Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Raan over het bericht dat een klimaatscepticus meer dan een miljoen gulden ontving van o.a. Nederlandse bedrijven met als expliciet doel om twijfel te zaaien over klimaatverandering en de rol van de mens daarin

Antwoord van Minister Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) (ontvangen 25 maart 2020).

Vraag 1

Kent u de berichten «Het Nederlandse bedrijfsleven financierde negen jaar lang een
klimaatscepticus» en «Lobbyist van een vuile wereld»?1
,
2

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat de onderste steen boven dient te komen in dit dossier? Zo nee,
waarom niet?

Antwoord 2

Het is goed dat dit aan het licht is gebracht en voor het maatschappelijke debat is
het goed als hierover duidelijkheid komt. Het is aan de betreffende bedrijven om die
duidelijkheid te geven.

Vraag 3

Onderschrijft u de stelling dat in de afgelopen decennia cruciale tijd is verspeeld
in het aanpakken van de klimaatcrisis? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 3

Ik deel de opvatting dat de mondiale aanpak van het klimaatprobleem urgent en vooralsnog
ontoereikend is om de afgesproken doelen te halen. Daarom heeft het kabinet voor Nederland
een ambitieuze klimaatdoelstelling afgesproken en dringt Nederland er in Europees
verband op aan om de Europese doelstelling voor 2030 te verhogen, om daarmee ook andere
landen aan te zetten hun inspanningen te voor 2030 te vergroten.

Vraag 4

Onderschrijft u de stelling dat klimaatontkenners hebben bijgedragen aan het verspelen
van cruciale tijd in het aanpakken van de klimaatcrisis? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 4

Hoe groot de invloed van klimaatsceptici is geweest, is niet te zeggen. Het klimaatbeleid
is onderwerp geweest van opeenvolgende kabinetten en parlementen waarbij een groot
aantal afwegingen heeft plaatsgevonden, gebaseerd op veel verschillende bronnen. Het
klimaatbeleid is ook niet slechts bepaald door nationale, maar ook Europese en internationale
ontwikkelingen.

Vraag 5

Erkent u dat de bedrijven die geld hebben gegeven aan de in de bovenstaande artikelen
genoemde klimaatscepticus, met als expliciet doel om twijfel te zaaien over klimaatverandering
en de rol van de mens daarin, medeverantwoordelijkheid dragen voor het verspelen van
cruciale tijd in het aanpakken van de klimaatcrisis? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 5

Mocht de financiële ondersteuning door bedrijven expliciet als doel hebben gehad om
het wetenschappelijke debat over klimaatverandering te vertroebelen, dan is dat geen
goede zaak. Het wetenschappelijke debat behoort met open vizier te worden gevoerd.
Ik stel wel vast dat er inmiddels een breed gedeelde consensus bestaat – ook binnen
het bedrijfsleven – over klimaatverandering, de rol van de mens hierin en dat wij
er iets aan moeten doen.

Vraag 6, 7

Onderschrijft u de stelling van Follow The Money dat Nederland nog altijd een broedplaats
is van Europees klimaatscepticisme?3 Zo nee, waarom niet?

Onderschrijft u de stelling van Follow The Money dat klimaatsceptisch Nederland nog
altijd profiteert van netwerk en geld uit de fossiele industrie?4 Zo nee, waarom niet?

Antwoord 6, 7

Dat kan ik niet goed beoordelen. Wel is er inmiddels een breed gedeelde consensus
– ook binnen het bedrijfsleven – over klimaatverandering, de rol van de mens hierin
en dat wij er iets aan moeten doen.

Vraag 8

Kunt u een overzicht verschaffen van de relevante Nederlandse beleidsbeslissingen
in het klimaat- en energiedossier die zijn genomen, zowel in het voordeel als in het
nadeel van het aanpakken van de klimaatcrisis, in de jaren dat de in bovenstaande
artikelen genoemde klimaatscepticus werkte aan zijn CO2-project en «regelmatig binnenliep» bij het Ministerie van Economische Zaken? Zo nee,
waarom niet?

