Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Hijink en Kwint over de sluiting van de onderwijstak van De Hoenderloo Groep

Antwoord van Minister Slob (Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media), mede namens
de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (ontvangen 18 maart 2020).

Vraag 1

Hoe oordeelt u over de beslissing van Pluryn om de onderwijstak af te stoten?1

Antwoord 1

Het besluit tot het sluiten van Het Hoenderloo College blijkt een onvermijdelijk gevolg
van het besluit tot het sluiten van beide jeugdhulplocaties van De Hoenderloo Groep.
Pluryn heeft vooral allereerst besloten om de zorglocaties Hoenderloo en Kop van Deelen
te sluiten. Als redenen voor de sluiting noemt Pluryn zorgen over de kwaliteit van
de hulpverlening, de structureel slechte financiële resultaten van de Hoenderloo Groep
en de wens om complexe zorg meer gezinsgericht en in de regio de organiseren. De afbouw
van deze zorglocaties zorgt er automatisch voor dat er in de loop van dit jaar geen
jongeren meer zijn die gebruik maken van het erbij gelegen Hoenderloo College. En
daarmee heeft Pluryn besloten om de afzonderlijk stichting Hoenderloo College te sluiten.
Voor de jongeren die in de zomer elders binnen Pluryn hun behandeling en verblijf
vervolgen, moet dus ook naar continuïteit van onderwijs worden gekeken. Pluryn geeft
aan dat te kunnen bieden. Het bestuur van Pluryn sluit niet haar onderwijstak, alleen
de onderwijsstichting Hoenderloo College.

Vraag 2

Vindt u het acceptabel dat personeel in een stichting is gezet, waardoor zij geen
onderdeel meer zijn van Pluryn en daarmee geen beroep meer kunnen doen op opgebouwde
rechten?

Antwoord 2

Ik heb kennis genomen van mediaberichten waarin wordt getwijfeld aan het motief van
het bestuur van Pluryn om het onderwijs in Hoenderloo met ingang van 14 november 2019
in een aparte stichting te zetten. Ik vind het van belang dat de rechten van het personeel
geborgd zijn. Pluryn heeft mij verzekerd zich maximaal in te spannen om de onderwijsmedewerkers
van werk naar werk te begeleiden. Onderwijsmedewerkers krijgen zoveel mogelijk voorrang
bij vacatures binnen andere scholen van Pluryn. De raad van bestuur van Pluryn geeft
in haar sluitingsplan Hoenderloo College aan dat zij op dit moment in overleg is met
de vakbonden om voor de onderwijsmedewerkers een apart sociaal plan uit te werken.

Vraag 3

Vindt u het geloofwaardig dat Pluryn stelt dat de oprichting van deze stichting niets
te maken zou hebben met het afstoten van De Hoenderloo Groep door Pluryn? Bent u bereid
tot de bodem uit te zoeken wat hier precies gebeurd is? Zo neen, waarom niet?

Antwoord 3

Zoals altijd wanneer een onderwijsorganisatie in zwaar weer komt, is de Inspectie
van het Onderwijs nauw betrokken. Dat is ook nu gebeurd. Sinds de banken bijzonder
beheer hebben ingesteld bij Pluryn, vooral door de ontwikkelingen in de zorg, heeft
de Inspectie intensief overleg met Pluryn over de ontwikkelingen bij en de gevolgen
voor het onderwijs van Pluryn, waaronder ook de ontwikkelingen in Hoenderloo.

De oprichting van een afzonderlijke stichting voor onderwijs in Hoenderloo is in de
zomer van 2019 aan de Inspectie toegelicht, als onderdeel van een algemene defusie
(juridische splitsing) van de zorgtak en onderwijstak van Pluryn. In de zomer van
2019 werd aan de Inspectie van het Onderwijs toegelicht dat een defusie van De Hoenderloo
Groep in november zou plaatsvinden (de defusie heeft op 14 november 2014 plaatsgevonden)
om het daarmee te kunnen laten fuseren met de andere zes stichtingen voor onderwijs.
Deze beoogde fusie van de zeven onderwijsstichtingen heeft de Inspectie van het Onderwijs
destijds beschouwd als een positieve ontwikkeling, omdat enkele van deze onderwijsstichtingen
er financieel zeer slecht voor staan. Met de beoogde fusie zal naar verwachting een
financieel gezonde stichting voor onderwijs ontstaan. Alleen zal het Hoenderloo College
er door het besluit om de zorglocaties te sluiten, niet meer binnen voortbestaan.
Het is onzeker of de overige stichtingen voor onderwijs met elkaar fuseren of dat
enkele stichtingen een andere weg kiezen, op dit moment werkt het bestuur hiervoor
scenario’s uit.

