Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Amhaouch en Ronnes over het bericht 'Ondernemers in krediet-ellende'

Antwoord van Staatssecretaris Keijzer (Economische Zaken en Klimaat), mede namens
de Ministers van Economische Zaken en Klimaat en van Financiën (ontvangen 18 mei 2020).

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Ondernemers in krediet-ellende»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Herkent u het beeld dat «ondanks afspraken met de overheid de wachttijden voor de
kredieten lang zijn, ondernemers massa’s papierwerk moeten inleveren en de kosten
hoog zijn»? Deelt u de mening dat dit gegeven de huidige crisis geen gewenste situatie
is, daar veel ondernemers het water aan de lippen staat?

Antwoord 2

Mij bereiken inderdaad signalen met betrekking tot de zakelijke kredietverlening.
Het Ministerie van EZK en het Ministerie van Financiën voeren zeer regelmatig overleg
met de banken over het proces van de kredietverlening en om de snelheid te bespreken.
Banken verwerken momenteel een groot aantal kredietaanvragen. Snelheid van verwerking
is daarbij van groot belang, zodat ondernemers ook snel weten waar zij aan toe zijn.
De banken geven aan dat op het moment dat een aanvraag in behandeling wordt genomen
de gemiddelde doorlooptijd van een aanvraag tot verstrekking van de BMKB-C 10 tot
14 dagen is. Dit gaat de goede kant op. Een belangrijke versnelling kan bereikt worden
wanneer de ondernemer die krediet aanvraagt administratief de zaken op orde heeft
en snel de benodigde informatie kan aanleveren bij de bank. Voor kleine kredieten
wordt op dit moment een regeling uitgewerkt, de Kleine Kredieten Corona (KKC). Daarover
heb ik uw Kamer recent geïnformeerd.2 Deze nieuwe regeling bevat een overheidsgarantie van 95% op leningen van financiers
aan bedrijven. Met dit hoge garantiepercentage kan naar verwachting een groot aantal
kleine ondernemingen geholpen worden aan financiering. Het kredietbeoordelingsproces
door de financier kan grotendeels automatisch worden uitgevoerd, hetgeen de snelheid
van het proces ten goede komt.

In overleg met de banken en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) is
het proces van kredietverstrekking onder de BMKB-C en de GO-C geoptimaliseerd, zodat
snel en optimaal gebruik kan worden gemaakt van de regelingen. Dit heeft mijn constante
aandacht. Het is voorts belangrijk om op te merken dat de liquiditeitssteun die het
kabinet biedt via de BMKB-C en de GO-C bedoeld is voor in de kern gezonde bedrijven.
Het is belangrijk dat banken een goede risicobeoordeling uitvoeren, en mede daarom
delen banken ook mee in het risico van de financieringen. Dit kan betekenen dat bepaalde
bedrijven geen krediet krijgen, bijvoorbeeld omdat ze onvoldoende terugbetaalcapaciteit
hebben.

Vraag 3

Kunt u aangeven of banken zich voor 100% hebben gecommitteerd aan het versneld uitvoeren
van kredietfinancieringen tot en met € 250.000, ook voor mkb-ondernemers die nog geen
kredietverstrekking hebben bij een bank? Indien ja, kunt u ook aangeven welke concrete
aanpassingen er zijn gedaan in de procedures en/of automatische afhandeling in computersystemen
bij de drie grote banken?

Antwoord 3

De gemiddelde BMKB-C lening is momenteel 171.000 euro. Banken zijn gecommitteerd om
het mkb zo goed mogelijk te bedienen en daarbij een goede risicobeoordeling uitvoeren
(zie ook het antwoord op vraag 2). Er zijn optimalisaties doorgevoerd ten aanzien
van de BMKB om te komen tot een versneld beoordelingsproces. Dit betreft onder andere
het verlengen van de looptijd van BMKB-C van 2 naar 4 jaar en het toevoegen van een
omzettoets om de liquiditeitsbehoefte te bepalen die zorgt voor minder voorbereiding
voor de ondernemer en bank. Daarnaast kunnen banken BMKB-posten in batches aanmelden
bij RVO.nl in plaats van individueel de aanmeldingen doen, dit bespaart tijd. Het
kabinet heeft daarnaast recent een aparte garantieregeling aangekondigd voor kleine
ondernemers met een beperkte kredietbehoefte, waarbij het kredietbeoordelingsproces
grotendeels automatisch kan worden uitgevoerd, hetgeen de snelheid van het proces
ten goede komt.

