Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Azarkan over repatriëringsdiscriminatie bij Nederlanders vanuit Marokko

Antwoord van Minister Blok (Buitenlandse Zaken) (ontvangen 14 mei 2020).

Vraag 1

Bent u op de hoogte van de berichtgeving over de repatriëring van Nederlanders vanuit
Marokko?1
,
2

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat er nog steeds zo’n 3.000 Nederlanders gestrand zijn in Marokko, die
nog steeds niet terug kunnen keren? Zo nee, hoeveel zijn dat er dan?

Antwoord 2

Er zijn op dit moment nog meer dan 1000 Nederlanders in Marokko die zich geregistreerd
hebben voor repatriëring naar Nederland bij Bijzondere Bijstand Buitenland.

Vraag 3

Wat is de reden volgens u dat deze Nederlanders nog steeds niet zijn teruggehaald?

Antwoord 3

De Nederlandse regering doet sinds de sluiting van het Marokkaanse luchtruim een uiterste
inspanning om gestrande Nederlandse reizigers te laten terugkeren en heeft hiertoe
veelvuldig en intensief contact met zowel de Marokkaanse autoriteiten als Europese
partners.

Deze inspanningen hebben er toe geleid dat Marokko inmiddels op individueel onderbouwde
basis positief meewerkt om urgente gevallen op basis van sociale en medische overwegingen
te laten terugkeren. Op 26 april, 6 mei, 8 mei en 11 mei vonden de eerste vier speciale
repatriëringsvluchten naar Nederland plaats. Daarnaast werd ook een beperkt aantal
ambulance vluchten voor medisch zeer urgente gevallen uitgevoerd en kon in een enkel
geval repatriëring plaatsvinden met een Europese partner.

Vraag 4, 5, 6, 7, 8, 12, 13

Kunt u reageren op de uitspraken van de Marokkaanse Minister van Buitenlandse Zaken,
de heer Nasser Bourita, dat de Nederlandse (en Belgische) overheid zouden hebben gediscrimineerd
bij het samenstellen van passagierslijsten?

Klopt de geponeerde stelling dat in de eerste 30 vluchten alleen, of voornamelijk,
Nederlanders zonder migratieachtergrond teruggehaald zijn?

Klopt het dus dat er door Buitenlandse Zaken is gediscrimineerd op achternaam, en/of
op migratieachtergrond? Kunt u dit uitsluiten?

Hoe kunt u een dergelijke ontluisterende gang van zaken verklaren? Deelt u de mening
dat dit absoluut niet kan?

Hoe kunt u dit relateren aan uw uitspraken in juli 2018, waarin u de multiculturele
samenleving afwees? Is dit volgens u de manier om hieraan uiting te geven?

Klopt het dat er tot nu toe sprake was van 30 vluchten? Zo nee, hoeveel waren dit
er dan?

Hoeveel passagiers op deze vluchten hadden alleen de Nederlandse nationaliteit, hoeveel
zowel de Nederlandse als de Marokkaanse nationaliteit en hoeveel hadden een andere
nationaliteit, en/of een Nederlandse verblijfsvergunning?

Antwoord 4, 5, 6, 7, 8, 12, 13

Het beeld dat wordt geschetst in de media herken ik niet. Na de aankondiging op 14 maart
jl. dat het Marokkaanse luchtruim gesloten zou worden door de Marokkaanse autoriteiten
konden er – met diplomatieke inzet – nog een groot aantal extra vluchten naar Nederland
worden georganiseerd waarmee ruim 6.000 gestrande Nederlanders het land konden verlaten.
Het betrof hier commerciële repatriëringsvluchten uitgevoerd door verschillende luchtvaartmaatschappijen
die leeg naar Marokko konden vliegen en terug naar Nederland met passagiers.

De Ambassade heeft via Facebook en Twitter in deze periode gewezen op deze commerciële
opties en heeft op geen enkele wijze een rol gespeeld in het samenstellen van de passagierslijsten.
Er is niet bekend hoeveel vluchten er in die periode exact plaatsvonden naar Nederland.
Naar schatting ging het om zo’n veertig vluchten. Het ministerie beschikt niet over
informatie wie zich op deze vluchten bevonden.

In beginsel verleent Nederland consulaire bijstand aan alle Nederlanders, ongeacht
hun eventuele andere nationaliteit(en). Bij personen met een meervoudige nationaliteit
kan het echter voorkomen dat het land van de andere nationaliteit de verlening van
consulaire bijstand van Nederland niet toestaat. Dat kan van invloed zijn op de mogelijkheid
van consulaire bijstand of de mate waarin die kan worden geboden. In dergelijke gevallen
zal Nederland altijd in overleg treden om te bezien of alsnog bijstand verleend kan
worden.

Vraag 9

Deelt u de mening dat iedere Nederlander gelijk is voor de wet, dat iedereen in gelijke
mate recht heeft op repatriëring en dat er bepaalde groepen niet mogen worden voorgetrokken
of achtergesteld? Zo ja, kunt u dan vanaf nu daarnaar handelen?

Antwoord 9

Ik deel de mening dat iedere Nederlander gelijk is voor de wet. Er is geen sprake
van een «recht» op repatriëring, evenmin is er een «recht» op consulaire bijstand.
De gelijkheid voor de wet betekent dat iedereen die zich in een vergelijkbare situatie
bevindt, op vergelijkbare wijze wordt behandeld. Dat is dan ook de standaard in de
consulaire praktijk, ook in deze situatie is de inzet van de Nederlandse overheid
vanaf het begin daarop gericht geweest.

