Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden De Groot en Bouali over het bericht ‘Hoe aquaria wereldwijd het koraalrif bedreigen; Vissen op Nemo’s’
Vragen van de leden De Groot en Bouali (beiden D66) aan de Ministers van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking over het bericht «Hoe aquaria wereldwijd het koraalrif bedreigen; Vissen op Nemo’s» (ingezonden 22 januari 2020).
Antwoord van Minister Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) (ontvangen 9 maart
2020). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2019–2020, nr. 1555.
Vraag 1
Klopt het dat er jaarlijks miljoenen tropische siervissen en talloze stukken levend
koraal via Schiphol Nederland binnen komen, waarna deze dieren over heel Europa verspreid
worden? Zo ja, wat zijn de precieze aantallen uitgesplitst per diersoort en hoeveel
dieren vallen onder de wetgeving op basis van de Convention on International Trade
in Endangered Species of Wild Fauna and Flora (CITES)?1
Antwoord 1
Alleen voor de soorten beschermd onder CITES zijn specifieke cijfers beschikbaar.
Op basis van de nu bevestigde cijfers (dit is tenminste 95% van de invoer in 2019)
zijn er in 2019 zes soorten tropische siervissen, waaronder drie soorten zeepaardjes,
ingevoerd en 73 soorten koraal. In totaal ging het om 1659 vissen (inclusief zeepaardjes)
en 49.549 stuks koraal. In de bijlage bij deze brief zijn de aantallen opgesplitst
per soort. Voor de soorten die niet beschermd zijn onder CITES zijn geen cijfers beschikbaar.
Het beeld is wel dat verreweg de meeste tropische vissen die zijn ingevoerd niet onder
het CITES-verdrag vallen.
Vraag 2
Hoe groot is het aandeel gekweekte siervissen dat via Schiphol Europa bereikt?
Antwoord 2
Van het aantal tropische siervissen genoemd in het antwoord op vraag 1 is 88% gekweekt
(1.459 vissen) en 12% afkomstig uit het wild (200 vissen). Zoals in het antwoord op
vraag 1 is aangegeven, zijn er geen gegevens beschikbaar van de soorten die niet onder
CITES vallen.
Vraag 3
Op welke manier wordt tegengegaan dat dit illegaal gevangen dieren zijn en over welke
papieren moeten de handelaren van deze dieren en cargo beschikken om de goedkeuring
van de Douane en de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) te krijgen om de
dieren van Schiphol op te halen?
Antwoord 3
Voor soorten beschermd onder CITES moet de zending levende dieren vergezeld zijn van
een geldige CITES export- en importvergunning. De exportvergunning is het bewijs dat
de autoriteiten van het herkomstland de gewenste export goedkeuren. Om een CITES-importvergunning
te krijgen voor de EU wordt er als onderdeel van de vergunningaanvraag door de Nederlandse
Wetenschappelijke Autoriteit CITES (WA) een advies opgesteld. De WA beoordeelt de
combinatie van de diersoort, het natuurmanagement in land van herkomst en specifieke
omstandigheden zoals kweekstatus en mogelijke onomkeerbare effecten van de invoer
op wildpopulaties. De Douane ziet naast CITES-documenten verder toe op de juistheid
en volledigheid van de veterinaire certificaten of documenten die dieren vergezellen,
conform Vo (EG) 136/2004, Bijlage I. Richtlijn 97/78/EG, artikel 4, lid 3 en Richtlijn
nr. 91/496/EG, artikel 4. Vissen moeten voorzien zijn van een gezondheidscertificaat
en ter keuring worden aangeboden aan de NVWA.
Vraag 4
Heeft u ook signalen ontvangen dat een groot deel van deze aquariumdieren onder dubieuze
omstandigheden wordt gevangen? Zo ja, welke geluiden zijn dit?