Antwoord 8

Nee, de politieke keuzes in het Nederlandse klimaatbeleid zijn in openheid gemaakt
en als zodanig ook terug te vinden.

Vraag 9, 10

Kunt u van alle bedrijven die financiële steun gaven aan het CO2-project van de in bovenstaande artikelen genoemde klimaatscepticus, waarvan het doel
was om twijfel te zaaien over klimaatverandering en de rol van de mens daarin, zijnde
AkzoNobel, Amoco, ANWB, Bayer, Bovag, DSM, Fluor Daniel, Foundation BBMB, Gasunie,
Hoogovens/Tata Steel, IISI, ING, KLM, Lions Club, Mabanaft, NAM, Pakhoed (Vopak),
Schiphol, SEP, Shell, Texaco, ThyssenKrupp en VNA, een overzicht verschaffen van de
lobbybrieven, rapporten en documenten die zij de afgelopen 40 jaar naar ministeries,
overheden en de Nederlandse politiek hebben gestuurd? Zo nee, waarom niet?

Kunt u van alle bedrijven die financiële steun gaven aan het CO2-project van in bovenstaande artikelen genoemde klimaatscepticus, waarvan het doel
was om twijfel te zaaien over klimaatverandering en de rol van de mens daarin, zijnde
AkzoNobel, Amoco, ANWB, Bayer, Bovag, DSM, Fluor Daniel, Foundation BBMB, Gasunie,
Hoogovens/Tata Steel, IISI, ING, KLM, Lions Club, Mabanaft, NAM, Pakhoed (Vopak),
Schiphol, SEP, Shell, Texaco, ThyssenKrupp en VNA, een overzicht verschaffen van alle
posities die vertegenwoordigers van deze bedrijven hebben ingenomen in gespreksorganen,
green deals, samenwerkingsverbanden en andere overlegstructuren met de overheid? Zo
nee, waarom niet?

Antwoord 9, 10

Nee, dat is niet doenlijk.

Vraag 11

Kunt u van alle bedrijven die financiële steun gaven aan het CO2-project van de in bovenstaande artikelen genoemde klimaatscepticus, waarvan het doel
was om twijfel te zaaien over klimaatverandering en de rol van de mens daarin, zijnde
AkzoNobel, Amoco, ANWB, Bayer, Bovag, DSM, Fluor Daniel, Foundation BBMB, Gasunie,
Hoogovens/Tata Steel, IISI, ING, KLM, Lions Club, Mabanaft, NAM, Pakhoed (Vopak),
Schiphol, SEP, Shell, Texaco, ThyssenKrupp en VNA, een overzicht verschaffen van door
hen gemaakt lesmateriaal, sponsoring op scholen en beïnvloeding van het onderwijs,
nu en in het verleden? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 11

Nee, de overheid beschikt niet over een dergelijk overzicht en houdt niet bij welk
lesmateriaal door welke (al dan niet commerciële) partijen wordt ontwikkeld en aan
scholen wordt aangeboden.

Vraag 12

Gaat u het Nederlandse onderwijsveld vragen om lesmaterialen van en eventuele samenwerkingen
met bedrijven die financiële steun gaven aan het CO2-project van de in bovenstaande artikelen genoemde klimaatscepticus, waarvan het doel
was om twijfel te zaaien over klimaatverandering en de rol van de mens daarin, zijnde
AkzoNobel, Amoco, ANWB, Bayer, Bovag, DSM, Fluor Daniel, Foundation BBMB, Gasunie,
Hoogovens/Tata Steel, IISI, ING, KLM, Lions Club, Mabanaft, NAM, Pakhoed (Vopak),
Schiphol, SEP, Shell, Texaco, ThyssenKrupp en VNA, kritisch te heroverwegen? Zo nee,
waarom niet?