Vraag 4

Acht u het wenselijk dat leraren op deze manier behandeld worden ten tijde van een
enorm lerarentekort?

Antwoord 4

Het is te allen tijde belangrijk dat de rechten van het onderwijzend personeel geborgd
zijn.

Met de onderwijsbonden wordt momenteel gewerkt aan een separaat sociaal plan voor
het personeel van het Hoenderloo College. Onder het personeel is uiteraard grote bezorgdheid
voor leerlingen en boosheid over het stoppen van hun eigen werk, getuige de acties
van 17 en 18 februari. Pluryn geeft aan dat het met het onderwijspersoneel alsmede
de medezeggenschap en vakbonden in gesprek is om voor zoveel mogelijk personeel een
nieuwe plek binnen Pluryn te vinden. Dit proces loopt nog en ik heb vooralsnog het
vertrouwen dat alle betrokkenen hier op een goede manier met elkaar uitkomen.

Vraag 5

Is het waar dat door de keuze van het opzetten van een stichting financiële middelen
die toebehoorden aan de leraren van De Hoenderloo Groep nu beschikbaar komen van Pluryn?
Wilt u dit uitzoeken? Zo neen, waarom niet?

Antwoord 5

Gelden ontvangen in het kader van onderwijsbekostiging en voor leraren horen uiteraard
ook aan onderwijs en de leraren besteed te worden. De Inspectie van het Onderwijs
ziet toe op naleving van wet- en regelgeving en als blijkt dat er onrechtmatigheden
zijn begaan dan zal de inspectie passende maatregelen nemen. De Inspectie van het
Onderwijs heeft vooralsnog geen concrete aanwijzing dat hiervan sprake is, maar ziet
hier op toe in de nog te ontvangen jaarrekeningen. De Inspectie van het Onderwijs
volgt intensief alle 7 onderwijsstichtingen: met het bestuur is de afspraak gemaakt
dat de Inspectie elke maand de financiële exploitatiecijfers ontvangt.

Vraag 6

Hoe verhoudt de beslissing van Pluryn om de onderwijstak af te stoten, zich met de
aangenomen motie Hijink c.s. om u maximaal in te zetten om een doorstart mogelijk
te maken en de motie Hijink/Westerveld om geen onomkeerbare stappen te zetten zolang
dit proces nog loopt?2

Antwoord 6

Zoals beschreven in de brief van 20 februari[2] heeft de Minister van VWS zich, in
lijn met de motie Hijink cs, maximaal ingespannen om met de initiatiefnemers van «Klein
Hoenderloo» te verkennen of een doorstart van de Hoenderloo Groep mogelijk is. Tegelijkertijd
sprak hij met Pluryn af dat, conform de motie Hijink-Westerveld, gedurende dit proces
geen onomkeerbare stappen zouden worden genomen in de sluiting van de Hoenderloo Groep.
Het plan van de initiatiefnemers van «Klein Hoenderloo» zag niet alleen toe op een
doorstart van de zorg, maar betrok daarbij ook het onderwijs en het Hoenderloo College.
Alle betrokken partijen, waaronder daarmee ook mijn ministerie en de Inspectie van
het Onderwijs, hebben elk vanuit de eigen rol en verantwoordelijkheid het businessplan
«Klein Hoenderloo» beoordeeld. Ook heeft een derde onafhankelijke partij het plan
beoordeeld. Uit dit alles bleek dat het businessplan «Klein Hoenderloo», dat uitgaat
van een faillissement van de Hoenderloo Groep, te veel onzekerheden oplevert voor
continuïteit en kwaliteit van zorg. Bovendien past de ontwikkeling niet in het kleinschaliger
organiseren van deze zorg.