Antwoord 4
Bij vissen is er mogelijk sprake van het gebruik van gifstoffen (cyanide) bij de vangst,
zoals ook in het artikel wordt gesteld. Bij koralen die aangemerkt zijn als gekweekt
kan het voorkomen dat ze in werkelijkheid in het wild worden gevangen. De risico’s
hierop zijn per soort verschillend. De CITES WA beoordeelt dit. Bij een verhoogd risico
wordt aan de exporteur gevraagd aan te tonen dat het daadwerkelijk om kweek gaat.
Bij invoer controleert de Douane in samenwerking met de NVWA of aan de regels wordt
voldaan.
Vraag 5
Klopt het dat Nederlandse winkels, handelaren en speciaalzaken koraal verkopen? Zo
ja, in hoeverre is dit strijdig met de CITES-wetgeving, waarin gesteld wordt dat koraal
ingevoerd in Nederland door de Douane in beslag wordt genomen?
Antwoord 5
Ja dit klopt. Indien aan de CITES-regelgeving is voldaan, is verkoop van soorten koraal
die beschermd zijn onder CITES toegestaan. Voor soorten koraal die op CITES appendix
I/EU-bijlage A staan geldt dat commerciële handel van deze soorten uit het wild verboden
is. Enkel aangetoond gekweekte exemplaren mogen met geldende CITES-vergunningen worden
ingevoerd en verkocht. Door handel in gekweekte exemplaren worden wilde populaties
ontzien. Voor de soorten op CITES appendix II/EU-bijlage B geldt dat commerciële handel
mogelijk is met de geldende CITES-vergunningen, zowel gekweekte exemplaren als exemplaren
uit het wild.
Vraag 6
Welke stappen hebben Nederland en de Europese Unie genomen om het aandeel illegaal
geoogste zeedieren en gesmokkeld koraal te laten dalen na het rapport van Interpol,
waarin duidelijk werd dat er in 2019 wereldwijd meer dan 10.000 illegaal gevangen
dieren in beslag genomen zijn en na de in 2017 onderschepte 32.000 kilo gesmokkeld
koraal in EU-lidstaten?2
Antwoord 6
De EU heeft samen met de lidstaten in 2016 het EU Action Plan against Wildlife Trafficking aangenomen waarin de lidstaten de wetgeving, handhaving en samenwerking op het gebied
van CITES hebben versterkt de afgelopen jaren. Nederland neemt daarnaast deel aan
internationale acties, zoals ook de Interpol-actie Thunderball
3 waarnaar wordt verwezen in uw vraag. Ook nationaal zetten de handhavende instanties
in Nederland in op toezicht en handhaving van de CITES wetgeving. Op dit moment loopt
de campagne van Meld Misdaad Anoniem om overtredingen op het gebied van wildlife crime te melden4.
Vraag 7
In hoeverre wordt er gesproken met de exporterende landen en hun overheden om handel
richting Europa en Nederland een halt toe te roepen?
Antwoord 7
Het doel van het CITES-verdrag is duurzame handel in bedreigde planten en dieren te
bewerkstelligen. Daarom worden er voorwaarden aan de handel gesteld. Vanuit de Scientific Review Group,het EU-gremium waarin de CITES wetenschappelijke autoriteiten van de EU-lidstaten
zijn vertegenwoordigd, of de WA zelf wordt er contact opgenomen met landen van herkomst
als er vragen zijn over een importvergunning. Indien een land geen informatie heeft
en er verder ook geen informatie is die kan bevestigen dat de handel duurzaam is,
staat de EU de import niet toe voor die soort/land combinatie. Daarnaast wordt in
het geval van illegale handel en beslaglegging altijd contact opgenomen met de desbetreffende
CITES-autoriteiten van het land van herkomst/export ten behoeve van administratief-
of strafrechtelijk onderzoek. Nederland rapporteert ook aan het CITES-secretariaat.
Vraag 8
Deelt u de mening dat het onacceptabel is dat in het wild gevangen bedreigde siervissen
worden verkocht op de Europese markt?
Antwoord 8
Illegale handel in bedreigde soorten is een bedreiging voor de biodiversiteit en onacceptabel.