Antwoord 12

Nee. Zoals de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en de Minister voor Basis-
en Voortgezet Onderwijs, en ook hun voorgangers, aan uw Kamer in vele eerdere (schriftelijke)
vragen hierover ook al hebben aangegeven, is het niet aan het kabinet om de inhoud
van leermiddelen te beoordelen en op basis daarvan scholen te vragen bepaalde lesmaterialen
wel of niet te gebruiken. Dit is aan scholen en leraren zelf. We hebben, via de vrijheid
van onderwijs, grondwettelijk verankerd dat scholen het onderwijs zelf mogen inrichten
en daarbij leermiddelen van hun keuze mogen gebruiken. Ook kunnen zij, bijvoorbeeld
in het kader van (beroepsgerichte) stages of in de vorm van gastlessen, samenwerking
aangaan met bedrijven en organisaties. Tegelijkertijd is onderdeel van die vrijheid
dat scholen de verantwoordelijkheid hebben om richting ouders en leerlingen aanspreekbaar
te zijn op de gemaakte keuzes en de omgang met leermethoden.

Vraag 13

Gaat u de Nederlandse cultuursector vragen om eventuele samenwerkingen met bedrijven
die financiële steun gaven aan het CO2-project van de in bovenstaande artikelen genoemde klimaatscepticus, waarvan het doel
was om twijfel te zaaien over klimaatverandering en de rol van de mens daarin, zijnde
AkzoNobel, Amoco, ANWB, Bayer, Bovag, DSM, Fluor Daniel, Foundation BBMB, Gasunie,
Hoogovens/Tata Steel, IISI, ING, KLM, Lions Club, Mabanaft, NAM, Pakhoed (Vopak),
Schiphol, SEP, Shell, Texaco, ThyssenKrupp en VNA, kritisch te heroverwegen? Zo nee,
waarom niet?

Antwoord 13

Nee, het is aan de Nederlandse cultuursector zelf om daar over te beslissen.

Vraag 14

Gaat u de Nederlandse media vragen om eventuele samenwerkingen met en advertenties
van bedrijven die financiële steun gaven aan het CO2-project van de in bovenstaande artikelen genoemde klimaatscepticus, waarvan het doel
was om twijfel te zaaien over klimaatverandering en de rol van de mens daarin, zijnde
AkzoNobel, Amoco, ANWB, Bayer, Bovag, DSM, Fluor Daniel, Foundation BBMB, Gasunie,
Hoogovens/Tata Steel, IISI, ING, KLM, Lions Club, Mabanaft, NAM, Pakhoed (Vopak),
Schiphol, SEP, Shell, Texaco, ThyssenKrupp en VNA, kritisch te heroverwegen? Zo nee,
waarom niet?

Antwoord 14

Nee, het is aan de Nederlandse media zelf om daar over te beslissen. De publieke omroepen
zijn sowieso gehouden zich niet te laten sponseren door bedrijven.

Vraag 15, 16

Gaat u de Nederlandse ministeries en overheden vragen om eventuele samenwerkingen
met bedrijven die financiële steun gaven aan het CO2-project van de in bovenstaande artikelen genoemde klimaatscepticus, waarvan het doel
was om twijfel te zaaien over klimaatverandering en de rol van de mens daarin, zijnde
AkzoNobel, Amoco, ANWB, Bayer, Bovag, DSM, Fluor Daniel, Foundation BBMB, Gasunie,
Hoogovens/Tata Steel, IISI, ING, KLM, Lions Club, Mabanaft, NAM, Pakhoed (Vopak),
Schiphol, SEP, Shell, Texaco, ThyssenKrupp en VNA, kritisch te heroverwegen? Zo nee,
waarom niet?

Wat zijn wat u betreft de gevolgen van de onthullingen over de financiering van twijfel
over de klimaatcrisis door AkzoNobel, Amoco, ANWB, Bayer, Bovag, DSM, Fluor Daniel,
Foundation BBMB, Gasunie, Hoogovens/Tata Steel, IISI, ING, KLM, Lions Club, Mabanaft,
NAM, Pakhoed (Vopak), Schiphol, SEP, Shell, Texaco, ThyssenKrupp en VNA voor de samenwerking
met de betreffende bedrijven in de toekomst?

