Zoals aangegeven door de voorzitter van het Veiligheidsberaad in bovengenoemde brief
is de uitzondering voor mensen die een «gezamenlijke huishouding» vormen bewust beperkt
gehouden om te voorkomen dat inwoners van allerlei woongroepen, tehuizen en studentenhuizen
zich in de publieke ruimte niet aan de 1,5 meter hoeven te houden. Ik zie op dit moment
geen aanleiding om in het kader van de nu geldende noodverordeningen van de voorzitters
van de veiligheidsregio’s daarover in gesprek te gaan, maar bij de totstandkoming
van de tijdelijke wetgeving, die is aangekondigd in de brief van 1 mei 20208 aan uw Kamer, wordt bezien op welke wijze de wettelijke definities vorm moeten krijgen,
waarbij ook de door u genoemde omstandigheden worden betrokken.

Vraag 10

Kunt u inzicht geven in het aantal boetes in alle regionale eenheden van de Nationale
Politie sinds de inwerkingtreding van de anti-coronamaatregelen, in het bijzonder
het aantal boetes op basis van de maatregelen aangaande groepsvorming?

Antwoord 10

Op peildatum 7 juni 2020 zijn er ongeveer 12.800 strafbeschikkingen uitgevaardigd
vanwege overtreding van de noodverordeningen. Daarnaast worden nog 8.700 processen-verbaal
beoordeeld door het OM.

Verdere uitsplitsing naar verschillende maatregelen, bijvoorbeeld groepsvorming, vergt
een handmatige zoekslag in de processen-verbaal en is derhalve op korte termijn niet
mogelijk.