Het uitgangspunt van CITES is dat de handel in bedreigde soorten op een duurzame manier
moet plaatsvinden. Dit kan door kweek, maar ook door de effecten van wildvang te monitoren
en de handel af te stemmen op het duurzaam voortbestaan van de wilde populaties. Daar
wordt binnen CITES scherp op gelet. Daarnaast is alertheid op de instandhouding van
de wilde populaties van soorten die niet op CITES staan belangrijk.
Vraag 9
Deelt u de mening dat het onacceptabel is dat er in Nederland wordt gehandeld in levend
koraal?
Antwoord 9
De handel in soorten levend koraal die door CITES worden beschermd is onder voorwaarden
mogelijk. Zoals aangegeven is commerciële handel in bepaalde koraalsoorten uit het
wild verboden (CITES appendix I/EU bijlage A). Door handel in gekweekte exemplaren
worden de wilde populaties ontzien. Van soorten die staan op CITES appendix II/Bijlage
B is het uitgangspunt dat de handel op een duurzame manier moet plaatsvinden. Dit
kan ook door kweek, maar ook door de effecten van wildvang te monitoren en de handel
af te stemmen op het duurzaam voortbestaan van de wilde populaties.
Vraag 10
Kunt u zich in Europa inzetten voor een beter handhaafbaar protocol dat handel in
illegaal gevangen koraal en siervissen tegengaat? Zo nee, waarom niet? Zo ja, op welke
wijze en welke termijn?
Antwoord 10
De soorten beschermd onder CITES zijn goed in beeld. Daarnaast zijn er legitieme vragen
over de omvang van de handel in tropische siervissen en koraal die niet beschermd
worden door het CITES-verdrag en de mogelijke negatieve impact op de instandhouding
van deze soorten in het wild en de betreffende ecosystemen. Daarom heeft de EU (zoals
ook genoemd in het artikel) samen met Zwitserland en de Verenigde Staten een voorstel
ingediend tijdens de 18e
Conference of the Parties CITES om in CITES-verband dit te onderzoeken en de situatie goed in beeld te brengen.
Op basis van de uitkomsten kan worden bepaald of en welke maatregelen genomen moeten
worden en op welk niveau (lokaal, nationaal, internationaal). Nederland draagt in
CITES-verband hieraan actief bij.
Bijlage (bij het antwoord op vraag 1)
Invoer 2019 tropische siervissoorten beschermd onder CITES1
Soort
aantal ingevoerd in 20191
CITES bescherming
Arapaima gigas
700
Appendix II/Bijlage B
Hippocampus comes
150
Appendix II/Bijlage B
Hippocampus reidi
342
Appendix II/Bijlage B
Hippocampus zosterae
200
Appendix II/Bijlage B
Holacanthus clarionensis
5
Appendix II/Bijlage B
Scleropages formosus
262
Appendix I/Bijlage A
Totaal
1.659
X Noot
1
Vanwege de doorlooptijd van terugmeldingen betreffen dit de cijfers van 95% van de
invoer in 2019.
Invoer 2019 koraalsoorten beschermd onder CITES1
Soort
aantal ingevoerd in 20191
CITES bescherming
Acanthastrea bowerbanki
112
Appendix II/Bijlage B
Acanthastrea echinata
12
Appendix II/Bijlage B
Acanthastrea hillae
18
Appendix II/Bijlage B
Acanthastrea lordhowensis
1.535
Appendix II/Bijlage B
Acanthastrea spp.
2.005
Appendix II/Bijlage B
Acanthophyllia deshayesiana
753
Appendix II/Bijlage B
Acropora spp.
9.002
Appendix II/Bijlage B
Alveopora spp.
752
Appendix II/Bijlage B
Astreopora spp.
10
Appendix II/Bijlage B
Blastomussa merleti
73
Appendix II/Bijlage B
Blastomussa wellsi
660
Appendix II/Bijlage B
Catalaphyllia jardinei
2.593
Appendix II/Bijlage B
Caulastraea spp.
229
Appendix II/Bijlage B
Cynarina lacrymalis
560
Appendix II/Bijlage B
Cyphastrea spp.
44
Appendix II/Bijlage B
Dendrophyllia spp.