Vraag 4

Wat is uw indruk van de kredietverstrekking van banken aan bedrijven, in het bijzonder
aan het mkb?

Antwoord 4

Mijn indruk is dat banken zich naar hun vermogen hebben ingezet om uitstel van aflossingen
te verlenen en kredietlijnen te verstrekken, in het belang van het bedrijf en van
de bank zelf. Waar het gaat om nieuwe financieringen blijkt het door de coronacrisis
lastig voor banken om de financieringsrisico’s in te schatten. Deze onzekerheid resulteert
in enige terughoudendheid. De regelingen BMKB-C, GO-C en KKC zijn er daarom op gericht
om het financieringsrisico te beperken, waardoor banken gemakkelijker financiering
kunnen verstrekken. In totaal hebben banken per 1 mei 2020 ongeveer 8000 nieuwe financieringen
verstrekt aan bedrijven, met een totaalwaarde van 4,3 miljard euro. Banken hebben
per 1 mei 2020 aan ruim 103.000 bedrijfsklanten (inclusief mkb) uitstel van betaling
verleend, waarmee in totaal 2,7 miljard euro is gemoeid. Bovengenoemde aantallen en
bedragen zullen de komende tijd verder oplopen.

Vraag 5

Welke mogelijkheden hebt u, naast een moreel appel, om de kredietverlening van banken
aan (mkb-)bedrijven te versnellen, vereenvoudigen en verbeteren?

Antwoord 5

Het is van groot belang dat de kredietverlening door de banken zo snel mogelijk ten
goede komt aan (mkb-)bedrijven. Banken verwerken op dit moment grote aantallen kredietaanvragen
en snelheid is daarbij cruciaal. Een belangrijke versnelling kan hierbij bereikt worden
wanneer de ondernemer die krediet aanvraagt administratief de zaken op orde heeft
en snel de benodigde informatie kan aanleveren bij de bank.

Vraag 6

Hoe staat u tegenover het, tot een bepaalde hoogte van het bedrag, voor 100% garant
staan voor leningen aan het mkb, zoals de Duitse overheid doet? Zou dit ook voor Nederland
een optie kunnen zijn?

Antwoord 6

Het Duitse voorbeeld is niet toepasbaar op de Nederlandse situatie. Bij ons wordt
de kredietbeoordeling en -acceptatie volledig gedaan door de banken zelf. Een garantiepercentage
van 100% zou hier kunnen leiden tot onverantwoorde toekenning van aanvragen van bedrijven
die krediet mogelijk niet kunnen dragen, wat op korte termijn veel liquiditeit zou
verschaffen, maar op langere termijn tot hoge kosten van de belastingbetaler zou leiden.
In Duitsland toetsen banken vooraf op voorwaarden gesteld door de Duitse overheid
en doen geen aanvullende kredietbeoordeling en wordt het krediet voor 100% door de
Duitse overheidsbank KfW gefinancierd. De Duitse banken hebben in dat proces daardoor
vooral een uitvoerende rol. Met de garantieregelingen KKC, BMKB-C en GO-C wordt op
een verantwoorde manier een groot gedeelte van het mkb bereikt.

Vraag 7

Bent u van mening dat Qredits een daadkrachtige rol zou kunnen vervullen in deze crisis,
wanneer andere banken hier onvoldoende toe in staat blijken? Indien ja, op welke wijze(n)
kan het kabinet deze rol versterken?

Antwoord 7

Extra inzet vanuit Qredits is onderdeel van het noodpakket banen en economie. Qredits
heeft daadkrachtig opgetreden door na de aankondiging van het noodpakket3 een loket te openen voor uitstel van aflossing voor bestaande klanten gedurende zes
maanden. Er zijn inmiddels 5100 aanvragen goedgekeurd. Qredits financiert en coacht
een grote groep kleine en startende ondernemers, die via de bank vaak moeilijk aan
financiering komen.

Vraag 8

Kunt u deze vragen gelet op hun urgentie binnen één week beantwoorden?

Antwoord 8

Dit is door grote drukte en de benodigde interdepartementale afstemming helaas niet
gelukt.