Vraag 10, 11

Indien sprake is van een formele of informele blokkade van Marokkaanse kant, hoe ziet
deze er dan uit? Betreft het niet toegekende landingsrechten, of een andere blokkade?
Wat kunt u doen om deze blokkade op te heffen?

Kunt u bewerkstelligen dat er een aantal vliegtuigen van KLM of Transavia naar Marokko
gaan vliegen, teneinde deze Nederlanders terug te halen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 10, 11

Op dit moment is het luchtruim van Marokko nog altijd gesloten op last van de Marokkaanse
autoriteiten waardoor geen commerciële vluchten mogelijk zijn. Ook is in Marokko een
sanitaire noodtoestand van kracht. Daarom zet het kabinet, evenals in andere landen
waar geen commerciële vluchten meer mogelijk zijn in op repatriëringsvluchten in het
kader van het initiatief Bijzondere Bijstand Buitenland. Via dit initiatief wordt
samengewerkt met alarmcentrales, verschillende luchtvaartmaatschappijen en de Bond
van Verzekeraars. De eerste vier repatriëringsvluchten onder dit initiatief vonden
reeds plaats, zie ook het antwoord op vraag 3. Inzet van Nederland is om de komende
periode alle benodigde repatriëringsvluchten te organiseren. Het kabinet laat hiertoe
geen mogelijkheid onbenut en Nederland staat dan ook steeds gereed om te vliegen zodra
dat kan.

Vraag 14

Hoeveel van de achtergeblevenen in Marokko hebben alleen de Nederlandse nationaliteit,
hoeveel zowel de Nederlandse als de Marokkaanse nationaliteit en hoeveel hadden een
andere nationaliteit, en/of een Nederlandse verblijfsvergunning?

Antwoord 14

Bij aanmelding bij het initiatief Bijzondere Bijstand Buitenland is niet gevraagd
noch geregistreerd of mensen een dubbele nationaliteit hebben. Voor deze groep gestrande
reizigers geldt dan ook dat niet kan worden aangegeven hoeveel mensen een dubbele
nationaliteit hebben. Een klein aantal mensen heeft zich aangemeld bij Bijzondere
Bijstand Buitenland met opgave van een niet-Nederlandse nationaliteit, te weten een
andere Europese of de Marokkaanse nationaliteit. Dit zijn veelal medereizigers van
mensen met de Nederlandse nationaliteit. Indien zij beschikken over een geldige verblijfstitel
komen zij ook in aanmerking voor repatriëring.

Vraag 15, 16, 17

Kunt u categorisch uitsluiten dat uw medewerkers hebben gediscrimineerd bij het samenstellen
van de passagierslijsten?

Bent u bereid om de passagierslijsten ter inzage te geven aan de Kamer, al dan niet
vertrouwelijk? Zo nee, waarom niet?

Ziet u in dat deze informatie vroeg of laat toch wel boven water zal komen?

Antwoord 15, 16, 17

Zie ook de antwoorden op vraag 4 t/m 8 en 12 t/m13. De Nederlandse overheid heeft
geen enkele rol gespeeld bij de ticketverkoop van de commerciële repatriëringsvluchten,
die plaatsvonden in de week na de aankondiging van de sluiting van het Marokkaanse
luchtruim door de Marokkaanse autoriteiten. De passagierslijsten van deze commerciële
vluchten zijn dan ook niet in het bezit van de overheid.

Vraag 18

Deelt u de mening dat de groep die nog steeds niet is teruggehaald, dubbel is gedupeerd,
niet alleen door een afgebroken vakantie, maar ook door de schrijnenede situatie waarin
zij zich nu bevinden?

Antwoord 18

De groep gestrande Nederlandse reizigers die zich nog in Marokko bevindt en wil terugkeren
heeft de volle aandacht van de regering, net zoals velen die zich wereldwijd geconfronteerd
zagen met soortgelijke omstandigheden.

Er is ook begrip voor de zorgen en frustraties onder deze groep, waarvan een deel
zich in schrijnende situaties bevindt. De inzet van Nederland is om op korte termijn
alle benodigde repatriëringsvluchten te organiseren die nodig zijn om hun terugkeer
naar Nederland mogelijk te maken. Nederlanders die tot het moment van repatriëring
bijstand nodig hebben voor noodgevallen kunnen zich tot de ambassade wenden.

Vraag 19

Bent u bereid om voor deze groep de eigen bijdrage van 900 euro te laten vervallen?

Antwoord 19

De eigen bijdrage voor repatriëringsvluchten vanuit het initiatief Bijzondere Bijstand
Buitenland betreft voor Marokko 300 euro, daarover is uw Kamer ook geïnformeerd. Deze
eigen bijdrage wordt achteraf geïnd. Verder verwijs ik hierbij naar antwoorden op
Kamervragen van de leden Karabulut en Ploumen over coulance voor deze groep reizigers
(Kamerstuk 2020D15384).

Vraag 20, 21

Kunt u de uitspraken van de Marokkaanse Minister van Buitenlandse Zaken in de parlementaire
commissie laten vertalen en aangeven wat hier nu precies gezegd is?

Kunt u de informatie uit de commissievergadering weer betrekken bij uw te volgen repatriëringsstrategie?

Antwoord 20, 21

Voor het Marokkaanse beleid en uitspraken van de Marokkaanse regering wordt verwezen
naar de Marokkaanse autoriteiten. De Nederlandse regering gebruikt alle relevante
informatie en bronnen voor de eigen repatriëringsstrategie.

Vraag 22

Kunt u deze vragen over deze urgente zaak zo spoedig mogelijk beantwoorden? Kunt u
doorgeven op welke termijn een antwoord van u verwacht mag worden?

Antwoord 22

Deze vragen zijn zo spoedig mogelijk beantwoord.