52
Appendix II/Bijlage B
Diploastrea heliopora
1
Appendix II/Bijlage B
Duncanopsammia axifuga
730
Appendix II/Bijlage B
Echinophyllia spp.
757
Appendix II/Bijlage B
Echinopora spp.
121
Appendix II/Bijlage B
Euphyllia ancora
2.588
Appendix II/Bijlage B
Euphyllia cristata
50
Appendix II/Bijlage B
Euphyllia divisa
948
Appendix II/Bijlage B
Euphyllia glabrescens
2.318
Appendix II/Bijlage B
Euphyllia paraancora
950
Appendix II/Bijlage B
Favia spp.
722
Appendix II/Bijlage B
Favites pentagona
94
Appendix II/Bijlage B
Favites spp.
426
Appendix II/Bijlage B
Fungia spp.
1.320
Appendix II/Bijlage B
Galaxea fascicularis
64
Appendix II/Bijlage B
Galaxea spp.
50
Appendix II/Bijlage B
Goniastrea australensis
24
Appendix II/Bijlage B
Goniastrea palauensis
190
Appendix II/Bijlage B
Goniastrea spp.
74
Appendix II/Bijlage B
Goniopora columna
100
Appendix II/Bijlage B
Goniopora spp.
4.731
Appendix II/Bijlage B
Goniopora stokesi
216
Appendix II/Bijlage B
Heliofungia actiniformis
740
Appendix II/Bijlage B
Herpolitha limax
10
Appendix II/Bijlage B
Hydnophora spp.
1
Appendix II/Bijlage B
Leptastrea spp.
205
Appendix II/Bijlage B
Leptoseris spp.
10
Appendix II/Bijlage B
Lobophyllia hemprichii
100
Appendix II/Bijlage B
Lobophyllia spp.
2.407
Appendix II/Bijlage B
Merulina ampliata
25
Appendix II/Bijlage B
Montipora spp.
671
Appendix II/Bijlage B
Moseleya latistellata
10
Appendix II/Bijlage B
Pavona maldivensis
149
Appendix II/Bijlage B
Pavona spp.
123
Appendix II/Bijlage B
Pectinia spp.
20
Appendix II/Bijlage B
Physogyra lichtensteini
100
Appendix II/Bijlage B
Platygyra spp.
493
Appendix II/Bijlage B
Plerogyra sinuosa
730
Appendix II/Bijlage B
Pocillopora damicornis
1
Appendix II/Bijlage B
Pocillopora spp.
181
Appendix II/Bijlage B
Porites cylindrica
79
Appendix II/Bijlage B
Porites spp.
93
Appendix II/Bijlage B
Psammocora spp.
225
Appendix II/Bijlage B
Scleractinia spp.
7
Appendix II/Bijlage B
Scolymia australis
1.801
Appendix II/Bijlage B
Scolymia spp.
525
Appendix II/Bijlage B
Seriatopora hystrix
30
Appendix II/Bijlage B
Seriatopora spp.
250
Appendix II/Bijlage B
Stylophora pistillata
50
Appendix II/Bijlage B
Stylophora spp.
649
Appendix II/Bijlage B
Symphyllia spp.
506
Appendix II/Bijlage B
Symphyllia wilsoni
232
Appendix II/Bijlage B
Trachyphyllia geoffroyi
2.808
Appendix II/Bijlage B
Tubastraea faulkneri
169
Appendix II/Bijlage B
Tubastraea spp.
540
Appendix II/Bijlage B
Tubipora musica
123
Appendix II/Bijlage B
Turbinaria reniformis
150
Appendix II/Bijlage B
Turbinaria spp.
452
Appendix II/Bijlage B
totaal
49.549
X Noot
1
Vanwege de doorlooptijd van terugmeldingen betreffen dit de cijfers van 95% van de
invoer in 2019.
Ondertekenaars
-
Eerste ondertekenaar
C.J. Schouten, minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit
Gerelateerde documenten
Hier vindt u documenten die gerelateerd zijn aan bovenstaand Kamerstuk.