Antwoord 15, 16

Het is niet aan mij om bedrijven ter verantwoording te roepen voor wat er in het verleden
is gebeurd. Mijn focus ligt nu op realisatie van de ambitieuze klimaatdoelen die dit
kabinet voor de toekomst heeft gesteld. Om die te behalen is samenwerking met de gehele
maatschappij nodig, ook met het bedrijfsleven. Ik stel vast dat er inmiddels ook binnen
het bedrijfsleven een brede consensus bestaat over klimaatverandering en de rol van
de mens hierin, en een grote bereidheid om aan maatregelen zoals afgesproken in het
Klimaatakkoord bij te dragen.

Vraag 17

Onderschrijft u de stelling dat, indien in de jaren tachtig en negentig zowel in Nederland
als internationaal adequaat klimaatbeleid zou zijn gevoerd, de klimaatcrisis al grotendeels
opgelost had kunnen zijn? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 17

Ik vind het niet relevant om te speculeren over wat er zou zijn gebeurd als er in
het verleden overal ter wereld andere politieke keuzes zouden zijn gemaakt. Ik richt
mij op de stappen die we nu kunnen en moeten nemen om klimaatverandering aan te pakken.

Vraag 18

Deelt u de mening dat bedrijven die in het verleden geld hebben uitgegeven aan klimaatontkenners
en twijfelzaaiers over de klimaatcrisis, niets te zoeken zouden moeten hebben bij
het vormgeven van klimaatbeleid? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 18

Nee, zie mijn antwoord op vraag 15 en 16.

Vraag 19, 20

Hoe duidt u de uitspraken van Hans Wiegel, die over de klimaatscepticus stelt: «Natuurlijk
heeft hij invloed gehad. Hij zat overal, iedereen kende hem»?5

Waaruit blijkt dat het huidige Nederlandse klimaatbeleid niet zou zijn beïnvloed door
klimaatontkenners en sceptici, zoals de in de bovenstaande artikelen genoemde klimaatscepticus
en zijn latere geestverwanten?

Antwoord 19, 20

Zie mijn antwoord op vraag 4.

Vraag 21

Erkent u dat bedrijven die in het verleden geld hebben uitgegeven aan klimaatontkenners
en twijfelzaaiers over de klimaatcrisis, nog steeds een grote invloed hebben op het
Nederlandse klimaatbeleid, bijvoorbeeld door een plaats aan de klimaattafels van het
Klimaatakkoord of door actieve lobby ten aanzien van de huidige politieke besluitvorming?
Zo nee, waarom niet? Zo ja, wat gaat u doen om deze negatieve invloed uit te bannen?

Antwoord 21

Een aantal van de genoemde bedrijven is inderdaad betrokken geweest bij de totstandkoming
van het Klimaatakkoord en draagt nu ook bij aan de uitvoering ervan. Zoals ik hiervoor
reeds heb aangegeven, stel ik vast dat er inmiddels ook binnen het bedrijfsleven een
brede consensus bestaat over klimaatverandering en de rol van de mens hierin, en een
grote bereidheid om aan maatregelen zoals afgesproken in het Klimaatakkoord bij te
dragen.

Vraag 22

Bent u bereid om het Klimaatakkoord open te breken en bij de nieuwe gesprekken de
bedrijven die in het verleden geld hebben uitgegeven aan klimaatontkenners en twijfelzaaiers
over de klimaatcrisis uit te sluiten van deelname? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 22

Nee. De afspraken van het Klimaatakkoord zorgen zowel voor draagvlak als zekerheid
dat de 49% reductie in 2030 wordt gehaald.

Vraag 23

Kunt u deze vragen één voor één beantwoorden?

Antwoord 23

Waar dat mogelijk en logisch was, heb ik dit gedaan.