Schriftelijke vragen : De strafrechtspleging in Coronatijd

Vraag 1

Kunt u in algemene zin schetsen wat op dit moment de stand van zaken is in de opsporing,
vervolging en berechting van strafbare feiten en tegen welke uitdagingen de politie,
de rechtsbijstand, het openbaar ministerie (OM) en de rechtspraak in hun dagelijkse
werkzaamheden oplopen? Welke maatregelen heeft u inmiddels genomen en/of gaat u nemen
om praktische belemmeringen in de opsporing, vervolging en berechting van strafzaken
als gevolg van de huidige, uitzonderlijke Coronaomstandigheden weg te nemen?

Vraag 2

Kunt u aangeven hoeveel politiecapaciteit momenteel wordt ingezet op de handhaving
van de huidige Coronamaatregelen? Is voldoende politiecapaciteit voorhanden om ook
andere strafbare feiten aan te pakken? Zijn op alle politiebureaus en -posten voldoende
en adequate communicatiemogelijkheden voorhanden voor verdachten om rechtsbijstand
te consulteren? Hoe worden schriftelijke stukken voorafgaande en gedurende het politieverhoor
met de rechtshulpverlener gedeeld? En hoe wordt gehandeld als gedurende een verhoor
bijstand van een tolk/vertaler noodzakelijk blijkt?

Vraag 3

Kunt u aangeven welke concrete gevolgen de coronacrisis meebrengt voor de sociale
advocatuur en tolken/vertalers? Welke maatregelen neemt u om te garanderen dat ook
na de huidige uitzonderlijke omstandigheden voldoende sociaal advocaten en tolken
voorhanden zijn?

Vraag 4

Klopt het bericht dat het OM vreest dat verdachten door overschrijding van de redelijke
termijn vrijuit gaan als rechtbanken zich blijven beperken tot de hoogstnoodzakelijke
zittingen?1 Klopt het dat de eerste sepotbeslissing(en) in verband met de coronacrisis al zijn
afgegeven? En klopt het dat inmiddels wordt overwogen om voor bepaalde strafzaken
gezien de uitzonderlijke omstandigheden beleidsmatig te kiezen voor sepotafdoeningen?
Zo ja, wat vindt u van een mogelijke dreigende verjaring en/of seponering van strafzaken?
In hoeverre wordt het bestaande prioriteringsmodel toegepast? Zo nee, waarom niet?

Vraag 5

Hoe groot is inmiddels de wachtlijstproblematiek bij de gerechten en wat zijn de prognoses
tot eind 2020? Kunt u aangeven welke plannen gerechten hebben gemaakt om méér zittingscapaciteit
te creëren? Wanneer is naar verwachting de door de Coronabeperkingen veroorzaakte
wachtlijst bij de rechtspraak verholpen? Klopt het dat eraan wordt gedacht om de achterstanden
in de avonden en in de weekenden weg te werken? Zo ja, hoe realistisch is dit voornemen,
gezien de nu al bestaande overbelasting van de advocatuur en de staande en de zittende
magistratuur? Welke andere scenario’s worden momenteel onderzocht en worden daar zowel
het OM, de rechtspraak én de (sociale) advocatuur bij betrokken?

Vraag 6

Bereiken u signalen over de tekortschietende techniek, waardoor procesdeelnemers soms
niet in staat zijn om aan rechtszittingen deel te nemen? Zo ja, welke maatregelen
worden er genomen om te voorkomen dat de rechtsgang hierdoor wordt geschaad? En klopt
het dat het nog steeds voorkomt dat officieren van justitie en strafrechters wél,
maar raadslieden niet ter zitting aanwezig mogen zijn? Bent u het met ons eens dat
dit het beginsel van equality of arms raakt? Zo ja, hoe zet u zich ervoor in om gelijkwaardige
deelname aan het strafproces en het onderzoek op de terechtzitting te stimuleren?
En wat is inmiddels de stand van zaken rond de toegang tot de digitale rechtszittingen
voor slachtoffers en/of hun advocaat?

Vraag 7

Welke maatregelen worden er genomen om de openbaarheid van zittingen te maximaliseren?
Klopt het dat stukken veelal schriftelijk onderling, en dus niet kenbaar voor anderen,
worden uitgewisseld tussen de officier van justitie, advocaat en strafrechter? En
klopt het dat video- en telefonische zittingen niet, of slechts voor een enkeling
te volgen zijn? Wat vindt u ervan om rechtszittingen bijvoorbeeld via livestreams
aan te bieden? Bent u het met ons eens dat het beginsel van openbaarheid van rechtszittingen
nu al te zeer onder druk staat en versterking behoeft? Zo ja, wat gaat u daaraan doen?
Zo nee, waarom niet?

Vraag 8

Kunt u aangeven hoe in de strafrechtsspraak wordt omgesprongen met het aanwezigheidsrecht
van gedetineerde verdachten? Klopt het dat penitentiaire inrichtingen in de praktijk
een videoverbinding in strafrechtszaken beperken tot 45 minuten en dat daarna de meeste
verdachten afstand doen van hun aanwezigheidsrecht uit angst dat de zitting tot nader
order verdaagd wordt? Zo ja, bent u met ons van mening dat deze praktijk op gespannen
voet staat met het effectueren van het aanwezigheidsrecht? Zo nee, waarom niet? Zo
ja, welke maatregelen neemt u zich voor om gedetineerde verdachten volwaardig te laten
deelnemen aan hun strafrechtszitting per videoverbinding?

Vraag 9

Klopt het dat bij videoverbindingen tussen gedetineerden en hun rechtshulpverleners
doorgaans een inrichtingswerker aanwezig is? Bent u het met ons eens dat deze praktijk
op gespannen voet staat met het recht op vertrouwelijkheid van communicatie tussen
gedetineerden en hun advocaat? Zo ja, welke maatregelen neemt u zich voor om de vertrouwelijkheid
van dit soort gesprekken te garanderen? Bent u bijvoorbeeld bereid om faciliteiten
voor Skype-gesprekken aan te bieden voor dergelijke overleggen?

Vraag 10

Kunt u aangeven hoe de reclasseringsinstellingen momenteel het hoofd bieden aan de
uit de huidige, uitzonderlijke omstandigheden voortvloeiende uitdagingen? Hoeveel
gedetineerden zijn/worden (al dan niet tijdelijk) uit gevangenschap overgedragen aan
de reclassering voor thuisdetentie? In hoeverre slaagt de reclassering er momenteel
in om adequaat onderzoek te doen naar geschiktheid voor thuisdetentie en om afdoende
toezicht te houden op de naleving van thuisdetentievoorwaarden? Is sprake van overbelasting
bij de reclassering? Zo ja, welke maatregelen neemt u zich voor om de huidige toestroom
aan te pakken?

Vraag 11

Kunt u aangeven wat de gevolgen van de huidige omstandigheden zijn voor tbs-gestelden?
Klopt het dat verloven zijn ingetrokken, waardoor het re-integratieproces stilligt
en bijvoorbeeld patiënten die overdag buiten de kliniek mogen werken hun baan dreigen
te verliezen? Bent u bereid om per geval te onderzoeken of en zo ja, hoe het re-integratietraject
kan worden vormgegeven of ziet u problemen rond het toezicht op de uitvoering van
tbs?

Vraag 12

Welke structurele plannen neemt u zich voor om de rechtspleging na deze crisis te
versterken?