Daarnaast heeft de Minister van VWS, conform de motie Voordewind cs., samen met gemeenten
andere mogelijkheden dan het businessplan Klein Hoenderloo onderzocht om in een passende
vervolgplek te voorzien. Daartoe heeft Pluryn met spoed een viertal doorstartmogelijkheden
uitgewerkt. Onafhankelijke toetsing van deze opties wees uit dat een doorstart van
de zorg van de Hoenderloo Groep wel op andere locaties van Pluryn, maar niet op de
locaties van de Hoenderloo Groep, mogelijk is. Daarmee kunnen de zorglocaties Hoenderloo
en Kop van Deelen worden gesloten en is ook het stoppen van het Hoenderloo College
onafwendbaar.

Vraag 7

Klopt het dat het bestuur van Pluryn de afgelopen jaren aantoonbaar wetten niet heeft
nageleefd en daarmee onder andere de medezeggenschap onmogelijk heeft gemaakt? Kunt
u uw antwoord toelichten?

Antwoord 7

Uit het onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs blijkt inderdaad dat Pluryn de
wet niet voldoende naleefde. Het gaat dan vooral om de kwaliteitszorg van het onderwijs,
maar bijvoorbeeld ook om het feit dat de informatievoorziening aan de medezeggenschapsraad
ontoereikend is geweest. Daarvoor zijn er herstelopdrachten gegeven waarbij de Inspectie
van het Onderwijs toeziet op uitvoering daarvan. Deze herstelopdrachten lopen nog.

Vraag 8

Welke maatregelen gaat u nemen in deze situatie? Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord 8

Op basis van de beleidsregel financiële sancties krijgen besturen eerst van de Inspectie
een opdracht tot herstel. Wanneer besturen er na afloop van de hersteltermijn niet
in zijn geslaagd de tekortkoming in de naleving te herstellen, kan de Inspectie van
het Onderwijs namens mij de bekostiging opschorten of inhouden. Bij signalen van onrechtmatigheid
kan de Inspectie van het Onderwijs onderzoek uitvoeren en indien nodig maatregelen
nemen. Dit alles is door het onvermijdelijke sluiten van het Hoenderloo College, door
de sluiting van de zorglocaties, niet meer relevant voor deze ene stichting. Het is
wel zaak dat Pluryn hier, in algemene zin en voor haar andere onderwijsstichtingen,
mee aan de slag gaat.

Vraag 9

Gaat u ervoor zorgen dat de betreffende onderwijsmedewerkers van Pluryn alsnog krijgen
waar zij recht op hebben en wat hen toegezegd is, namelijk een sociaal plan en een
nieuwe werkplek? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 9

Ik ga er vanuit dat Pluryn haar beloftes waar maakt, namelijk (1) om met de vakbonden
ook voor het onderwijspersoneel tot goede afspraken te komen, en (2) dat ze haar best
doet om zoveel mogelijk onderwijzend personeel een passende plek te bieden elders
binnen Pluryn. Het bestuur is vanuit de verantwoordelijkheid voor een rechtmatige
en doelmatige aanwending van middelen, ook verantwoordelijk voor het aan personeelsleden
toekennen waar zij recht op hebben en het nakomen van gemaakte afspraken. Ik verwacht
dat het bestuur van Pluryn zijn middelen rechtmatig en doelmatig besteedt en dat de
raad van toezicht van Pluryn hier gedegen op toeziet. De instellingsaccountant controleert
als eerstelijns toezichthouder de rechtmatigheid van bestedingen. Indien de Inspectie
van het Onderwijs signalen ontvangt van onrechtmatigheden zullen zij onderzoek doen
en waar nodig maatregelen nemen.

Toelichting:

Deze vragen dienen ter aanvulling op eerdere vragen terzake van het lid Kuiken (PvdA),
ingezonden 13 februari 2020 (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2019–2020, nr. 2022).